Jak przedłużyć życie silnika w samochodzie? Pamiętaj o wymianie oleju

Każdy silnik spalinowy zużywa się w trakcie pracy. Dziesiątki pracujących elementów metalowych ścierają się i wyrabiają, a w trakcie ich wieloletniego użytkowania pojawiają się luzy. Silnik pracuje w bardzo trudnych warunkach, w wysokiej temperaturze, przy wysokim ciśnieniu, w towarzystwie szeregu reakcji chemicznych, przy zmiennym obciążeniu.  

Jedne silniki zużywają się znacznie szybciej i już po przekroczeniu 150 tys. kilometrów przebiegu są bardzo mocno zniszczone. Inne po przejechaniu 300 tys. kilometrów dalej są w dobrej kondycji technicznej.

Poważne zużycie silnika wiąże się z szeregiem problemów dla użytkownika samochodu. To utrata kompresji, niższa kultura pracy jednostki napędowej (większa hałaśliwość i drgania), wysokie zużycie oleju silnikowego, mniejsza moc, większa emisja toksycznych składników spalin, a także przyspieszone zużycie osprzętu silnika (np. filtra cząstek stałych na skutek większej emisji sadzy). Zużyty silnik wymaga bardzo kosztownej naprawy. Czasami jest ona nieopłacalna i wtedy mechanicy szukają silnika używanego z demontażu, co jest obarczone bardzo dużym ryzykiem.

Zużyta jednostka napędowa to także niższa wartość rezydualna pojazdu w przypadku chęci jego sprzedaży. Czasami w ogóle takiego auta nie można sprzedać.

Co wpływa na żywotność jednostki napędowej w samochodzie osobowym? 

Wpływ na to ma wiele czynników. Zacznijmy od tych, na które użytkownik auta nie ma wpływu.

Konstrukcja silnika – starsze, wolnossące jednostki napędowe, posiadające spory zapas mocy, były bardzo trwałe, tak samo, jak ich osprzęt, np. łańcuchy rozrządu, czy też układ wtrysku wielopunktowego. Mogły pracować bez większych remontów do ok. 400 – 500 tys. km przebiegu.

Nowoczesne silniki małolitrażowe, bardzo mocno wysilone, takiej trwałości już nie posiadają. Do tego są wyposażane w osprzęt, który jest delikatny i drogi w naprawie (układ bezpośredniego wtrysku paliwa, filtr cząstek stałych, dwumasowe koło zamachowe). Nawet napędy rozrządu wykorzystujące łańcuch, stały się częściami eksploatacyjnymi.

Jakość użytych materiałów i brak wad konstrukcyjnych – czasami nawet najlepszym producentom zdarzają się wpadki i niedociągnięcia. Przykładem mogą być silniki benzynowe 2.0 TFSI EA113 grupy VAG, w którym nagminnie osadzał się nagar, jednostki benzynowe 2.0 Twin Spark Alfy Romeo, cierpiące na problemy z problematycznym wariatorem faz rozrządu, czy też silniki wysokoprężne 2.0 D-4D Toyoty, z aluminiowymi blokami, w których dochodziło często do uszkodzenia uszczelki pod głowicą.

Jakość użytego osprzętu – osprzęt taki jak dwumasowe koła zamachowe, wtryskiwacze, napędy rozrządu, cewki zapłonowe, świece żarowe itd. pochodzi od zewnętrznych dostawców. Jeśli producent zastosowuje osprzęt tańszy lub niesprawdzony, będą zdarzać się częstsze awarie.

Jakie są czynniki, wpływające na żywotność silnika, zależne od użytkownika samochodu?

Sposób eksploatacji samochodu – ciągła jazda po mieście, na krótkich trasach, jest bardzo niszcząca dla silnika, który nie może osiągnąć temperatury roboczej. Tak samo, jak wykorzystywanie pojazdu w sposób sportowy, gdzie jednostka jest poddawana ciągłym, ekstremalnym przeciążeniom.

Sposób serwisowania auta przez użytkownika – dla trwałości silnika niezwykle ważna jest terminowa wymiana oleju silnikowego oraz filtrów, a także stosowanie oleju o specyfikacji określonej przez producenta auta. Poza tym użytkownik auta musi pamiętać o terminowej wymianie płynu chłodniczego, albowiem praca układu chłodniczego ma niebagatelny wpływ na trwałość jednostki napędowej. Ważne są też wymiany elementów eksploatacyjnych (np. napędu rozrządu, świec zapłonowych, wtryskiwaczy), bo ich awarie mogą prowadzić do kolejnych uszkodzeń (np. awaria cewki zniszczy katalizator) lub całkowitego zniszczenia silnika (np. za sprawą pęknięcia paska rozrządu).

