Wycieki płynu hamulcowego – czasami psują się tylko drobiazgi

Płyn hamulcowy to jeden z najważniejszych płynów eksploatacyjnych, jakie są stosowane w samochodach. Tak jak w przypadku innych płynów, ważny jest jego stan i odpowiedni poziom. Jest jednak pewna, diametralna różnica. Nieodpowiednia ilość albo zły stan płynu chłodniczego, oleju przekładniowego albo oleju silnikowego, może spowodować przyspieszone zużycie i poważne uszkodzenia silnika. Nieodpowiednia ilość albo zły stan płynu hamulcowego może doprowadzić do tragedii, w której możemy stracić zdrowie albo życie. Albo ktoś inny na drodze.

Płyn hamulcowy – bez niego układ hamulcowy oraz ABS, ASR i ESP nie zadziałają 

Płyn hamulcowy pełni w układzie hamulcowym niemal taką samą rolę, jak krew w ciele człowieka.

Aby to wyjaśnić, trzeba w kilku zdaniach opisać działanie układu hamulcowego, stosowanego we współczesnych samochodach osobowych (w ciężkich pojazdach ciężarowych i autobusach stosowane są hamulce pneumatyczne).

Przeciętny kierowca, mówiąc o układzie hamulcowym, ma na myśli klocki i tarcze hamulcowe, ewentualnie szczęki w hamulcach bębnowych. Te ostatnie są stosowane coraz rzadziej, a jeśli już, to w małych autach miejskich, na tylnej osi.

Jakie elementy wchodzą w skład typowego, współczesnego układu hamulcowego, stosowanego w samochodzie osobowym?

• Pedał hamulca
• Pompa hamulcowa czyli serce układu
• Urządzenie wspomagające działanie pompy, mające za zadanie zwiększenie ciśnienia płynu hamulcowego. Dzięki niemu nie trzeba naciskać hamulca z całą siłą, aby uzyskać efekt silnego hamowania
• Zbiornik płynu hamulcowego
• Sztywne przewody hamulcowe wykonane z metalu. Łączą one pompę hamulcową z przednimi kołami oraz z korektorem siły hamowania, zamontowanym w okolicach tylnej osi. Od korektora sztywne przewody hamulcowe poprowadzone są do kół.

Stosuje się dwa obwody płynu, aby w razie awarii auto mogło zahamować.

• Elastyczne przewody hamulcowe, wykonane z gumy. Za pomocą specjalnych elementów łączą one sztywne przewody hamulcowe z zaciskami hamulcowymi, zamontowanymi przy piaście koła.

Zastosowanie elastycznych przewodów hamulcowych pozwala na skręcanie przednich kół oraz na amortyzowanie przednich i tylnych kół w czasie jazdy.

• Zaciski hamulcowe zamontowane przy ruchomych piastach kół. Są elementem nieruchomym. Montuje się w nich ruchome tłoczki hamulcowe oraz ruchome klocki hamulcowe.
• Klocki hamulcowe – elementy ruchome (ale nieobracające się wraz z kołem) składające się z dwóch części, pozwalających na swobodny obrót tarczy hamulcowej.
• Tarcze hamulcowe – elementy ruchome, zamontowane na piastach kół i obracające się w raz z nimi.
• Płyn hamulcowy, będący czynnikiem wykonawczym, umożliwiającym działanie całości układu, jak również chroniący go przed korozją.

Jak działa układ hamulcowy w praktyce? Po naciśnięciu pedału hamulca przez kierowcę, pompa wytwarza ciśnienie płynu hamulcowego. Jest ono dodatkowo zwiększane przez urządzenie wspomagające. Płyn za pośrednictwem sztywnych a potem elastycznych przewodów hamulcowych trafia do zacisków hamulcowych. Tutaj wywiera nacisk na tłoczki w zaciskach. Tłoczki wysuwają się, powodując docisk klocków hamulcowych do tarcz hamulcowych. Tarcie powierzchni roboczej klocka hamulcowego o powierzchnię roboczą tarczy hamulcowej powoduje zwolnienie, albo zatrzymanie auta, w zależności od siły nacisku. Tak działały wszystkie proste układy hamulcowe w starszych autach.

