1. Strona główna
  2. Poradniki motoryzacyjne
  3. Eksploatacja
  4. Wymiana paska rozrządu – co musisz wiedzieć?
Eksploatacja

Wymiana paska rozrządu – co musisz wiedzieć?

Wymiana paska rozrządu zawsze powinna być przeprowadzana zgodnie z zaleceniami producenta samochodu. Jednak zdarzają się sytuacje, w których trzeba odejść od ustalonych przez niego zasad. Kiedy wymienić pasek rozrządu? Kogo słuchać? Producenta czy mechanika? Czy kierowca może sam zaobserwować symptomy, świadczące o konieczności wymiany paska zębatego? Przeanalizujemy wiele możliwych sytuacji.

Motointegrator.com
31/03/2023
Wymiana paska rozrządu – co musisz wiedzieć?

Spis treści:

  1. Pasek rozrządu: jego rola, dlaczego się starzeje i jakie są konsekwencje jego awarii
  2. Co ile wymienić rozrząd? Zaufaj instrukcji obsługi
  3. Wymiana paska rozrządu zgodnie z zaleceniami mechanika
  4. Wymiana paska rozrządu zgodnie z decyzją właściciela pojazdu
  5. Chcesz wymienić pasek rozrządu? Zaufaj tylko specjalistom! 

Wymiana paska rozrządu to kluczowa czynność serwisowa w samochodzie, w którym rozrząd napędzany jest za pomocą paska zębatego. Zerwanie paska rozrządu prowadzi do bardzo poważnego uszkodzenia lub zniszczenia jednostki napędowej (w sytuacji, w której remont jest nieopłacalny). Jeśli kierowca ma szczęście, dojdzie tylko do przeskoczenia paska, co będzie powodować mnóstwo problemów z pracą jednostki napędowej.

Pasek rozrządu: jego rola – dlaczego się starzeje i jakie są konsekwencje jego awarii?

Paski rozrządu są wykorzystywane w wielu współczesnych silnikach benzynowych i wysokoprężnych. Jest to ciągle najpopularniejszy sposób na napędzanie układu rozrządu jednostki napędowej, który steruje pracą zaworów dolotowych (dostarczających powietrze do cylindrów silnika) oraz wylotowych (usuwających z cylindrów spaliny). 

Wymiana paska rozrządu

Praca układu rozrządu musi być ściśle skoordynowana z obrotami wału korbowego i położeniem poszczególnych tłoków w cylindrach. Zawory muszą być otwierane i zamykane w dokładnie określonych przedziałach czasowych. Dzięki temu możliwe jest prawidłowe przeprowadzenie procesu napełniania, spalania i wydechu w jednostce czterosuwowej. 

Ważny jest nie tylko moment zamknięcia zaworów, ale również czas ich otwarcia. Im dłużej otwarty jest zawór w autach z zasilaniem pośrednim, tym więcej mieszanki znajdzie się w cylindrze. W silnikach z wtryskiem bezpośrednim czas otwarcia zaworów decyduje o zawartości powietrza w mieszance. To wszystko ma wpływ na właściwą pracę silnika, osiąganie przez niego dobrych osiągów przy optymalnym zużyciu paliwa, a sama koordynacja pracy tak wielu elementów zapewnia bezpieczeństwo jednostce napędowej, zapobiegając zderzeniu się zaworów z tłokami.

Elementów, których pracę trzeba koordynować, jest faktycznie wiele. W silnikach samochodów osobowych znajduje się od 2 do 12 tłoków, poruszanych przez wał korbowy, który napędza także dolne koło napędu rozrządu. W każdym z cylindrów znajduje się od 2 do 5 zaworów (obecnie najczęściej 4, po dwa wlotowe i 2 wydechowe), które są otwierane przez krzywki wałka lub dwóch wałków rozrządu, często dodatkowo wyposażone w wariatory zmiennych faz, które pozwalają na optymalizację osiągów w różnych zakresach obrotów silnika. Ruch tych elementów musi być idealnie ze sobą zgrany.

Dlatego też paski rozrządu posiadają zęby (stąd nazwa pasek zębaty), umożliwiające synchroniczne, bardzo dokładne przenoszenie napędu z koła zębatego zamontowanego na wale korbowym na koło zębate, zamontowane na wałku rozrządu (w wielu silnikach stosuje się dwa wałki rozrządu). Wałek rozrządu zawsze obraca się dwukrotnie wolniej niż wał korbowy, ponieważ w silniku czterosuwowym na każdy cykl pracy przypadają dwa obroty wału korbowego, a zawory otwierają się w fazach ssania i wydechu, czyli co drugi obrót.

