Uszkodzony mechanizm różnicowy: objawy, skutki, naprawa

Spis treści:

1. Do czego służy mechanizm różnicowy? Zacznijmy od teorii

2. Awaria dyferencjału nie zdarza się zbyt często

3. Awaria dyferencjału jest bardzo poważna

4. Uszkodzony mechanizm różnicowy, objawy. Co dalej? Podsumowanie

Do czego służy mechanizm różnicowy? Zacznijmy od teorii

Prawdopodobnie każdy ma świadomość tego, do czego służy dyferencjał, czyli mechanizm różnicowy. Przypomnijmy: pozwala on napędzanym kołom lewej i prawej strony pojazdu pokonywać różną drogę w zakręcie, czyli de facto kręcić się z różną prędkością. W wersji o ograniczonym poślizgu wewnętrznym (popularnie nazywanym „szperą”) umożliwia on dodatkowo przenoszenie momentu obrotowego na koło o największej przyczepności. Do czego służy mechanizm różnicowy? Mówiąc w skrócie pełni dwie funkcje. Sprawia, że samochód może jechać, a także powoduje, że porusza się on lepiej i pewniej.

Ciekawostka: To mechanizm różnicowy odpowiada za sytuacje, w których auto zostanie unieruchomione, gdy jedno z kół przestanie być obciążane. Po dodaniu gazu kręci się to, które znajduje się w powietrzu. Właśnie dlatego napęd różnicowy bez blokady jest tak mało przydatny w terenie. Gdy jedno z kół znajdzie się poza obciążeniem, reszta staje w miejscu. Bez możliwości zblokowania tego schematu, auto nie poradzi sobie podczas jazdy na żadnej z luźnych nawierzchni.

Mechanizm różnicowy ma stosunkowo prostą konstrukcję. To zestaw kół zębatych pracujących w oleju i zamkniętych w metalowej obudowie. Przez to w większości przypadków okazuje się on ponadprzeciętnie trwały. W samochodach eksploatowanych w sposób spokojny potrafi bezawaryjnie pokonać często 500 czy nawet 600 tys. km. Czy jest zatem możliwe to, że luz na mechanizmie różnicowym pojawi się wcześniej? A co się dzieje, kiedy mechanizm różnicowy się zepsuje? Jakie są objawy awarii dyferencjału? Poznaj odpowiedzi na każde z tych pytań.

Do czego służy mechanizm różnicowy w aucie 4x4?

Sprawa dodatkowo komplikuje się w przypadku samochodów wyposażonych w napęd na cztery koła. W ich przypadku stosuje się co najmniej trzy mechanizmy różnicowe. Objawy ich usterek mogą być różne. Warto więc poznać zakres pracy i działanie. Podstawowym zadaniem jest zachowanie trakcji podczas jazdy w piachu czy błocie. Moc najpierw trafia do centralnego mechanizmu różnicowego. To on decyduje o tym, jaka część momentu obrotowego trafia na przednie, a jaka na tylne koła. Dodatkowo każda z osi posiada swój własny napęd różnicowy.

Jak zachowuje się uszkodzony mechanizm różnicowy? Objawy w przypadku auta z napędem na 4 koła są łatwo dostrzegalne. Po pierwsze, przeniesienie napędu nie będzie pracować w sposób prawidłowy. Po drugie w komputerze pokładowym mogą się pojawiać komunikaty mówiące o usterce napędu. Po trzecie możesz zauważyć krzywe ścieranie bieżnika jednego z kół.

Awaria dyferencjału nie zdarza się zbyt często

Mechanizm różnicowy to kawał solidnego metalu, przygotowany na to, by znosić bardzo duże obciążenia. Przeciętny mechanizm różnicowy wraz z obudową waży około 30 kilogramów, więc robi wrażenie niezniszczalnego. I bardzo często taki właśnie jest – ale potrafi się uszkodzić. Najbardziej psują go wszelkie luzy w układzie napędowym i nieodpowiedzialne traktowanie. Mechanizm różnicowy, który musi znosić mało rozsądne zachowania kierowcy (brutalne starty, „palenie gumy”, gwałtowne redukcje biegów), prędzej czy później się podda.

