1. Strona główna
  2. Poradniki motoryzacyjne
  3. Eksploatacja
  4. Pasek klinowy – objawy uszkodzenia
Eksploatacja

Pasek klinowy – objawy uszkodzenia

Jaką rolę w silnikach benzynowych i wysokoprężnych pełni pasek klinowy (wieloklinowy/wielożebrowy)? Dlaczego trzeba jak najszybciej reagować na jego uszkodzenia? Czym różni się pasek klinowy od wieloklinowego? Ile wytrzymuje pasek klinowy? Jak sprawdzić jego stan? Jak przebiega jego wymiana i z jakimi kosztami trzeba się liczyć?

Motointegrator.com
08/09/2022
Pasek klinowy – objawy uszkodzenia

Spis treści

1. Paski klinowe i paski wieloklinowe to elementy eksploatacyjne, podlegające wymianie
2. Czym różni się pasek klinowy od wieloklinowego? Z czego zbudowany jest pasek?
2.1. Czy wiesz, że pasek klinowy nie występuje w każdym aucie?
2.2. Jak się produkuje pasek wieloklinowy?
3. Jaką rolę pełni pasek wielorowkowy (wieloklinowy) i gdzie go znaleźć pod maską?
3.1. Jak jest zbudowany i jak działa układ paska klinowego?
4. Uszkodzenia pasków klinowych i wieloklinowych

5. Zerwanie paska klinowego (paska wieloklinowego) w czasie jazdy – co zrobić?
6. Ile kosztuje wymiana paska wieloklinowego?

Paski klinowe i wieloklinowe są istotnym elementem dla każdego silnika spalinowego. Napędzają one ważne elementy osprzętu. Przede wszystkim alternator, który ładuje akumulator samochodu. Co się stanie, gdy alternator przestanie pracować? Dojdzie do rozładowania akumulatora, a silnik po prostu zgaśnie. Może dojść też do innych, znacznie gorszych perturbacji, ale o tym w dalszej części artykułu. Zaczniemy jak zwykle od podstaw.

Paski klinowe i paski wieloklinowe to elementy eksploatacyjne, podlegające wymianie

To najważniejsza informacja dla każdego użytkownika samochodu z silnikiem benzynowym oraz wysokoprężnym. Paski klinowe lub wieloklinowe podlegają zużyciu eksploatacyjnemu, a czasami ich żywotność może ulec gwałtownemu skróceniu. Sytuacje są podobne jak w przypadku pasków rozrządu. Uszkodzenie mechaniczne, załamanie paska, zabrudzenie go olejem silnikowym, smarem albo innym płynem eksploatacyjnym – to wszystko kwalifikuje pasek do natychmiastowej wymiany. Wprzeciwnym razie pasek wielorowkowy może się zerwać, a to przysporzy Ci sporych problemów.

Druga istotna wiadomość dla kierowców – jaka jest żywotność paska klinowego lub wieloklinowego? Do 30 tys. km w przypadku najtańszych pasków. Do 4 lat w przypadku wszystkich. Mechanicy mają jeszcze inny sposób wyznaczania interwału wymiany. Pracownicy warsztatu często twierdzą, że pasek klinowy należy wymienić na nowy przy każdej wymianie oleju. To oznacza, że interwał nie będzie dłuższy niż maksymalnie 30 tys. km lub 2 lata. I za takim rozwiązaniem przemawia dość prosty powód. Sam pasek – nawet ten markowy – zazwyczaj oznacza niewielki wydatek.

Pasek klinowy – co to jest?

banner-slide-0
banner-slide-1
banner-slide-2

Czym różni się pasek klinowy od wieloklinowego? Z czego zbudowany jest pasek? 

Paski klinowe dominowały jeszcze w latach dziewięćdziesiątych. W 1982 r. ma rynku pojawił się pierwszy pasek wieloklinowy – z kilkoma gumowymi klinami w kształcie litery V. Stąd też często stosowana inna nazwa paska – wielorowkowy albo wielożebrowy. Od tego czasu powoli, ale stopniowo, paski wieloklinowe zdominowały rynek. Nic w tym dziwnego – dzięki rowkom idealnie trzymają się kół pasowych (które mają zagłębienia). Są elastyczne i mają niższy profil. Mogą pracować z kolami o małej średnicy. Napęd na koła pasowe może być przekazywany za pomocą strony z rowkami, jak i drugiej, płaskiej strony paska.