Terminowa wymiana oleju silnikowego ma tutaj kluczowe znaczenie. Nie bez powodu mówi się, że olej silnikowy pełni rolę podobną do krwi w ciele człowieka.

Terminowa wymiana oleju silnikowego – kluczowa dla trwałości jednostki napędowej 

Silnik spalinowy (benzynowy lub wysokoprężny) nie może pracować bez oleju silnikowego. W ciągu kilku minut dojdzie do jego zatarcia, które jest tożsame z techniczną śmiercią.

Dla trwałości i poprawnej pracy jednostki napędowej ważne jest:

• Zastosowanie oleju silnikowego o odpowiedniej specyfikacji określonej przez producenta samochodu. Zastosowanie oleju o innych parametrach może spowodować problemy z właściwą pracą silnika, jak również z jego osprzętem – np. napinaczami hydraulicznymi łańcucha, albo układami zmiennych faz rozrządu.
• Utrzymywanie odpowiedniego poziomu oleju silnikowego. Zbyt niski poziom oleju sprawia, że układ smarowania nie jest w stanie nadać olejowi właściwego ciśnienia. Olej nie dociera do wszystkich pracujących elementów. Silnik ulega przyspieszonemu zużyciu, a nawet zatarciu. Zbyt mała ilość oleju to także problemy z właściwą pracą i przyspieszone zużycie turbosprężarki, kompresora albo łańcucha rozrządu wraz z osprzętem.
• Właściwa praca układu smarowania i szczelność całego układu. Pompa oleju musi nadać olejowi właściwe ciśnienie. Kanaliki olejowe muszą być drożne, aby olej mógł trafić do wszystkich części silnika. Układ musi być szczelny, aby po pierwsze, olej nie wyciekał na zewnątrz poprzez uszkodzone gumowe uszczelnienia, a po drugie, aby nie dostawał się do niego płyn chłodniczy.
• Terminowa wymiana zużytego oleju silnikowego wraz z zużytym filtrem na olej świeży, z nowym filtrem oleju.

Jak wspomnieliśmy wcześniej, olej silnikowy umożliwia pracę silnika spalinowego, chroniąc go przed zatarciem.

• Olej silnikowy pozostawia ochronny film na pracujących elementach metalowych.
• Olej silnikowy odprowadza ciepło z jednostki napędowej, wywoływanie między innymi przez tarcie.
• Olej wycisza pracę jednostki napędowej.
• Olej zabezpiecza silnik przed korozją od wewnątrz.
• Olej silnikowy oczyszcza jednostkę napędową, odprowadzając z niej zanieczyszczenia do filtra oleju.

Dlaczego częsta wymiana oleju silnikowego jest konieczna? Czy olej silnikowy się starzeje?

Musimy wyjaśnić, dlaczego olej trzeba wymieniać w miarę często.

Pomimo tego, że olej silnikowy krąży w zamkniętym układzie, starzeje się i traci swoje właściwości. W trakcie pracy olej poddawany jest szeregowi obciążeń: termicznych, chemicznych i mechanicznych. Olej zbiera też zanieczyszczenia.

• Zanieczyszczenia, takie jak opiłki metalowe, nagar, kurz i sadza są odbierane z oleju silnikowego przez filtr oleju. Filtr, najczęściej z papierowym wkładem filtrującym, posiada określoną wytrzymałość. Kończy się ona po przekroczeniu 15 – 17 tys. km przebiegu. Potem wszystkie zanieczyszczenia krążą już z olejem po całym silniku.
• Przedmuchy spalin do skrzyni korbowej (pomiędzy tłokiem a cylindrem) powodują zakwaszanie i utlenianie oleju silnikowego.
• Baza olejowa (syntetyczna, półsyntetyczna albo mineralna) utlenia się na skutek styczności z gorącymi elementami silnika, takimi jak denko tłoka. Podobny proces ma miejsce we wnętrzu turbosprężarki.
• Żywice i nagary oraz zjawiska kondensacji pary wodnej powodują gęstnienie oleju silnikowego.
• Olej jest rozrzedzany przez paliwo, trafiające do miski olejowej. W sprawnym silniku są to mikroskopijne ilości, ale trafiają one do oleju przez cały czas. W autach z filtrami DPF często przerwana procedura aktywnego wypalania filtra cząstek stałych powoduje rozrzedzenie oleju silnikowego przez większą ilość paliwa. Może to nawet powodować podnoszenie się poziomu oleju.
• Olej zużywa się w trakcie normalnej pracy silnika. Dochodzi do tego np. za sprawą pierwszego pierścienia uszczelniającego, który zgarnia olej silnikowy ze ściany cylindra.
• Olej silnikowy może ulec przyspieszonemu zużyciu wtedy, gdy silnik ulega przegrzaniu. Dzieje się tak wtedy, gdy auto ma niesprawny układ chłodniczy.
• Zgęstniały olej, pełen zanieczyszczeń, zapycha smoki olejowe (metalowe siatki, służące do odseparowania większych zanieczyszczeń) w misce olejowej i przy turbosprężarce.
• Dodatki antykorozyjne starzeją się i tracą swoje właściwości ochronne. Dodatkowo siarka z paliwa zmienia odczyn oleju silnikowego na kwaśny, co jest kolejną przyczyną korozji.
• Starzeją się dodatki zapobiegające pienieniu się oleju podczas pracy.
• Zużywają się dodatki czystościowe, których zadaniem jest rozpuszczanie osadów w niskich i wysokich temperaturach.

