Na czym polega wyważanie kół, ile kosztuje i dlaczego warto to robić?

Spis treści:

1. Czym jest wyważanie kół?
2. Drgania na kierownicy i inne objawy nieprawidłowo wyważonych kół
3. Dlaczego wyważanie kół jest koniecznością?
4. Na czym polega wyważanie kół? Od czego zacząć?
5. Wyważanie statyczne – co to takiego?
6. Czym jest dynamiczne wyważanie kół?
7. Procedura wyważania kół w samochodzie – dlaczego niezbędna jest wyważarka?
8. Wyważenie kół – dlaczego jest tak ważne? 
9. Kiedy warto wyważyć koła samochodowe? 
10. Poprawne wyważenie kół wpływa na komfort i bezpieczeństwo jazdy

Czym jest wyważanie kół?

Chyba każdy kierowca przekonał się podczas swojej przygody za kółkiem czym, jest wyważanie kół w samochodzie. Czynność ta najczęściej towarzyszy sezonowej wymianie ogumienia. Wyważenie kół powinno być wykonane zawsze po każdej wymianie opon w Twoim samochodzie. W każdym profesjonalnym warsztacie samochodowym znajdują się maszyny, takie jak wyważarki, które zapewniają precyzyjne wskazanie równowagi kół. 

W przypadku wykrycia nierówności w rozkładzie mas wokół osi obrotu koła konieczne jest wykonanie wyważenia za pomocą specjalistycznych ciężarków wulkanizacyjnych. Zadanie to warto zlecić profesjonalistom, ponieważ źle wyważone koła mają negatywny wpływ na prowadzenie samochodu. 

Wielu kierowców zastanawia się, w którym momencie konieczna jest zmiana opon na zimowe. Kiedy i dlaczego to robić? Nasi eksperci wyjaśniają w artykule z naszego bloga.

Drgania na kierownicy i inne objawy nieprawidłowo wyważonych kół

Niewyważenie statyczne

Nierównomierne rozłożenie masy względem osi obrotu koła powoduje, że koło nie jest prawidłowo wyważone. W prostych słowach, gdy z jednej strony koła znajduje się większa objętość niż z drugiej, prowadzi to do powstawania wibracji w wyniku zwiększania się siły bezwładności. W efekcie koło nabiera tendencji do odrywania się, zwłaszcza gdy jego masa zbliża się do górnego położenia. Natomiast gdy nadmiar masy minie górny punkt i zaczyna zbliżać się w kierunku jezdni to efektem, są dodatkowe siły dociskające oponę do nawierzchni. Właśnie dlatego wyważenie kół jest tak ważnym procesem. 

Źle wyważone koła przy prędkości obrotowej wynoszącej 10 obr./s. cykl powtarzany jest 10-krotnie podczas każdej sekundy. Za każdym razem, gdy środek masy prowadzi do tendencji oderwania się koła od nawierzchni, dochodzi do oddziaływania sił unoszenia. Ich moc wzrasta wraz ze zwiększeniem się prędkości samochodu i co za tym idzie szybkością obracania się opon. Wartości te rosną wykładniczo zazwyczaj, osiągając szczytowy rezonans przy prędkości od 70 do 90 km/h. Przy wyższych prędkościach odczuwalność zjawiska zaczyna maleć, choć często po prędkości od 120 do 130 km/h może zacząć dawać o sobie znać niewyważenie dynamiczne.

Niewyważenie dynamiczne

Złe wyważenie kół daje o sobie znać także podczas jazdy z większymi prędkościami. Przykładem takiego zjawiska jest niewyważenie dynamiczne, które występując w przedniej osi samochodu, daje o sobie znać przy prędkościach rzędu 120-130 km/h. Dochodzi wtedy do rezonansu pochodzącego od bicia promieniowego koła, które przenoszone jest na nadwozie auta. Z kolei niewyważenie dynamiczne kół znajdujących się w tylnej osi auta jest odczuwalne zazwyczaj przy prędkościach nie mniejszych niż 140 km/h. 