Zapraszamy do lektury: Jaki rozrząd jest w Twoim aucie? Jak go serwisować?

Zainteresuje Cię z pewnością też fakt, że pasek wieloklinowy jest też trwalszy. Większa ilość klinów oznacza możliwość przeniesienia większych obciążeń i pracę pod większym kontem. W efekcie producent może prawie dowolnie ustawiać koło pasowe czy poszczególne rolki. Tyle że w tym punkcie musimy też zrobić pewne obostrzenie. Pas klinowy jest czymś zasadniczo innym niż pasek rozrządu. Po pierwsze mają one różne funkcje. Po drugie, choć na pierwszy rzut oka podobne, pasek klinowy ma kliny (jak sama nazwa wskazuje), a rozrządu zęby.

Czy wiesz, że pasek klinowy nie występuje w każdym aucie?

Powyższe zalety bardzo szybko odkryli producenci motoryzacyjni. Właśnie dlatego spokojnie można przyjąć, że obecnie ponad 90 proc. aut ma pod maskami paski wieloklinowe. W tym punkcie mamy dla Ciebie pewną ciekawostkę. Wiesz o tym, że są też auta, w których pasków w ogóle nie ma? To auta z napędem hybrydowym, w których pomocniczy silnik elektryczny pełni równocześnie rolę rozrusznika i alternatora. W celu ładowania baterii uruchamiany jest tryb rekuperacji, czyli układ odwraca potencjał napędowy jednostki elektrycznej. W ten sposób generuje ona prąd.

Sprężarka klimatyzacji w takich pojazdach jest zazwyczaj napędzana przez własny silnik elektryczny. Dokładnie ta sama zasada dotyczy wspomagania układu elektrycznego, układu wentylacji czy chłodzenia silnika. Każdy z nich otrzymuje dedykowany obwód oparty o pompę elektryczną. Pasek wielorowkowy postanowili wykasować przede wszystkim Japończycy. Powyższa technologia dotyczy hybryd Toyoty i Lexusa. A pomysł na prostą etymologię. Chodziło o minimalizowanie elementów obracających się, czyli takich, które eksploatacyjne podlegają zużyciu i usterkom.

Oczywiście hybrydy Toyoty nie są jedynymi pojazdami, w których pasek klinowy został wykasowany. Idealny przykład stanowią również pojazdy elektryczne. W ich przypadku nadal powodem takiego kroku inżynieryjnego jest zastąpienie pomp napędzanych mechanicznie pompami elektrycznymi. Poza tym w silnikach elektrycznych zastosowanie paska wielorowkowego byłoby problematyczne z jeszcze jednego powodu. Brakuje w nich obracającego się wału, który za pośrednictwem koła pasowego czy rolek mógłby przekazywać napęd do innych układów.

Jak się produkuje pasek wieloklinowy?

Z czego produkuje się takie paski? Pas klinowy czy też wielorowkowy nie jest po prostu kawałkiem gumy. Już po kilku minutach pracy silnik by go rozerwał. Ma konstrukcję warstwową – zupełnie jak opona samochodowa. W efekcie w sumie zatopione są elementy wzmacniające. Kręgosłupem jest kord, wykonany najczęściej z włókien sztucznych. To one nadają twardości i odporności na wyginanie. Część z rowkami wykonana jest z gumy wzmocnionej włóknami. Część płaska – z tkaniny impregnowanej gumą, czyli niejako zatopionej w gumie na etapie procesu produkcyjnego.