Dużym obciążeniem dla dyferencjału są również trudne warunki pracy, a przy tym trwająca kilkanaście minut próba wykopania się ze śniegu, podczas której jedno koło się nie rusza, a drugie kręci, może spowodować awarię. Prowadzi to do wzrostu temperatury wewnątrz mechanizmu. Skutek? Czasami po pierwszym tego typu problemie mogą się pojawić symptomy mówiące o tym, że napęd różnicowy uległ usterce. Skąd wiadomo, że zepsuł się właśnie dyferencjał?

Uszkodzony mechanizm różnicowy: objawy to...

W zależności od tego, czy samochód ma napęd na przednie, czy na tylne koła, objawy mogą być różne. Wspólną cechą jest jednak każdorazowo hałas podczas jazdy. Zacznie się on od regularnego, głuchego stukania, które (jeśli się nie zatrzymasz) wkrótce przejdzie w odgłos przypominający mielenie młynka.  Oderwane zęby kół zębatych dyferencjału (najczęstsza awaria) dostają się pomiędzy ciasno spasowane elementy mechanizmu różnicowego i sieją tam zniszczenie.

Co stanie się w sytuacji, gdy będziesz jeździć autem, w którym został delikatnie uszkodzony mechanizm różnicowy? Objawy takiego stanu będą przede wszystkim dwa. Po pierwsze musisz liczyć się z podwyższonym spalaniem paliwa. Uszkodzenie tworzy dodatkowy opór, który musi przełamać silnik. To wpływa na jego wysilenie. Po drugie, pamiętaj o tym, że awaria powoduje krzywe ścieranie opon. Jeżeli będzie to już wyraźnie widoczne na bieżniku, ogumienie zakwalifikuje się wyłącznie do wymiany –  a to w nowoczesnym aucie może oznaczać wydatek wynoszący ponad 2 tys. zł.

Możesz wcześniej poznać, że w Twoim aucie psuje się mechanizm różnicowy skrzyni biegów. Objawy są wyczuwalne. Przy napędzie na przednie koła rozpoznamy awarię dyferencjału po wibracjach kierownicy – występujących równocześnie z dźwiękami z mechanizmu różnicowego. Dodatkowo pojawią się trudności ze skręcaniem. Jeśli dojdą do tego kłopoty z wrzuceniem biegu, oznacza to, że fragmenty zniszczonego mechanizmu dostały się już do skrzyni biegów.

Mechanizm różnicowy – przyczyny awarii

Czemu psuje się mechanizm różnicowy skrzyni biegów? Objawy jego awarii najczęściej pojawiają się w wyniku zaniedbań eksploatacyjnych. Mowa w tym przypadku o przegrzaniu elementu np. w czasie intensywnej jazdy w terenie –  ewentualnie w wyniku braku wymiany środka smarnego. Co ile wymienia się olej w dyferencjale? To zależy od dwóch rzeczy:

• W sytuacji, w której mówimy o mechanizmie różnicowym w skrzyni biegów, interwał wymiany oleju jest dokładnie taki sam jak w przypadku przekładni. Informacji w tej sprawie warto poszukiwać w książce serwisowej. W przypadku „automatów” to na ogół 60-90 tys. km. Dla skrzyń manualnych wygląda to tak samo. Środek smarny warto więc wymieniać średnio co 80 tys. km.

• W przypadku aut 4x4, skrzynie redukcyjne i inne elementy przeniesienia napędu mogą mieć swój własny interwał wymiany środka smarnego. Wymagają one wymiany oleju, ale jednocześnie nie są połączone magistralami olejowymi –  np. ze skrzynią biegów. Interwał wymiany oleju w dyferencjale zależy od producenta, zastosowanej technologii i modelu auta. Na ogół wynosi 40-90 tys. km.

Znajdź warsztaty wykonujące usługę wymiana oleju w mechanizmie różnicowym w swojej okolicy:

Awaria dyferencjału jest bardzo poważna

Objawy uszkodzenia dyferencjału są wyczuwalne w czasie jazdy, ale je ignorujesz? No to nie mamy dla Ciebie dobrych informacji. Z całkowitym uszkodzeniem dyferencjału jest bowiem jak z filmami Hitchcocka. Najpierw pojawia się trzęsienie ziemi, a później jest już tylko... gorzej. Jeśli awaria nastąpi przy ruszaniu, zoptymalizujesz ryzyko poważnej i kosztownej usterki. Znacznie poważniejsze konsekwencje ma awaria dyferencjału w czasie jazdy. Powoduje to zagrożenie poważnym wypadkiem.