Działanie niewyważenia dynamicznego przybiera postać sił działających na koło podczas jazdy, które wprawiają je w ruch o zygzakowatym kształcie. Siła bicia promieniowego oddziałująca na oś samochodu objawia się drganiami, co może być spowodowane m.in. nierównym zużyciem ogumienia. Każda opona charakteryzuje się niejednorodnością sztywności, jednak w większości przypadków jest to niewyczuwalne podczas codziennej eksploatacji. Dopiero gdy dysproporcja osiągnie większe wartości, zaczyna pojawiać się pionowe bicie koła nazywane niewyważeniem dynamicznym. 

Dlaczego wyważanie kół jest koniecznością?

Koła i zawieszenie Twojego auta stanowią zespół, który odpowiada za precyzje prowadzenia i bezpieczeństwo prowadzenia samochodu. Źle wyważone koła mają ogromny wpływ na stabilność auta. Dlatego środek ciężkości i środek obrotu muszą się równoważyć. Do czynników, które wpływają na nieprawidłowe rozłożenie ciężarów koła, należy zaliczyć:

• złe wyważenie opon lub felgi wynikające z eksploatacji bądź niedoskonałości produkcyjnych,
• niepoprawne ułożenie się felgi i opony względem siebie,
• skrzywione tarcze lub uszkodzone bębny hamulcowe,
• nierównomierne osadzenie i umocowanie na piaście koła,
• usterki lub zużycie elementów zawieszenia,
• zużycie lub awarie elementów zawieszenia, takich jak amortyzatory, wahacze, czy drążki kierownicze.

Przeczytaj również: Wysokość bieżnika opony – zimą wskaźnik o podwójnej wartości

Na czym polega wyważanie kół? Od czego zacząć?

Wielu kierowców przed wizytą w warsztacie wulkanizacyjnym zastanawia się, na czym polega wyważanie kół? Prześledźmy więc na czym, polega ten proces i jakie są jego kluczowe etapy. Pierwszym krokiem do wyważenia kół jest ich zdemontowanie. Należy je zatem odkręcić i zdjąć z piast. Następnie wulkanizator powinien oczyścić zarówno felgi, jak i opony z zanieczyszczeń. O jakich zanieczyszczeniach mowa? Odczyt wyważarki są w stanie zakłócić m.in. kamienie wpięte w rzeźbę bieżnika czy większa ilość błota zalegająca od wewnętrznej strony obręczy.

Bardzo ważnym elementem przygotowania kół jest też zdjęcie ciężarków zamocowanych podczas poprzedniego wyważania. Te całkowicie zmieniają bowiem geometrię pracy. Dopiero właściwie przygotowane i oczyszczone koło należy poddawać dalszym czynnościom z wykorzystaniem profesjonalnego sprzętu wulkanizacyjnego. 

Wyważanie statyczne – co to takiego?

Maszyny starszego typu pozwalały na nieco mniej precyzyjne wyważenie opon. Nie oznacza to jednak braku możliwości wyeliminowania irytujących drgań. Urządzenia zapewniające statyczne wyważenie opon na pionowej maszynie z tzw. trzpieniem. Wtedy wskazywane jest miejsce, w którym masa znajduje się poza osią obrotu koła. Wyważanie statyczne pozwala na usunięcia wielu źródeł bicia czy rezonansu, lecz ustępuje precyzją dynamicznej technologii wykonywania pomiarów. 

Czym jest dynamiczne wyważanie kół?

Dynamiczne wyważenie kół to funkcja oferowana przez większość nowoczesnej aparatury wulkanizacyjnej. Oczywiście maszyny wyposażone w dodatkowe czujniki są droższe w zakupie, lecz obecnie stanowią już najczęściej spotykany standard w profesjonalnych warsztatach wulkanizacyjnych. Dynamiczne wyważanie kół zapewnia znaczną przewagę nad statycznym odpowiednikiem z uwagi na wykonywanie pomiarów odbijania nie tylko wertykalnie, lecz także horyzontalnie, czyli na boki. 

Jak przebiega dynamiczne wyważanie kół? Podzespół wraz z zamontowaną oponą montowany jest na wyważarce. Następnie urządzenie rozpędza koło do prędkości wynoszącej od 15 do 25 km/h. Czujniki zamontowane w wyważarce mierzą odchylenia masy od środka koła, a także bicie emitowane na zewnątrz. Zebrane w ten sposób dane wyświetlane są na ekranie. Dzięki temu wulkanizator otrzymuje precyzyjną instrukcję dotyczącą miejsca montażu ciężarków, co czasem może oznaczać konieczność montażu wielu elementów w różnych miejscach felgi.

