Ząbkowanie opon - skąd się bierze i jak sobie z nim radzić?
Ząbkowanie opon powoduje uciążliwe buczenie w czasie jazdy z prędkością od 50 km/h. Do tego przyspiesza zużycie opon. Zjawisko to dotyczy coraz większej ilości samochodów. Na czym polega ząbkowanie opon? Co jest przyczyną ząbkowania opon? Jak uniknąć ząbkowania opon?
Każda opona się zużywa i nikt nie jest tego w stanie powstrzymać. Dobre opony powinny wytrzymać na kołach do pięciu lat. Niestety, często jest to tylko teoria, niemająca odzwierciedlenia w rzeczywistości. Opony są narażone na szereg uszkodzeń mechanicznych. Ostrze przedmioty (np. gwoździe) powodują ich przebicie. Otarcie opony o krawężnik może uszkodzić jej bok. W niektórych sytuacjach po prostu nie sposób takiego uszkodzenia uniknąć.
Stan i trwałość opon jest też zależny od sposobu ich eksploatacji przez użytkownika. Zbyt wysokie ciśnienie powoduje przyspieszone zużycie czoła opony (bieżnika w środkowej części), a zbyt niskie – jej barków (czyli brzegów). Na przyspieszone zużycie opon ma również wpływ sposób jazdy, ustawienie geometrii kół, ustawienie zawieszenia itd.
Podobnie jest z ząbkowaniem opon. Niestety, w tym przypadku powodów tego uszkodzenia jest bardzo dużo.
Znajdź warsztaty wykonujące usługę wymiany opon i wulkanizacji w swojej okolicy:
Ząbkowanie opon – co to jest i w jaki sposób się objawia?
Podstawowe objawy ząbkowania, to:
- Bardzo silne buczenie opon przy jeździe z prędkością większą niż 50 km/h
Podobny objaw generują uszkodzone łożyska kół. Jednak w ich przypadku buczenie zmienia swoje natężenie, gdy kierowca zmienia kierunek jazdy.
- Drżenie na kole kierownicy – nie zawsze jest odczuwalne i nie zawsze występuje
- Charakterystyczne zużycie bieżnika opon - Powstaje ono na skutek nierównomiernego ścierania się bieżnika opon. W optymalnych warunkach krawędź natarcia klocka bieżnika (część, która jako pierwsza styka się z podłożem, przy jeździe do przodu) i krawędź spływu (pozostała część klocka bieżnika) ścierają się równomiernie. W przypadku wystąpienia ząbkowania, krawędź natarcia ściera się wolniej niż krawędź spływu. Ząbkowanie jest widoczne z profilu opony – bieżnik zaczyna przypominać ząbki na tarczy piły do drewna. Ząbkowanie jest też wyczuwalne dłonią. W oponach, które zużywają się równomiernie, powierzchnia bieżnika jest gładka. W tych, w których dochodzi do ząbkowania, wyraźnie czuć przeskoki pomiędzy elementami bieżnika.
- Ząbkowanie w zdecydowanej większości przypadków dotyczy opon na tylnej osi, która nie jest napędzana (w samochodach z napędem na przednią oś).
Ząbkowanie postępuje dosyć szybko. Niekiedy już po przejechaniu 15 – 20 tys. km przebiegu, opony zaczynają bardzo silnie hałasować.
Ząbkowanie opon – jak przebiega i co jest jego przyczyną?
Na ząbkowanie w zdecydowanej większości przypadków narażone są opony na tylnej osi. Dlaczego tak się dzieje?
Spójrzmy na typową sytuację - auto z przednim napędem, z zamontowanym jednym kompletem opon, w którym tylne opony są wyząbkowane.
Dlaczego w przednich oponach bieżnik ściera się równomiernie?
- Klocki bieżnika w trakcie ruszania i jazdy stykają się z asfaltem przede wszystkim za pośrednictwem swoich krawędzi natarcia. Powoduje to ich przycieranie i zużywanie.
- W trakcie hamowania z asfaltem styka się przede wszystkim krawędź spływu klocków i to ona jest ścierana.
Naprzemiennie ścieranie krawędzi natarcia i krawędzi spływu powoduje mniej więcej równomierne zużywanie się bieżnika.
Dlaczego w tylnych oponach dochodzi do ząbkowania?
- W trakcie poruszania się, opony tylne są wleczone (napęd jest kierowany na opony przednie). Są wprowadzane w ruch poprzez stykanie się bieżnika z asfaltem. Powierzchnia drogi oddziałuje przede wszystkim na krawędź spływu bieżnika i to ona jest szybciej zużywana, niż krawędź natarcia.
- W trakcie hamowania zużywana jest również krawędź spływu klocków bieżnika.
Ciągłe ścieranie krawędzi spływu i równoczesne „oszczędzanie” krawędzi natarcia powoduje ząbkowanie opon.