Jaka jest wytrzymałość oleju silnikowego? Co ile powinna następować jego wymiana?

• Co 15 tys. km przebiegu lub co rok.
• Co 10 tys. km przebiegu lub co rok w samochodach z instalacją LPG lub eksploatowanych przede wszystkim w mieście.
• Co rok w pojazdach, które są bardzo mało eksploatowane.

Poza olejem zawsze trzeba zamontować nowy filtr oleju.

Zużyty olej silnikowy w silniku – jakie są konsekwencje jazdy ze starym olejem silnikowym?

Spójrzmy na typowe uszkodzenia, do których prowadzi jazda ze starym olejem i oszczędzanie na jego wymianach. Wielu kierowców przekonuje się o nich w praktyce. Czasami wtedy, gdy kupują używany samochód, który nie był właściwie serwisowany.

• Przyspieszone zużycie i niewłaściwa praca napędu rozrządu z łańcuchem. Kierowca może słyszeć metaliczne grzechotanie spod maski na zimnym silniku, albo w trakcie jazdy. Stary olej, albo zbyt mała jego ilość w układzie powodują problemy z właściwą pracą napinaczy hydraulicznych, prowadzą też do przyspieszonego uszkodzenia łańcucha i elementów towarzyszących.
• Awarie panewek – często zdarza się, że w używanym aucie coś głucho stuka w silniku. To panewki, łożyska ślizgowe wału korbowego. Stary albo gęsty olej nie jest w stanie do nich dotrzeć poprzez zapchane, cieniutkie kanaliki. Panewki są tanie, ale ich wymiana jest droga. W niektórych silnikach – bardzo droga.
• Uszkodzenia ruchomych części silnika, spowodowane przez zbyt wysoką temperaturę. Jej powodem jest zerwanie ochronnego filmu olejowego. Olej nie może dotrzeć do określonych podzespołów w wystarczającej ilości, albo jest już tak stary i zanieczyszczony, że nie jest w stanie zapewnić odpowiedniego smarowania. Taka sytuacja prowadzi do przyspieszonego zużycia, a potem zatarcia jednostki napędowej.
• Uszkodzenia turbosprężarek w jednostkach doładowanych – np. uszkodzenia wirników.
• Utrata drożności przez zapchane smoki olejowe, co powoduje zmniejszone ciśnienie oleju w układzie smarowania. Olej nie może trafić do wszystkich elementów silnika, które ulegają przyspieszonemu zużyciu, a z czasem zatarciu.
• Problemy z właściwą pracą elementów układu zmiennych faz rozrządu, które są sterowane ciśnieniem oleju silnikowego.

Wymień olej silnikowy już dziś!

Wymiana oleju i filtra to czynność serwisowa, pozwalająca na utrzymanie jednostki napędowej oraz jej osprzętu w dobrej kondycji technicznej. Wymiana kosztuje od 20 do 50 zł, w zależności od warsztatu. Dobry jakościowo olej do silnika (opakowanie 4l) to koszt od 70 do 120 zł. Filtr oleju kosztuje od 15 do 30 zł.

Wymiana oleju i filtra trwa od 30 do 60 minut. Zajmuje się nią większość warsztatów.

Ważne jest to, aby kupić olej o specyfikacji, zalecanej przez producenta auta.

Dzięki Motointegrator.com można wygodnie umówić wizytę w warsztacie w swojej okolicy w ciągu kilku minut.

Warto pamiętać, że większość warsztatów, specjalizujących się w wymianach olejów, prowadzi też sprzedaż olejów oraz filtrów.

Czytaj także:

Płyn do wspomagania - kiedy i jak go wymienić?
Wymiana oleju w automatycznej skrzyni biegów
Oleje silnikowe dedykowane do samochodów z filtrami DPF
Czym jest zawór EGR i jak rozpoznać jego awarię?
Jak serwisować auto z silnikiem benzynowym po sezonie zimowym?