Sama guma powstaje z syntetycznego kauczuku. I choć producenci nie chcą mówić o jej składzie, podczas opracowywania mieszanki liczy się odporność na uszkodzenia mechaniczne, temperatury (zarówno wysokie, jak i niskie) oraz działanie substancji, które mogą występować pod maską samochodu. Mowa zatem o oleju czy płynach eksploatacyjnych w postaci płynu do wspomagania, czy hamulcowego. Paski mają najczęściej od czterech do sześciu rowków. W oznaczeniach modelowych zazwyczaj pierwsza cyfra informuje o ilości rowków w danym pasku.

Powyższy opis technologiczny został opracowany w jednym celu. Że powtórzymy to jeszcze raz, paski muszą być wytrzymałe – obecnie w nowszych autach napędzają kilka urządzeń o dużej mocy. W każdej minucie pracy przenoszą zatem duże siły, a do tego nie pracują w warunkach, które można uznać za korzystne.

Wymiana paska klinowego – na czym polega?

Jaką rolę pełni pasek wielorowkowy (wieloklinowy) i gdzie go znaleźć pod maską? 

W niektórych samochodach pasek klinowy i wieloklinowy przekazuje napęd z koła pasowego tylko na alternator. To tzw. stara koncepcja, która może być aktualna, ale w samochodach pochodzących jeszcze z końca lat 90. XX wieku. I powód takiej sytuacji jest oczywisty. W pojazdach takich minimalizowana jest ilość osprzętu, który wymaga napędu. Nie ma w nich często klimatyzacji czy wspomagania układu kierowniczego. W XXI wieku taka sytuacja jest jednak mało realna. Obecnie obydwa elementy są absolutnym minimum wyposażenia standardowego.

Obecnie pasek wieloklinowy ma trudne zadanie. Musi napędzać dużą ilość urządzeń. A to musiało oznaczać skomplikowanie całego układu. Dlatego w większości współczesnych aut stosuje się tak zwany napęd serpentynowy. W takim układzie jeden pasek wieloklinowy może napędzać wiele podzespołów, a w szczególności poniżej wymienione.

  • Alternator – zasilający akumulator, zapewniający prąd dla układu zapłonowego, rozrusznika, oświetlenia, komputera, czujników, wyposażenia kabiny.
  • Sprężarkę układu klimatyzacji – najważniejszą część układu klimatyzacji.
  • Pompę wspomagania hydraulicznego układu kierowniczego – zapewniającą odpowiednie ciśnienie płynu wspomagania.
  • Pompę cieczy chłodzącej – zapewniającą obieg płynu chłodniczego w układzie.

Jak jest zbudowany i jak działa układ paska klinowego?

Aby umożliwić właściwą pracę pasków, stosuje się dodatkowo rolki prowadzące, sprzęgiełka jednokierunkowe w alternatorach, a także tłumiki drgań skrętnych w kole napędowym paska. W układzie serpentynowym pasek ma dość skomplikowany przebieg pomiędzy kilkoma kołami pasowymi. Jak już wspomnieliśmy wcześniej, niektóre koła pasowe napędzane są wyżłobioną częścią paska (rowkami), a inne częścią – płaską. Taka możliwość stanowi zaletę. Dzięki niej współczesny pasek klinowy daje inżynierom praktycznie nieograniczone możliwości.

Pasek wielorowkowy – działanie

O odpowiednie napięcie paska dba napinacz. Stosuje się napinacze ręczne (w których co pewien czas należy sprawdzić właściwe napięcie) oraz automatyczne. W niektórych autach regulacja napięcia paska klinowego albo wieloklinowego odbywa się poprzez zmianę pozycji alternatora (poprzez regulację punktów jego zamocowania). Właściwie napięty pasek ma luz zawierający się w przedziale od 5 do 15 mm. To bezpieczny zakres wahania, który ogranicza ryzyko, że podczas pracy napęd ześlizgnie się z rolek. Jednocześnie to margines, który eliminuje problem, jakim jest piszczący pasek klinowy.