Napęd różnicowy uszkodził się podczas poruszania się z większą prędkością? Istnieje duże ryzyko, że oderwane elementy zaklinują się wewnątrz obudowy dyferencjału (w przypadku przedniego napędu jest to również obudowa skrzyni biegów) i zablokują cały układ napędowy. Nie trzeba nikomu tłumaczyć, co się wtedy stanie – niespodziewany poślizg zablokowanych kół napędzanej osi z równoczesnym zablokowaniem silnika (czyli tracimy wspomaganie kierownicy i hamulców) ma zwykle dramatyczne konsekwencje.

Zakładając, że do powyższego uszkodzenia dojdzie przy niewielkiej prędkości lub na postoju, skutek usterki będzie jeden – i żeby go poznać, powinieneś przypomnieć sobie, do czego służy mechanizm różnicowy. Przekazuje on moc napędową. Po jego zerwaniu siła jednostki napędowej nie będzie zatem trafiać na koła. W skrócie, Twoje auto stanie w miejscu i z pewnością się z niego nie ruszy. Jeżeli zatem umówisz wizytę u mechanika, będziesz musiał je przewieźć do warsztatu lawetą – co też bywa kosztowne. 

Mechanizm różnicowy: objawy uszkodzenia to jedno. Co z naprawą?

W sytuacji, w której w swoim aucie dostrzeżesz uszkodzony mechanizm różnicowy, objawy nie ustąpią, dopóki auto nie zostanie naprawione przez mechanika. Istnieje szansa, że nie będzie miał on dla Ciebie dobrych informacji. Powód? Obecnie stosowane dyferencjały są tworzone jako moduły nienaprawialne. Nie remontuje się ich, a wymienia w całości. Tyle że w tym punkcie pojawia się kolejny problem. Czasami bywa też tak, że mechanizm nie jest spotykany jako oddzielna część zamienna. Do aut japońskich często trzeba go kupić razem z kompletną skrzynią biegów.

Załóżmy, że w Twoim aucie popsuł się mechanizm różnicowy skrzyni biegów. Objawy są oczywiste. Ile będzie kosztować naprawa? Jeżeli zdecydujesz się na nową część, zapłacisz od 650 do nawet 14 tys. zł. Na szczęście zakup nowego mechanizmu nie jest jedyną opcją naprawy. Na rynku nie brakuje również ofert sprzedaży elementów używanych. Musisz jednak zachować szczególną uwagę. Inwestycja w używany dyferencjał przez internet to kupowanie kota w worku. Nigdy nie masz pewności, w jakim jest stanie i czy zaraz nie ulegnie on tej samej awarii.

Używane mechanizmy są jednak zdecydowanie tańsze. Kosztują ok. 100-3000 zł. Masz już mechanizm różnicowy i co dalej? Wydatki się nie kończą. Trzeba jeszcze zapłacić mechanikowi. Koszt usług to od 500 do 1000 zł za wymianę. A do tego pamiętać o nowym oleju, uszczelniaczach i pozostałych komponentach niezbędnych w trakcie naprawy.

Uszkodzony mechanizm różnicowy, objawy. Co dalej? Podsumowanie

Poszerzający się luz na mechanizmie różnicowym może doprowadzić do nagłego zniszczenia zespołu elementów. Dlatego nie należy ignorować hałasów z układu napędowego, szczególnie w samochodach o większym przebiegu lub wiekowych. Jak jeszcze możemy uniknąć awarii dyferencjału? Chociażby sprawdzając luzy w układzie napędowym, osłuchując mechanizm różnicowy i zmieniając zużyty olej smarujący dyferencjał na nowy. Niestety zestaw powyższych zabiegów trudno wykonać to w domu, dlatego najlepszym wyborem będzie powierzenie auta fachowemu warsztatowi.

Gdzie można znaleźć odpowiedni warsztat? Odpowiedź wydaje się oczywista. W wyszukiwarce Motointegrator.com. To tu odnajdziesz szereg punktów w swoim mieście, otrzymując dostęp do ich cennika. Umówisz się także na wizytę online i sprawdzisz, jak usługi ocenili poprzedni klienci. W ten sposób znajdziesz odpowiedni warsztat. Doświadczony mechanik będzie wiedział, co trzeba wymienić i poprawić, by kluczowy element układu napędowego służył długo i bezawaryjnie.