Amortyzatory także dbają o Twoje bezpieczeństwo!

Amortyzatory samochodowe zapewniają odpowiednią przyczepność kół do powierzchni drogi oraz zapewniają właściwy komfort podróży dla kierowcy i pasażerów. Jazda z uszkodzonymi amortyzatorami jest bardzo niebezpieczna. Jak rozpoznać uszkodzenia amortyzatorów? Jakie rodzaje amortyzatorów są obecnie stosowane we współczesnych samochodach? Jak przebiega proces wymiany amortyzatora? Ile kosztują amortyzatory oraz ich wymiana?

Motointegrator.com

17/07/2018

Amortyzatory także dbają o Twoje bezpieczeństwo!

Dlaczego amortyzatory samochodowe są tak ważne dla bezpieczeństwa? Podstawowym zadaniem amortyzatora jest utrzymywanie stałego kontaktu koła z powierzchnią drogi.

Nie popełnimy błędu twierdząc, że amortyzator ciągle dociska koła do powierzchni drogi.

Dzięki temu auto zachowuje właściwą stateczność, nawet w razie wykonywania gwałtownych manewrów. Poza tym mogą działać zaawansowane systemy bezpieczeństwa, takie jak układ zapobiegający blokowaniu kół podczas hamowania ABS, układ zapobiegający poślizgowi kół napędzanych ASR oraz układ przeciwpoślizgowy ESP, dla których przyczepność ma kluczowe znaczenie (odrywanie koła od powierzchni będzie powodowało przesyłanie fałszywych sygnałów przez czujnik prędkości obrotowej ABS).

Druga funkcja amortyzatorów, równie ważna, to tłumienie drgań z drogi, aby te nie przenosiły się na nadwozie auta. Dzięki temu możemy podróżować w mniejszym lub większym komforcie, w zależności od klasy auta (w tańszych tłumienie jest mniejsze, w droższych większe).

Amortyzator ma jeszcze jedną trzecią funkcję – niweluje wahania i drgania sprężyn zawieszenia (to sprężyny zawieszenia pochłaniają nierówności drogi).

Najnowszym wynalazkiem w dziedzinie amortyzatorów są amortyzatory adaptacyjne. Można w nich, za pomocą jednego przycisku, zmieniać charakterystykę tłumienia. Auto może być zatem twarde i sportowe, albo miękkie i komfortowe, w zależności od upodobań kierowcy i drogi, po której jedzie.

Kiedy w naszym samochodzie amortyzatory są uszkodzone, musimy liczyć się przede wszystkim z dłuższą drogą hamowania (a wiemy, czym to grozi – wypadkiem albo kolizją), zmniejszoną odpornością na silny wiatr oraz z gorszym prowadzeniem i niższym komfortem jazdy.

Przyjrzyjmy się, czym nasze elementy tłumiące różnią się od siebie.

Amortyzatory samochodowe – rodzaje i budowa

Amortyzator w całym swoim życiu wykonuje jedynie dwie funkcje:

Przy ruchu koła do góry – amortyzator się ściska
Przy ruchu koła do dołu - amortyzator się rozciąga

...i nie jest to łatwa praca.

Górne mocowanie amortyzatorów montuje się do nadwozia samochodu albo do ramy w przypadku aut terenowych i dostawczych. Dolne mocowanie przykręcane jest do mas nieresorowanych. W przypadku aut osobowych będzie to wahacz zawieszenia.

W zawieszeniach przednich często stosuje się tzw. kolumnę MacPhersona, w której amortyzator połączony jest w jedną całość ze sprężyną. W tym przypadku górne mocowanie całej kolumny stanowi łożysko, pozwalające na ruch obrotowy całego podzespołu.

Amortyzator może być zamontowany tylko i wyłącznie pionowo.

Amortyzatory ze względu na budowę, dzieli się na dwa rodzaje – amortyzatory jednorurowe i amortyzatory dwururowe. Pierwszy typ zdecydowanie wychodzi z użycia i niebawem będzie go można znaleźć jedynie w klasykach. Amortyzatory dwururowe są lepsze i do tego mają tego mniejsze rozmiary.