Procedura wyważania kół w samochodzie – dlaczego niezbędna jest wyważarka?

Wyważarka jest specjalną maszyną, w której mocuje się koło i w której jest ono poddawane ruchowi obrotowemu symulującemu warunki jazdy. Urządzenie sprawdza sposób rozkładu mas na powierzchni obręczy i opony. Czemu ma to znaczenie? Punktowe skupienie większej wagi może sprawić, że podczas ruchu obrotowego koło zacznie wychylać się z prawidłowej płaszczyzny i powodować wibracje.

Wyważarka podczas badania wskazuje ewentualne nieprawidłowości i podpowiada wulkanizatorowi miejsce rozmieszczenia ciężarków. W tym momencie warto bezwzględnie zaznaczyć, że podczas każdego kolejnego wyważenia można stosować wyłącznie nowe ciężarki. Stare nie dadzą gwarancji, że wyważenie kół powiedzie się w stu procentach.

Po zamocowaniu ciężarków felga wraz z oponą ponownie powinna zostać poddana testowi na wyważarce. Gdy powtórzone badanie nie wykaże żadnych odchyleń, koło jest gotowe do ponownego montażu na piaście. W jakim przypadku procedura może się skomplikować? Wyważenie kół może się stać elementem sezonowej wymiany ogumienia. Jeżeli zatem kierowca dysponuje jednym zestawem felg, ale dwoma kompletami opon sezonowych, przed przeprowadzeniem testu koniecznie musi dojść do zmiany zimówek na opony letnie lub na odwrót.

Wyważenie kół – dlaczego jest tak ważne? 

Po co tak właściwie należy wyważać opony? Odpowiedź jest dość prosta. Niedoskonałości produkcyjne sprawiają, że zarówno opony jak i felgi mogą mieć nierównomiernie rozłożone masy na swojej powierzchni. Jeżeli te nie zostaną zrównoważone za pomocą specjalnych ciężarków, kierowca przekona się o tym podczas jazdy. Gdy problem dotyczy kół przedniej osi, zaraz po ruszeniu z miejsca wyczuwalne będzie wyraźne bicie na kierownicy. Szarpanie czasami potrafi zanikać przy większych prędkościach i ponownie powrócić wtedy, gdy samochód nieco zwolni.

W sytuacji, w której nieprawidłowe wyważenie kół dotyczy tylnej osi, nadwozie pojazdu potrafi być wprawiane w wyraźne drgania. Denerwujące objawy sprawiają, że nierównomierne rozłożenie obciążenia na obręczach i oponach zdecydowanie ograniczy komfort podróżowania. Poza tym ma wpływ na bezpieczeństwo — może bowiem sprawić, że samochód zacznie gorzej hamować czy osłabi się sposób reakcji układu kierowniczego.

Złe wyważenie kół lub jego brak to jednak też problem z obniżoną trwałością elementów podwozia. Pod wpływem dużych wibracji obniży się wytrzymałość takich części jak, chociażby amortyzatory, łożyska kół czy drążki kierownicze. A kompletna i przedwczesna wymiana tych elementów może kosztować nawet 2-3 tysiące złotych! Szybszej wymiany prawdopodobnie będą wymagać też same opony. Ich bieżnik będzie się bowiem ścierał w sposób nierównomierny – wulkanizatorzy nazywają ten proces często plackowaniem.

Kiedy warto wyważyć koła samochodowe? 

Wyważenie kół staje się koniecznością przede wszystkim w trzech przypadkach. Po pierwsze wtedy, gdy kierowca jedzie do wulkanizatora na sezonową wymianę opon. Podczas przekładki zdejmuje stare ciężarki i musi założyć nowe — to naturalne, a co więcej przypadek pokrótce był już opisany powyżej. Po drugie wyważenie staje się koniecznością w sytuacji, w której po sezonowej wymianie opon kierowca czuje wibracje pochodzące z okolicy kół, ewentualnie wyraźne bicie na kierownicy podczas jazdy. To znaczy, że wulkanizator albo nie przeprowadził procedury wcześniej, albo zrobił ją nieprawidłowo.