Na koniec mamy dla Ciebie jeszcze jedną ciekawostkę i informację, którą musisz znać. Gdzie znaleźć pasek wieloklinowy pod maską? Od lat w samochodach umieszcza się silniki poprzecznie. To pozwala na skrócenie maski i zmniejszenie komory silnika. Jeśli staniemy przodem do auta, pasek klinowy znajduje się po prawej albo po lewej stronie silnika. Najłatwiej znaleźć alternator, który przypomina silnik elektryczny, z dołączonymi do niego przewodami. Co ważne, pasek klinowy w przeciwieństwie np. do paska rozrządu na ogół nie jest chroniony przez obudowę. Powinien być widoczny na pierwszy rzut oka.

Dostęp do paska nie zawsze jest łatwy. Najłatwiej dostać się do niego od dołu auta.

Uszkodzenia pasków klinowych i wieloklinowych

Paski zużywają się w trakcie użytkowania, elementy gumowe ulegają ścieraniu, a sama guma może kruszeć i się starzeć. Na zużycie paska mają wpływ także źle ustawione albo zużyte koła pasowe. Pasek zużycie się prędzej, jeśli źle pracuje jego napinacz (pasek ma zbyt małe albo zbyt duże napięcie). O jego uszkodzeniu czy też wyraźnym zużyciu dowiesz się w czasie jazdy. I pierwszym z symptomów stanie się piszczący pasek klinowy. Hałas nie zawsze wynika z obecności wilgoci, ale zawsze obliguje Cię do podjęcia reakcji. Im szybciej to zrobisz, tym lepiej dla Ciebie.

Pasek wieloklinowy – działanie

Tym lepiej dla Ciebie, tym bardziej że w skrajnym przypadku wymiana paska klinowego stanie się konieczna po jego zerwaniu. Temu może towarzyszyć przytłumiony dźwięk wydobywający się spod maski. Poza tym w Twoim aucie przestanie działać wspomaganie układu kierowniczego czy klimatyzacja, a do tego na tablicy zegarów zaświeci się czerwona kontrolka z symbolem akumulatora. Ta poinformuje Cię o tym, że właśnie pod maską auta ustało ładowanie. Alternator został odłączony od napędu. Zapasy prądu ograniczają się zatem do tych, zebranych w akumulatorze.

Typowe objawy awarii paska klinowego lub wieloklinowego to:

  • Metaliczny szum, tym silniejszy, im większe obciążenie silnika – pasek klinowy się ślizga. Może to być spowodowane zużyciem kół pasowych albo zabrudzeniem paska olejem,
  • nieregularne uderzenia o osłonę albo o blok silnika, przy dodawaniu gazu albo zmniejszania prędkości obrotowej silnika – pasek jest zbyt luźny. Albo uległ rozciągnięciu, albo źle pracuje lub uszkodzony jest jego napinacz,
  • piski albo gwizd – zużycie paska, rozciągnięcie, zbyt małe napięcie, uszkodzenie łożysk,
  • piski krótkotrwałe po zdjęciu nogi z pedału gazu – uszkodzenie koła alternatora, które może ma wpływ na pracę paska (w przypadku uszkodzenia powoduje naprężenia i wibracje, przyspieszające uszkodzenie paska),
  • stukanie albo ocieranie – w pasku mogło utknąć ciało obce, na przykład mały kamyk, który został wyrzucony w powietrze przez koła,
  • szumy – uszkodzenia łożysk alternatora albo rolek prowadzących paska – są powodem naprężeń i przyspieszonego zużycia paska.

Stary pasek ma widoczne objawy zużycia – pęknięcia na klinach, pęknięcia wzdłużne, odrywanie się kawałków gumy, przetarcia, nakłucia, otworki. Każdy kierowca zauważy je gołym okiem. Zatem gdybyś zwrócił na nie uwagę przez przypadek, reaguj natychmiast. Umów wizytę u mechanika i zleć warsztatowi samochodowemu wymianę. Zrób to, dopóki Twój samochód może dotrzeć do punktu o własnych siłach. Poza tym od czasu do czasu możesz zajrzeć pod maskę i dotknąć paska klinowego. Co to daje? Sprawdzisz, czy kliny na spodniej części nie wykruszają się lub, czy nie noszą śladów innych uszkodzeń.