Samo napędzanie rozrządu to nie jedyne zadanie, jakie stawia się przed paskami rozrządu. Ponieważ wał korbowy zamontowany jest w dolnej części współczesnych silników, a wałek rozrządu (albo dwa wałki rozrządu) w górnej, pasek rozrządu może jeszcze napędzać dodatkowo elementy dodatkowe, takie jak pompa cieczy chłodzącej, pompa oleju i pompa wtryskowa wysokiego ciśnienia (stosowana w silnikach benzynowych i wysokoprężnych z bezpośrednim wtryskiem paliwa).

O to, aby pasek rozrządu pracował we właściwy sposób, dbają napinacz (jak sama nazwa mówi, zapewnia właściwe napięcie paska), a także rolki prowadzące.

Dlaczego pasek rozrządu się starzeje? 

Rdzeń paska, czyli kord, wykonany jest z włókna szklanego lub innych włókien syntetycznych, zapewnia to odporność na rozciąganie. Kord stanowi szkielet paska, który odlewany jest na nim z gumy o odpowiednich właściwościach mechanicznych. Zęby są dodatkowo wzmacniane tkaniną. 

Paski są poddawane szeregowi naprężeń, są narażone na zmiany temperatur. Starzeje się w nich przede wszystkim guma, która podlega naturalnym procesom degradacji (co widzimy na przykład po oponach i uszczelkach samochodowych). Paski zużywają się w przyspieszonym tempie, jeśli są narażone na zetknięcie z płynami eksploatacyjnymi albo gdy w wyniku awarii lub błędów serwisowych poszczególne elementy napędu rozrządu nie pracują w jednej linii. Wszystko to powoduje, że wymiana paska rozrządu z czasem powinna ulec wymianie.

zerwany pasek rozrządu

Na co trzeba szczególnie zwrócić uwagę, kupując nowy pasek rozrządu? Data produkcji lub data przydatności do użycia. Posiada ją każdy pasek i najczęściej jest to 5 lat od dnia wyprodukowania.

Dlaczego przeskok paska rozrządu jest tak groźny? 

Pasek często przeskakuje podczas prób uruchomienia auta z popychu czy na holu. Technika ta wymaga gwałtownego załączenia napędu, co powoduje udarowe naprężenia paska.

Gdy dojdzie do przeskoczenia paska, silnik częściowo traci synchronizację. Zawory nie otwierają się i nie zamykają w odpowiednich odcinkach czasu, co powoduje utratę mocy przez silnik, problemy z jego uruchamianiem, nierówną pracę, hałaśliwość itd. 

W zależności od konstrukcji silnika przestawiony rozrząd w samochodzie może być jedynie przyczyną nierównej pracy, albo może zniszczyć doszczętnie głowicę lub układ korbowo-tłokowy. W silnikach z wysokim stopniem sprężania już po przeskoczeniu paska o jeden ząb może dojść do zderzenia się tłoka z zaworem. Zagrożenie to dotyczy większości nowoczesnych silników, wszystkich jednostek wysokoprężnych, ale może być realne także w starszych samochodach.

Zerwany pasek rozrządu – jedna z najgorszych awarii silnika

W przypadku zerwania paska wałki rozrządu zatrzymują się, a to zawsze będzie oznaczało, że któryś z zaworów pozostanie otwarty. Zanim jednostka napędowa się zatrzyma, poruszające się tłoki zderzą się z zaworami, co doprowadzi do ich deformacji i poważnych uszkodzeń. Zniszczeniu może ulec wał korbowy, tłoki i korbowody. Jeśli dojdzie do wygięcia się korbowodu lub urwania główki zaworu, zwykle dojdzie także do uszkodzenia gładzi cylindrowej, a nawet do pęknięcia bloku. Po tego typu awarii remont silnika może okazać się tak drogi, że będzie nieopłacalny.