Jak zbudowany jest amortyzator dwururowy? Wydaje się, że jest on prostą konstrukcją, ale to tylko złudzenie.
Amortyzator składa się z następujących części:

Mocowania górnego, przykręconego do nadwozia samochodu, połączonego z tłoczyskiem, zakończonym zaworem tłokowym
Osłony zewnętrznej
Rury zewnętrznej
Cylindra roboczego
Prowadnicy tłoczyska
Komory olejowej wyrównawczej
Przestrzeni kompensacyjnej pomiędzy cylindrem roboczym a rurą zewnętrzną
Zaworu dennego
Komory powietrznej
Uszczelki tłoczyska
Cieczy roboczej – może być nią olej albo gaz z cieczą

Bardzo ważną rolę pełnią zawory tłumiące – denny (zamocowany w dolnej części amortyzatora) oraz tłokowy, zamocowany na końcu tłoczyska. Mają one korpusy z otworami tłumiącymi, a także mikrozaworki, zbudowane z płytek sprężynowych i sprężyn śrubowych.

Im większa jest prędkość poruszania się tłoka, tym większy opór stawiają zawory, aby móc go wyhamować.

Jak amortyzator działa podczas jazdy samochodu?

Auto wjeżdża na wypukłą nierówność – następuje ściskanie amortyzatora

Tłoczysko wchodzi do komory olejowej
Tłoczysko wypiera olej, który wpływa do komory olejowej
Zawór denny stawia opór wpływającemu olejowi i hamuje ruch tłoczyska
Zawór tłokowy jest otwarty, pełni rolę zaworu zwrotnego

Auto wjeżdża w nierówność wklęsłą – następuje odbicie amortyzatora

W tym przypadku tłumi zawór tłokowy – zamocowany na końcu tłoczyska
Olej wypływa w dół z komory ponad tłokiem
Zawór tłokowy stawia mu opór
Ruch tłoka zostaje wyhamowany
Zawór denny przepuszcza olej do komory pomocniczej

Jak już wspomnieliśmy wcześniej, stosuje się dwa rodzaje cieczy roboczej. Przez to amortyzatory znów dzieli się na dwa rodzaje:

Olejowe – za niwelację drgań odpowiedzialny jest olej. Ich wadą jest to, że bywają podatne na warunki atmosferyczne.
Gazowe – za niwelację drgań odpowiedzialny jest gaz wymieszany z płynem

Amortyzatory adaptacyjne – czyli skok na żądanie

Najbardziej zaawansowanym i równocześnie najdroższym rodzajem amortyzatorów dwururowych są amortyzatory adaptacyjne (amortyzatory o zmiennej charakterystyce tłumienia). Stosowane są dwa rozwiązania – komputer sterujący samodzielnie dobiera charakterystykę tłumienia do warunków na drodze, robiąc to stale, albo tylko w przypadku, gdy kierowca wykonuje gwałtowne manewry. Kierowca może mieć też możliwość samodzielnego wyboru kilku ustawień, albo zdefiniowana własnego.

Najczęściej stosowane rozwiązanie pozwala kierowcy na wybór jednego z trzech trybów pracy amortyzatora: standard (bez zmiany ustawień fabrycznych) lub komfort (jak najsilniejsze tłumienie, zapewaniające komfortowe warunki jazdy).

Czym różnią się amortyzatory adaptacyjne od standardowych?

Najczęściej stosowane rozwiązanie polega na zastosowaniu zaworów elektromagnetycznych, kontrolujących siłę przepływu oleju pomiędzy komorami amortyzatora. Zawory sterowane są przez komputer, który sprawia, że elektrozawór jest bardziej otwarty, co ułatwia przepływ oleju (mniejsza siła tłumienia), lub bardziej zamknięty, co utrudnia przepływ oleju (większa siła tłumienia).

Jest jeszcze jedno rozwiązanie, w którym olej, znajdujący się w komorze roboczej amortyzatora, wymieszany jest z cząstkami żelaza. W amortyzatorze z kolei znajduje się sterowana przez komputer cewka elektromagnetyczna. Im większe natężenie prądu, generowanego przez cewkę, tym większy opór stawiają cząsteczki żelaza przy przepływie oleju, powodując mniejsze tłumienie.

Awaria amortyzatorów samochodowych – skutki i objawy

Zużyte amortyzatory

Znacznie wydłużają drogę hamowania samochodu
Odrywanie kół od podłoża zakłóca prawidłowe działanie systemów bezpieczeństwa ABS i ESP
Odrywanie kół od podłoża, przy jeździe z prędkością powyżej 60 km/h, może spowodować wpadnięcie w aquaplanning, czyli poślizg na mokrej nawierzchni

Jakie są objawy zużycia albo uszkodzenia amortyzatorów? Może występować kilka na raz.