We współczesnych autach sprawa jest bardziej skomplikowana. Masowo stosuje się układy bezpieczeństwa, takie jak ABS (układ zapobiegający blokowaniu kół podczas hamowania), ASR (układ zapobiegający poślizgowi kół napędzanych) i ESP (układ chroniący przed wpadnięciem w poślizg podsterowny i nadsterowny). Układy te zbierają informacje z szeregu czujników, a następnie modulują dostarczanie płynu hamulcowego do konkretnych kół, hamując pulsacyjnie, lub też zmniejszając albo zwiększając siłę hamowania określonego koła.

W najnowszych samochodach wyposażonych w układ przeciwzderzeniowy (np. Front Assist) w sytuacji zagrożenia w razie wykrycia przeszkody przez czujniki i kamery, auto samo może zahamować (przy jeździe z określoną prędkością).

Ale to wszystko możliwe jest tylko wtedy, gdy w układzie jest odpowiednia ilość płynu hamulcowego. Wszelakie wycieki powodują, że najpierw układ przestaje działać tak, jak trzeba (hamulec robi się miękki), a potem przestaje działać w ogóle. A do czego to prowadzi? To oczywiste – do zagrożenia wypadkiem.

Równie ważna jest jakość płynu hamulcowego. Płyn chłonie wodę (np. przez elastyczne, gumowe przewody hamulcowe) i traci swoje właściwości. Trzyprocentowa zawartość wody kwalifikuje płyn do natychmiastowej wymiany, albowiem znacznie obniża się punkt wrzenia płynu, przez co może się on zagotować przy silniejszym hamowaniu. A wówczas skuteczność hamowania spadnie do zera.

Płyn hamulcowy wraz z upływem czasu traci również swoje właściwości antykorozyjne. To z kolei powoduje rdzewienie szeregu elementów – od tłoczków w zaciskach, aż po sztywne, metalowe przewody układu hamulcowego. A korodujące przewody są jednym ze źródeł wycieków płynu.

Dlatego płyn trzeba wymieniać raz na dwa lata i reagować na wszelakie objawy nieszczelności w układzie hamulcowym.  No właśnie, jakie one są?

Wycieki z układu hamulcowego – jak je rozpoznać i z czego one wynikają?  

Jakie są objawy wycieków płynu hamulcowego?

• Miękki pedał hamulca i niższa skuteczność hamowania
• Plamy płynu pod samochodem
• Zmniejszony poziom płynu hamulcowego w zbiorniczku
• Zapalenie kontrolki ostrzegawczej, informującej o małej ilości płynu hamulcowego

Jeśli zachodzi podejrzenie, że w aucie doszło do wycieków, można podłożyć pod pojazd czyste gazety i nacisnąć mocno pedał hamulca. Można również zdjąć poszczególne koła i również naciskać pedał, sprawdzając, czy na zacisku albo w innym miejscu pojawia się płyn.

W przypadku samodzielnego wykrycia takich uszkodzeń, trzeba jak najszybciej udać się do najbliższego warsztatu.

Typowe powody wycieków płynu hamulcowego

• Korozja sztywnego przewodu hamulcowego – na skutek stosowania starego płynu hamulcowego (korozja od wewnątrz), albo mechanicznego uszkodzenia zewnętrznej warstwy antykorozyjnej przewodu (korozja z zewnątrz)
• Mechaniczne uszkodzenie sztywnego przewodu hamulcowego – po uderzeniu kamieniem, zawadzeniem czymś o podwozie
• Rozszczelnienie połączenia pomiędzy sztywnym a elastycznym przewodem hamulcowym
• Pęknięcie elastycznego przewodu gumowego – na skutek zestarzenia się gumy, albo uszkodzenia mechanicznego
• Uszkodzenie uszczelnienia pompy hamulcowej pomiędzy zbiornikiem płynu a pompą
• Awaria uszczelnienia w zaciskach hamulcowych na skutek starzenia się gumy
• Uszkodzenie cylinderków w bębnach hamulcowych
• Uszkodzenie zaworka odpowietrzającego
• Nieszczelny zbiorniczek z płynem hamulcowym – mógł zostać uszkodzony mechanicznie.

Czy naprawa wycieków w układzie hamulcowym jest droga? 

Układ hamulcowy jest bardzo ważny, ale koszt usunięcia wycieków wcale nie musi być wysoki. W większości przypadków warsztaty, specjalizujące się w naprawach hamulców, dokonują naprawy/wymiany uszkodzonych elementów składowych.