W większości silników spalinowych zerwany pasek rozrządu oznacza powyżej opisane, tragiczne, skutki. W niektórych niewysilonych, starszych konstrukcjach, rozrząd był bezkolizyjny, co oznaczało, że górne martwe położenie tłoka i maksymalny wznios otwartego zaworu nie pozwalają na ich zderzenie się. Taka budowa znacząco ograniczała moc silników i dzisiaj jest niespotykana, ale w jednostkach sprzed 30-40 lat wybierano ten wariant dość często. Jednak nawet w bardzo wiekowym aucie (o ile ma silnik górnozaworowy) należy zakładać, że rozrząd jest kolizyjny i dbać o elementy jego napędu.

banner-slide-0
banner-slide-1
banner-slide-2

Co ile wymienić rozrząd? Zaufaj instrukcji obsługi

Musimy rozważyć po kolei trzy sytuacje, które pozwolą nam precyzyjnie określić, kiedy wymienić pasek rozrządu. Montaż nowego paska zawsze powinna obejmować również montaż nowej pompy cieczy chłodzącej. I odwrotnie: montaż nowej pompy, powinien wiązać się z wymianą paska rozrządu.

Wymiana paska rozrządu zgodnie z zaleceniami producenta samochodu. To podstawowe i najważniejsze zalecenie, do którego trzeba się stosować. Informacje o interwałach wymiany paska rozrządu znajdują się w instrukcji każdego samochodu.

Producent pojazdu określa, po jakim przebiegu i po jakim czasie (w zależności od tego, co nastąpi pierwsze) trzeba wymienić pasek.

Warto również pamiętać, że producenci aut zalecają wcześniejszą wymianę paska przy skrajnych obciążeniach (to np. ciągła jazda po mieście, bardzo duże wahania temperatur w danym rejonie świata, jazda sportowa itd.).

Przeczytaj także: Awaria rozrządu – objawy i naprawa uszkodzonego paska rozrządu

co ile wymieniać rozrząd

Spójrzmy na kilka zaleceń serwisowych producentów samochodów, dotyczących wymiany paska zębatego:

Citroen C3 II z silnikiem benzynowym 1.4 75 KM (kod silnika KFV)

  • Wymiana paska co 120.000 km lub co 4 lata;
  • Na terenie Szwecji: co 80 tys. km

Fiat Bravo II z silnikiem wysokoprężnym 1.6 Multijet 120 KM (kod silnika 198A2.000)

  • Wymiana paska co 140.000 km lub co 10 lat

Ford Focus II z silnikiem wysokoprężnym 2.0 TDCI 126 KM (kod silnika G6DA)

  • Wymiana paska co 200.000 km lub co 10 lat

Audi A6 z silnikiem benzynowym 2.0 TFSI 170 KM (kod silnika BPJ)

  • Wymiana paska co 180.000 km lub co 4 lata

Volkswagen Golf V z silnikiem wysokoprężnym 1.9 TDI 105 KM (kod silnika BLS)

  • Wymiana paska co 120.000 km lub co 4 lata
  • Wymiana krążka napinającego co 240.000 km lub co 4 lata

To podstawowe zalecenia, do których trzeba się zawsze stosować. Ale zdarzają się sytuacje, w których interwał wymiany paska rozrządu i jego osprzętu trzeba znacząco skrócić.

Znajdź warsztaty wykonujące usługę wymiany rozrządu w swojej okolicy:

Wymiana paska rozrządu zgodnie z zaleceniami mechanika

Mechanik może zalecić wcześniejszą wymianę paska w następujących sytuacjach:

  • gdy doszło do zabrudzenia paska rozrządu płynami eksploatacyjnymi (przede wszystkim olejem silnikowym, płynem hamulcowym czy olejami hydraulicznymi);
  • przy wymianie pompy cieczy chłodzącej;
  • przy wymianie pompy oleju;
  • po naprawach, wymagających demontażu paska rozrządu (np. przy naprawie elementów rozrządu albo wypalonej uszczelki pod głowicą);
  • w przypadku zauważenia objawów zużycia paska albo napinacza (krążka napinającego);
  • gdy istnieje możliwość, że pasek pracował w warunkach podwyższonej temperatury silnika;
  • gdy pasek został zamontowany niewłaściwie;
  • w niektórych wersjach silnikowych określonych aut, w których dochodziło do przyspieszonego zużycia paska, albo nawet do pękania paska podczas jazdy. 

W takim przypadku interwał wymiany paska powinien zostać skrócony – nawet o połowę. Takich bardzo cennych rad mogą udzielić przede wszystkim mechanicy, specjalizujący się w naprawach określonych marek samochodów.