Szybkie włączanie się układu ABS przy hamowaniu (wyczuwalne pulsowanie pedału hamulca i charakterystyczny terkot)
Problemy z utrzymaniem kierunku jazdy
Niska odporność samochodu na boczne podmuchy wiatru
Niepewne zachowanie samochodu podczas pokonywania zakrętów
Bardzo mocne przechyły nadwozia podczas wchodzenia w zakręt
Wycieki oleju z amortyzatorów
Bardzo silne drgania nadwozia podczas jazdy po nierównościach
Kołysanie się samochodu
Nierównomiernie zużycie opon

Amortyzatory najczęściej zużywają się w naturalny sposób. Trwałość zależna jest od jakości wykonania i od sposobu eksploatacji auta. Dobre amortyzatory przy odpowiedniej eksploatacji potrafią wytrzymać 200 i 300 tys. km bez awarii.

Jak wspomnieliśmy wcześniej, w kolumnach MacPhersona amortyzatory stanowią całość wraz ze sprężyną. W tym przypadku dochodzi do uszkodzenia łożyska amortyzatora – górnego elementu mocującego, pozwalającego na obrót całej kolumny (co umożliwia skręcanie kół).

Objawy uszkodzenia łożyska amortyzatora, to:

Konieczność używania dużej siły do skrętu kół
Hałas – stukot i dudnienie

Co przyspiesza zużycie amortyzatorów?

Jazda mocno obciążonym samochodem
Częsta jazda po nierównościach

Czy amortyzator może ulec natychmiastowego uszkodzeniu?

Po wjechaniu w bardzo dużą dziurę w drodze, amortyzator może ulec uszkodzeniu, kwalifikującemu go do wymiany.
W razie wypadku albo kolizji.

Jak mechanicy badają stan amortyzatorów?

Kontrola wyglądu zewnętrznego – sprawdzenie, czy nie ma wycieków oraz w jakim stanie znajdują się gumy i ograniczniki skoku zawieszenia
Kontrola zużycia bieżników opon
Kołysanie nadwozia auta i sprawdzenie zachowania amortyzatorów
Analiza amplitudy drgań w funkcji czasu
Analiza zmian nacisku koła na podłoże

Amortyzatory to elementy jednorazowe, niepodlegające naprawie. W przypadku naprawy wymienia się je parami, na jednej osi.

Jakie są najpoważniejsze awarie amortyzatorów samochodowych?

Awaria uszczelnienia powodująca wyciek oleju
Uszkodzenie tłoczyska – w następstwie niewłaściwego montażu, wjechania w dużą dziurę, kolizji lub wypadku

Wymiana amortyzatorów samochodowych – jak przebiega?

Wymiana tylnych amortyzatorów jest zazwyczaj prostsza, niż przednich. W przednich najwięcej problemów sprawia wymiana amortyzatora w kolumnie MacPhersona. Wymaga to specjalistycznych narzędzi, umożliwiających zdjęcie sprężyny. W niektórych autach opłacalny jest zakup całej kolumny MacPhersona.

Jak przebiega typowa wymiana amortyzatora na przedniej osi?

Mechanicy unoszą samochód na podnośniku, wcześniej luzując śruby przednich kół
Demontowane są koła, elementy układu kierowniczego, przeniesienia napędu i hamulcowego, rozpinane są wtyczki czujników ABS
Demontowane są śruby mocujące kolumnę w dolnej części, przy zwrotnicy koła
Demontowane jest górne mocowanie kolumny MacPhersona
Zdejmowana jest poduszka mocująca oraz łożysko
Ze starego amortyzatora demontowana jest sprężyna
Sprężyna mocowana jest na nowy amortyzator
Następuje montaż całej kolumny w odwrotnej kolejności

Przy wymianie amortyzatorów na tylnej osi, problemem w niektórych modelach aut może być znalezienie ich górnego mocowania. Czasami konieczny jest demontaż tapicerki we wnętrzu kabiny a potem demontaż zaślepek.

Po wymianie amortyzatorów konieczne jest ustawienie geometrii (50 – 100 zł).

Wymiana amortyzatorów to złożona czynność, wymagająca szerokiej wiedzy i narzędzi. Trzeba zdemontować cały szereg elementów. Dlatego nie jest to czynność dla amatora. Na Motointegrator.com znajdziesz setki fachowców, którzy dokonają sprawnej wymiany amortyzatorów, dając Ci pewność podczas jazdy.

W trakcie wymiany amortyzatorów warto sprawdzić kondycję elementów układu kierowniczego (końcówek drążków kierowniczych), zawieszenia, a także stanu tarcz, klocków i zacisków. Doświadczony mechanik poradzi sobie z tym w ciągu kilku minut.

Wymiana amortyzatorów samochodowych – ile to kosztuje?

Ile trzeba zapłacić za wymianę amortyzatorów? Jakie są średnie ceny w Polsce?