W napinaczach paska najczęściej zużywa się łożysko rolki napinacza. Część jest niewymienna, wymienia się cały podzespół – i montuje się wraz z nim nowy pasek. Tak, to mechaniczna świętość. Wymiana napinacza paska wielorowkowego zawsze musi być połączona z zamontowaniem nowego paska. Stary po zdemontowaniu nie nadaje się do montażu. Jeśli koła pasowe są zużyte (wytarte) albo przesunięte względem płaszczyzny pracy, powodują przyspieszone zużycie paska. Przed montażem nowego paska trzeba koniecznie sprawdzić stan napinacza, rolek prowadzących, kół pasowych oraz koła alternatora.

Znajdź warsztaty wykonujące usługę wymiany napinacza paska klinowego w swojej okolicy:

Wymiana napinacza paska wielorowkowego – jak się za to zabrać?

Zerwanie paska klinowego (paska wieloklinowego) w czasie jazdy – co zrobić? 

Czy może dojść do zerwania paska w trakcie jazdy? Tak. Najczęściej, kiedy pasek jest mocno zużyty, gdy został uszkodzony mechanicznie (pęknięcie) lub termicznie, albo został zabrudzony produktem ropopochodnym (paliwem, olejem, smarem). Co zrobić w takiej sytuacji? W tym punkcie nie ma tak naprawdę jednej odpowiedzi dla Ciebie. Wszystko zależy od konstrukcji danego silnika.

Jeśli pasek wieloklinowy nie napędza pompy cieczy chłodzącej, to można przyjąć, że ilość prądu w akumulatorze wystarczy nam do przejechania kilkunastu kilometrów. Wyłączamy wszystkie niepotrzebne odbiorniki prądu (radio, klimatyzacja, ładowarka nawigacji albo telefonu, ogrzewanie, wentylacja) i staramy się dojechać do domu albo do najbliższego warsztatu.

Jeśli pasek wieloklinowy napędza pompę cieczy chłodzącej, to absolutnie nie wolno takim autem jechać, gdyż po kilku kilometrach jazdy dojdzie do przegrzania, a nawet całkowitego zatarcia silnika. Pozostaje tylko laweta. Holowanie jest możliwe tylko wtedy, gdy resztka prądu w akumulatorze pozwoli nam zasilić światła mijania podczas holu.

Polecamy wpis: Pasek rozrządu i jego uszkodzenia. Skąd się biorą? Jakie są ich skutki? Jak im zapobiec?

W skrajnych, na szczęście bardzo rzadkich przypadkach może dojść do wciągnięcia pękniętego paska wieloklinowego do napędu rozrządu – i uszkodzenie go. A to czarny scenariusz. Uważasz, że droga jest wymiana paska klinowego? Cena zostanie zatem powiększona o remont silnika, planowanie głowicy oraz montaż pasków klinowego i rozrządu. W skrócie mówimy o kwocie liczonej nie w setkach, a raczej tysiącach złotych. Często bardziej opłacalna jest wymiana silnika.

Wnioski? Te są proste. Najlepiej po prostu nie dopuścić do pęknięcia paska. Obserwować jego stan i wymieniać go raz na cztery lata. Jeśli jest taka konieczność – z napinaczem i elementami towarzyszącymi. A jeżeli nie masz wiedzy w tym zakresie, poproś mechanika o sprawdzenie kondycji układu w czasie przeglądu czy wizyty olejowej. A jeżeli pracownik warsztatu uzna, że wymiana napinacza paska wielorowkowego wraz z samym paskiem jest konieczna, nie zwlekaj.

Jak samodzielnie zakupić pasek klinowy lub wieloklinowy? W tym celu potrzebne będą podstawowe dane dotyczące auta – marka, model, rocznik, pojemność oraz moc silnika. Przy zakupie należy zwrócić uwagę na to, aby pasek znajdował się w oryginalnym opakowaniu, nie był załamany, nie był niczym zabrudzony. Nie może mieć też więcej niż 5 lat od daty produkcji.

Ile kosztuje wymiana paska wieloklinowego?