Wymiana paska rozrządu zgodnie z decyzją właściciela pojazdu

Kto poniesie koszt naprawy samochodu, w którym dojdzie do zerwania paska rozrządu? Oczywiście jego właściciel. Alternatywą dla drogiego remontu silnika, może być zakup używanej jednostki napędowej. Taki silnik jednak także trzeba wyremontować, będzie to mniej kosztowne niż w przypadku naprawy auta po zerwaniu paska, ale w dalszym ciągu montaż jednostki, której stan elementów wewnętrznych jest nieznany, jest sporym ryzykiem. 

Właściciel powinien udać się do mechanika w celu wymiany paska rozrządu gdy:

  • kupił samochód używany i nie ma pewności, kiedy ostatnio wymieniono pasek;
  • gdy poprzedni właściciel auta nie wymienił pompy wody przy wymianie paska (na fakturze za naprawę może widnieć tylko sama wymiana paska rozrządu);
  • gdy pasek został ubrudzony smarem, olejem silnikowym, płynem chłodniczym;
  • po zauważeniu na pasku widocznych uszkodzeń: pęknięć, naderwania, naderwanych zębów itd.;
  • w trudnych warunkach eksploatacji.
Przeczytaj także: Jaki rozrząd jest w Twoim aucie? Jak go serwisować?

Wymiana paska rozrządu musi zostać przeprowadzona przez specjalistę

Większość mechaników zaleca wymianę paska po kupnie auta używanego, nawet jeżeli właściciel przedstawi fakturę za taką usługę lub pod maską znajduje się karteczka/naklejka informująca o dacie zmiany paska. Jeżeli dobrze znasz poprzedniego właściciela i jego auto, możesz pozostawić zamontowany przez niego rozrząd w samochodzie. Gdy auto odkupiłeś od obcej osoby, nie możesz być pewny co do jego uczciwości, dlatego należy doliczyć koszt wymiany rozrządu do opłat, jakie musisz ponieść po kupnie auta z rynku wtórnego. 

Trudne warunki oznaczają jazdę z dużym obciążeniem silnika przez dłuższy czas, na przykład podczas uprawiania sportu samochodowego czy jazdy terenowej. Pasek powinno się zmieniać częściej także, gdy auto było używane w ekstremalnych temperaturach (bardzo duże mrozy lub upały). Jeżeli mieszkasz w górach, to warto skrócić interwał wymiany rozrządu o około 10% w stosunku do zalecanego przez producenta. 

Chcesz wymienić pasek rozrządu? Zaufaj tylko specjalistom! 

Wymiana paska rozrządu to skomplikowana czynność, która musi zostać przeprowadzona perfekcyjnie. Aby to zrobić, mechanik musi posiadać odpowiednie narzędzia do danego modelu auta (w tym blokady kół zębatych), dostęp do informacji technicznej, dzięki któremu mechanik wie, jaka jest kolejność wykonywanych napraw i z jaką siłą należy dokręcać poszczególne śruby. W przypadku niektórych aut konieczny jest demontaż wielu elementów pod maską albo nawet wyjęcie silnika, aby uzyskać dostęp do paska rozrządu. I trzeba to robić w określony sposób. 

Jeżeli nie masz dostępu do instrukcji i nie wiesz, co ile wymienić rozrząd, zapytaj o to mechanika. Dobry warsztat ma instrukcje serwisowe do większości samochodów, którymi się zajmują, więc z łatwością przekażą Ci tę informację. 

Niewłaściwy montaż paska rozrządu, bez zastosowania blokad i innych odpowiednich narzędzi, czy takich zaleceń jak moment dokręcenia śrub, czy kolejność demontażu poszczególnych części, może być powodem wysokich rachunków za naprawę i problemów technicznych z autem. Nieprawidłowa wymiana paska zwykle prowadzi do:

  • przeskoczenia rozrządu;
  • niewłaściwej pracy układu;
  • szybkiego zniszczenia lub zerwania paska.

Dlatego nie warto ryzykować. Na Motointegrator.com można w ciągu kilku chwil umówić wizytę w profesjonalnym warsztacie, w swojej własnej okolicy, gdzie wymiana paska rozrządu zostanie przeprowadzona we właściwy sposób. 

Rekomendowane przez Motointegrator.com

Zobacz wszystkie poradniki

Masz problem z samochodem? Zarezerwuj wizytę w najbliższym warsztacie

Zobacz wszystkie warsztaty