Istnieje także szereg czynników, które dodatkowo przyspieszają ząbkowanie tylnych opon. Niektóre z nich da się kontrolować, ale są też takie, których nie można zmienić.
Czynniki przyspieszające ząbkowanie opon, na które kierowca nie ma wpływu
- Stosowanie opon z dużą ilością klocków bieżnika i poprzecznych kanałów. Takie opony są najlepiej przystosowane do odprowadzania wody i zapewnienia dobrej przyczepności. Niestety, są też narażone na ząbkowanie.
- Ciężkie samochody z mocnymi silnikami – duża masa samochodów i wysoki moment obrotowy (często połączone z agresywną jazdą) przyspieszają ząbkowanie opon.
Czynniki przyspieszające ząbkowanie opon, na które kierowca ma wpływ
- Zbyt duże ciśnienie powietrza w oponach – powoduje uwypuklenie czoła opony i zwiększenie odstępów pomiędzy klockami bieżnika, powodując ich przyspieszone zużycie
- Uszkodzone zawieszenie samochodu – pogłębia zjawisko ząbkowania
- Zużyte lub uszkodzone amortyzatory – nie są w stanie odpowiednio dociskać kół do powierzchni drogi, co potęguje zjawisko ząbkowania
- Opony ząbkują szybciej w autach typu kombi, które jeżdżą z nieobciążonym tyłem (autem podróżuje przede wszystkim kierowca i pasażer). W tym przypadku opony na tylnej osi powinny być dopompowane z najniższym, zalecanym przez producenta auta ciśnieniem
- Agresywna, sportowa jazda – przyspiesza zjawisko ząbkowania
- Częste poruszanie się po autostradach i drogach szybkiego ruchu z bardzo łagodnymi zakrętami – to również zwiększa zagrożenie ząbkowaniem opon.
- Niezamienianie pozycji opon w samochodzie (opony są stale montowane w tych samych miejscach)
Jak zminimalizować zjawisko ząbkowania opon?
O czym powinien pamiętać kierowca?
- W oponach powinno być zawsze odpowiednie ciśnienie
- Zawieszenie i amortyzatory muszą być sprawne
- Należy unikać agresywnej jazdy
- Częste pokonywanie krętych dróg powoduje ścieranie „ząbków” na oponach tylnej osi i wyrównuje bieżnik
- Co pewien czas (minimum raz na rok) należy zamieniać koła miejscami zgodnie z zaleceniami producenta samochodu. W instrukcji każdego auta znajduje się schemat, pokazujący jak należy przekładać opony, na przykład podczas sezonowej wymiany.
Na przykład – w standardowym samochodzie z napędem przednim, wyposażonym w opony z bieżnikiem kierunkowym taka zmiana powinna wyglądać następująco:
- Tylną lewą oponę przekłada się na przednią, prawą felgę
- Tylną prawą oponę przekłada się na przednią, lewą felgę
- Przednią, lewą oponę przekłada się na tylną, lewą felgę
- Przednią, prawą oponę, przekłada się na tylną, prawą felgę
W przypadku aut z napędem na tylną oś, albo z napędem na cztery koła, schematy są inne, zawsze trzeba zapoznać się z instrukcją i zaleceniami producenta samochodu.
Jak można naprawić opony po ząbkowaniu?
Istnieją tylko dwa sposoby naprawy wyząbkowanych opon. Pierwszy to mechaniczne dotarcie bieżnika na specjalnym urządzeniu. Proces nazywa się szorstkowaniem.
Jak przebiega taki proces?
- Koło jest demontowane
- Kolo jest montowane na maszynie do szorstkowania
- Następuje mechaniczne wyrównanie bieżnika z krawędzi natarcia i krawędzi spływu do jednego poziomu
- Koło jest wyważane i montowane w samochodzie
Usługa kosztuje średnio od 50 do 70 zł za oponę. Ma jednak swoje wady. Mechaniczne starcie bieżnika obniża jego wysokość, przez co zmniejsza okres wykorzystywania opon.
Drugi sposób naprawy to wymiana opon na nowe. Oczywiście sama wymiana nic nie da, jeśli nie wyeliminuje się powodów ząbkowania opon, o których napisaliśmy w poprzednim akapicie.
Małym plusem w ząbkowaniu opon jest to, że nie wpływa ono znacząco na zmniejszenie poziomu bezpieczeństwa jazdy.
Jeśli w Twoim aucie dochodzi do ząbkowania opon, umów wizytę w warsztacie przez Motointegrator.com. Fachowcy pomocą znaleźć przyczyny, które przyspieszają zużycie Twojego ogumienia. Na Motointegrator znajdziesz też warsztat, który ustawi geometrie, wyważy opony w Twoim aucie i zamieni koła miejscami, zgodnie z zaleceniami producenta samochodu.