Ile kosztuje nowy pasek? Średnio ok. 20 – 30 zł. Kwota jest zatem naprawdę symboliczna i nie ma się co dziwić, że mechanicy zalecają jego wymianę razem z każdą wymianą oleju. Niestety czasami sama wymiana gumowego napędu nie wystarczy. Szczególnie że jak już wspominaliśmy, cała seria osprzętu wspiera podczas pracy pasek klinowy. Co to za osprzęt? Chociażby rolki czy napinacze. I o wiele większe koszty trzeba będzie ponieść w przypadku napinacza – to wydatek od 150 do 300 zł. Komplet rolek potrafi z kolei kosztować od 30 do 50 czy 60 zł.

Do niektórych aut sprzedawane są kompletne zestawy, w skład których wchodzi pasek wieloklinowy, napinacz i rolki. Ile kosztują? Poniżej kilka przykładów wybranych spośród popularnych na polskim rynku wtórnym modeli.

  • Renault Laguna 1.8 / 2.0 – 150 zł
  • Renault Megane 1.4 / 1.6 – 215 zł
  • Ford Mondeo Mk3 2.0 TDCi – 149 zł
  • VW Golf IV / Seat Leon 1.9 TDI – 250 zł

Wymianę paska należy zlecić wyspecjalizowanemu warsztatowi samochodowemu. Specjalista będzie dysponował odpowiednim kluczem i informacją o przebiegu paska. Poza tym przeprowadzi kontrolę napięcia napinacza i stanu elementów towarzyszących (rolek itd.). W typowym aucie, ze stosunkowo łatwym dostępem w komorze silnika, wymiana paska klinowego trwa do 15 minut. Zatem jeżeli zdecydujesz się na jej połączenie z serwisem olejowym, prawie nie wydłuży czasu pobytu w warsztacie. Na dłuższą wizytę musisz się przygotować w sytuacji, w której wraz z paskiem trzeba wymienić rolki i napinacz.

Wymiana samego paska w aucie z dobrym dostępem do niego (bez konieczności demontażu innych elementów) nie jest droga. W przypadku serwisu olejowego mechanik wliczy procedurę do ogólnego kosztu usługi. Ile kosztuje samodzielna wymiana paska klinowego? Cena  zależy w dużej mierze od renomy warsztatu i wielkości miejscowości. Usługa bardzo często kosztuje do 50 zł. Kwota może wzrosnąć nawet dwukrotnie w przypadku wymiany skomplikowanej i potrafi sięgnąć kwoty np. 200 zł w sytuacji, w której wraz z paskiem zlecisz mechanikowi wymianę rolek i napinacza.

Montaż paska polega na:

  • ustawieniu auta na podnośniku lub nad kanałem (w przypadku najczęściej stosowanego dostępu od dołu),
  • demontażu osłony paska – jeśli występuje,
  • odkręceniu napinacza,
  • demontażu starego paska,
  • kontroli stanu łożysk, koła alternatora, kół pasowych,
  • montażu nowego paska, jeśli wszystkie elementy towarzyszące są w porządku,
  • ustawieniu właściwego napięcia paska za pomocą napinacza,
  • montażu osłony – jeśli występuje.
Powinieneś wiedzieć, że w ten całej procedurze najbardziej skomplikowana jest wymiana napinacza paska wielorowkowego. Jego ponowny montaż musi zostać przeprowadzony w taki sposób, aby pasek miał właściwy naciąg. W przeciwnym razie zacznie się ślizgać, ewentualnie pozbawi napędu jeden z elementów osprzętu. Ważność tej procedury sprawia, że w przypadku tej wymiany oszczędzać nie powinieneś. Że powtórzymy to jeszcze raz, wybierz usługę dobrego mechanika. A takiego znajdziesz w naszej sieci. Umów się online na wymianę paska klinowego przez Motointegrator.

Rekomendowane przez Motointegrator.com

Zobacz wszystkie poradniki

Masz problem z samochodem? Zarezerwuj wizytę w najbliższym warsztacie

Zobacz wszystkie warsztaty