Trzeci przypadek dotyczy przebiegu. Nawet jeżeli kierowca posiada w samochodzie opony wielosezonowe, ewentualnie nawet jeżeli ma oddzielne komplety obręczy dla opon zimowych i letnich, od czasu do czasu powinien sprawdzać rozkład mas na powierzchni każdej felgi. 

Specjaliści zalecają bowiem, aby wyważenie kół nawet z nieprzekładanymi oponami powtarzać średnio co 10 tysięcy kilometrów. Tak dla pewności, choć niewielu kierowców podchodzi do sprawy w tak sumienny sposób. Pamiętaj jednak, że wyważenie kół przy każdej okazji wymiany opon to absolutne minimum. Dobry wpływ na żywotność często ogumienia samochodowego ma rotowanie opon. Co to jest i jak to robić obszernie wyjaśniamy w artykule opublikowanym na naszym blogu.

Na koniec warto zaznaczyć, że procedury nie należy pomijać nie tylko z uwagi na jej znaczenie dla komfortu i bezpieczeństwa jazdy. Również z uwagi na ceny usługi. Ile kosztuje wyważenie kół? Naprawdę niewielkie pieniądze! Nawet w przypadku renomowanych warsztatów koszt wykonania usługi wynosi zazwyczaj od kilku do maksymalnie 20 złotych do 30-40 złotych za każde z koło na feldze aluminiowej o znacznej średnicy. A unikanie tak niewielkiego wydatku w skali wszystkich kosztów eksploatacji samochodu, trudno nazwać oszczędnością. Dlatego biorąc pod uwagę ile, kosztuje wyważanie kół wszelkie argumenty dotyczące oszczędności, zdają się być mało trafione.

Podsumowując, wyważenie kół jest procedurą prostą i szybką w wykonaniu. Ma jednak ogromny wpływ na jazdę samochodem! Gwarantuje nie tylko komfort, a w tym eliminację wibracji nadwozia, ale przede wszystkim bezpieczeństwo, z dobrą przyczepnością i skrętnością auta na czele.

Przy wszystkich swoich zaletach jest też jedną z najtańszych czynności obsługowych – cena usługi zaczyna się od ok. 10-20 złotych za koło. A co to oznacza? Podczas kolejnej przekładki kół pod żadnym pozorem nie zapominajcie o wyważeniu. Jeżeli teraz widzicie w swoim samochodzie objawy niepokojące, wyważcie koła ponownie już dziś. Tylko tym razem w renomowanym warsztacie.

Zobacz również: Na którą oś założyć lepsze opony? O czym pamiętać podczas wymiany opon? 

Znajdź warsztaty wykonujące usługę wyważania kół w swojej okolicy:

Poprawne wyważenie kół wpływa na komfort i bezpieczeństwo jazdy

Wyważenie opon to pozornie mało istotna czynność. W rzeczywistości jednak skrupulatne przeprowadzenie badania pozwala niemal całkowicie zminimalizować drgania generowane podczas obracania się kół pojazdu. Niewyważenie może mieć swoje źródła wynikające z powodów statycznych lub dynamicznych. Wykorzystanie nowoczesnych maszyn wulkanizacyjnych w znacznym stopniu ułatwia procesy związane z odpowiednim wyważeniem kół w Twoim samochodzie.

Jeśli poczujesz wibracje lub rezonans towarzyszące jeździe niezwłocznie udaj się do sprawdzonego warsztatu wulkanizacyjnego. Dzięki temu szybko i skutecznie przywrócisz Twoje auto do pełnej sprawności. Pamiętaj, że rezonans generowany przez źle wyważone koła wpływa nie tylko na pogorszenie właściwości jezdnych, lecz także często powoduje przyspieszone zużycie elementów zawieszenia w Twoim samochodzie. Na stronie Motointegrator.com znajdziesz adresy sprawdzonych punktów zlokalizowanych w Twojej okolicy. Sprawdź, ile kosztuje wyważenie kół i umów się na dogodny termin wizyty w wybranym warsztacie wulkanizacyjnym.