• Skorodowany lub przerwany sztywny przewód metalowy wymienia się na nowy. Przeciętny koszt przewodu to ok. 15 zł za metr przewodu miedzianego i 22 zł za metr przewodu miedziowo – niklowego.

Wymiana polega na usunięciu z układu płynu hamulcowego, demontażu kół, osłon i tłumików, utrudniających dostęp do przewodu, zdjęciu uszkodzonego przewodu i zamontowaniu w jego miejsce nowego. Przewodów się nie sztukuje – wymienia się cały, np. od pompy do koła. Po zamontowaniu nowego przewodu dokręca się koła i pozostałe zdjęte elementy, wlewa się do układu nowy płyn hamulcowy, układ poddaje się odpowietrzeniu i sprawdza się jego działanie podczas jazdy próbnej. Wymiana przewodu kosztuje od 50 do 100 zł.

Koszt wymiany płynu to od 50 do 100 zł. Sam płyn kosztuje do 50 zł.

• Uszkodzony lub stary elastyczny przewód hamulcowy wymienia się jeszcze prościej. Mechanicy demontują koło auta, odkręcają przewód za pomocą specjalnego klucza do przewodów hamulcowych. W miejsce starego przewodu montuje się nowy. Po zamontowaniu koła układ hamulcowy poddaje się odpowietrzeniu. Warto przy okazji wymienić płyn hamulcowy na nowy.

Wymiana elastycznego przewodu hamulcowego kosztuje średnio 50 zł. Ceny elastycznych przewodów hamulcowych najczęściej zawierają się w przedziale od 20 do 60 zł, w zależności od producenta i typu auta.

• Regeneracja pompy hamulcowej kosztuje ok. 200 – 250 zł.

W trakcie regeneracji wymienia się wszystkie uszczelnienia i cylinderki na nowe.

Aby móc to zrobić, trzeba zdemontować pompę, odkręcając najpierw przewody hamulcowe, a potem śruby utrzymujące pompę w odpowiedniej pozycji. Z układu usuwa się też stary płyn hamulcowy. Po zamontowaniu zregenerowanej pompy, do układu wlewa się nowy płyn, sam układ się odpowietrza i wykonuje jazdę próbną.

• W przypadku wykrycia wycieków z zacisków hamulcowych, można zakupić nowe zaciski (średnio 250 – 500 zł do popularnych aut) albo poddać je prostej regeneracji, polegającej na wymianie uszczelnień, albo dodatkowo tłoczka. Najtańsze zestawy naprawcze kosztuje od dwudziestu do kilkudziesięciu złotych. W dużej części warsztatów zastosowanie zestawu naprawczego do zacisku kosztuje ok. 100 złotych. Mechanicy demontują koło, zdejmują zacisk i dokonują w nim wymiany uszkodzonych elementów. W najbardziej rozszerzonej formie regeneracji, metalowe części zacisków poddaje się piaskowaniu.

Jak widać, nie zawsze trzeba szykować się na wysokie wydatki, związane z wizytą u mechanika. Dlatego tym bardziej nie warto ryzykować jazdy z uszkodzonym układem hamulcowym!

Trzeba też koniecznie pamiętać o terminowej wymianie płynu hamulcowego (co dwa lata, albo co 40 tys. km przebiegu, w zależności od tego co nastąpi wcześniej).

W przypadku jakichkolwiek objawów awarii układu hamulcowego, umów wizytę w warsztacie na Motointegrator.com i nie ryzykuj!

Delphi Technologies jest marką BorgWarner Inc. Obsługujemy wszystkie układy pojazdów w każdym kraju. Pomagamy klientom z rynku części zamiennych być o krok do przodu w obsłudze i naprawach zaawansowanych systemów samochodowych z wykorzystaniem wiodących rozwiązań serwisowych, zarówno dla segmentu OES jak i niezależnego rynku części zamiennych.

Czytaj także:

Kiedy lepiej wymienić olej? Nie zawsze warto słuchać producenta auta!
Płyn do wspomagania - kiedy i jak go wymienić?
5 sygnałów, świadczących o tym, że samochód wymaga wymiany płynu hamulcowego
O czym warto pamiętać przy dolewaniu płynu chłodniczego? Zobacz!
Ekspert radzi: Olej mineralny czy syntetyczny – który wybrać?