Wymiana rozrządu – kiedy wymieniać? Kompleksowy poradnik

Spis treści:

1. Co to jest rozrząd i do czego potrzebny jest w silniku?

2. Wymiana rozrządu – co warto wymienić?

3. Jak często wymieniać rozrząd na pasku?

4. W jakich sytuacjach konieczna jest wymiana rozrządu?

5. Co ile km wymieniać rozrząd na łańcuchu?

6. Ile kosztuje komplet łańcucha rozrządu, czyli jakie koszty wymiany?

7. Dlaczego wymiana rozrządu jest tak ważna i nie można jej zaniechać?

8. Ile trwa wymiana paska rozrządu i jakie czynności obejmuje?

9. Ile trwa wymiana łańcucha rozrządu i jakie czynności obejmuje?

10. Czy samodzielna wymiana rozrządu ma sens?

11. Wymiana paska rozrządu – części oryginalne czy zamienniki?

12. Jak ustawić rozrząd w silniku?

13. Kiedy wymienić pasek rozrządu w popularnych autach?

14. Gdzie wymienić rozrząd?

Co to jest rozrząd i do czego potrzebny jest w silniku? 

Układ rozrządu steruje elementami, które zapewniają dopływ mieszanki paliwowo-powietrznej i powietrza do cylindrów, a także zajmują się usuwaniem produktów spalania (spalin). Jest czymś na kształt głównej magistrali sterującej pracą silnika. Jego rola dodatkowo rośnie w silnikach z bezpośrednim wtryskiem paliwa (benzynowych i wysokoprężnych), rozrząd napędza pompę wysokiego ciśnienia. Jej zadaniem jest sprężanie paliwa do wysokiego ciśnienia, nim zostanie ono podane do wtryskiwaczy. 

Poza tym, w niektórych silnikach rozrząd napędza też pompę wody (zapewniającą obieg cieczy chłodzącej w układzie chłodzenia) i pompę oleju (odpowiedzialną za utrzymywanie odpowiedniego ciśnienia oleju silnikowego).

W typowej, współczesnej jednostce napędowej, rozrząd znajduje się w głowicy silnika. Pasek lub łańcuch łączy koło pasowe, zamontowane na wale korbowym, z kołem napędowym wałka rozrządu. Czasami stosuje się dwa wałki rozrządu (DOHC), gdzie jeden steruje pracą zaworów ssących, a drugi wydechowych. Na wałku rozrządu znajdują się specjalnie wyprofilowane krzywki. Kiedy wałek się obraca, powodują one otwieranie i zamykanie zaworów.

W starszych samochodach wałek rozrządu napędzał dodatkowo palec rozdzielacza, zamknięty w kopułce, rozdzielający prąd z cewki zapłonowej na poszczególne świece (za pomocą przewodów wysokiego napięcia).

Pasek rozrządu znajduje się na zewnątrz silnika (pod pokrywą ochronną). Łańcuch rozrządu jest zabudowany we wnętrzu silnika. Właśnie dlatego i z uwagi na konieczność smarowania olejem, ukrywa się on pod metalową obudową.

Wymiana rozrządu – co warto wymienić?

W trakcie typowej wymiany montuje się nowy pasek, rolki oraz napinacz. Wszystkie elementy wymienia się razem, bez względu na ich różnice w zużyciu.

Wymiana rozrządu musi być połączona również z montażem nowej pompy cieczy chłodzącej. Jeżeli kupiłeś auto używane, po zakupie – profilaktycznie – wymień cały osprzęt rozrządu. W sytuacji, w której między wymianami zacznie przeciekać i tak zapłacisz za jej wymianę, a do tego za montaż nowego paska. Starego paska po zdjęciu nie montuje się ponownie.

W trakcie wymiany łańcucha wymienia się: łańcuch, elementy prowadzące – ślizgi oraz hydrauliczny napinacz lub napinacze. Powinno się również wymienić koła zębate. 

Jak często wymieniać rozrząd na pasku?

Producenci samochodów dokładnie określają, kiedy należy wymienić rozrząd w danym modelu silnika. Wymienia się go co określoną liczbę kilometrów przebiegu lub co określoną liczbę lat, jeśli dany przebieg nie został w tym czasie osiągnięty. 

Co ile wymiana rozrządu powinna następować i czemu pomimo niskiego przebiegu (ale przekroczenia czasu eksploatacji) przyda się wymiana paska rozrządu? Informacji w sprawie interwału poszukiwać możesz w książce serwisowej pojazdu. Tam znajdziesz wszystkie kluczowe informacje eksploatacyjne. Jeżeli chodzi o wiek paska, pamiętaj o tym, że jest on wykonany z gumy – wzmocnionej, ale nadal gumy. Ta z czasem traci swoje właściwości, co tworzy ryzyko możliwości zerwania paska. Właśnie dlatego interwał wymiany podaje się w ilości kilometrów i maksymalnym czasie użytkowania.

W zdecydowanej większości przypadków mechanicy zalecają znaczne skrócenie czasu, podawanego przez producenta auta – niekiedy nawet o połowę. Ma to na celu zapobieżenie pęknięciu paska. 

Przeczytaj także: Wymiana paska rozrządu – wszystko, co musisz wiedzieć

W jakich sytuacjach konieczna jest wymiana rozrządu?

Przykładem takiej sytuacji może być między innymi zaolejenie paska rozrządu –  np. na skutek wycieku oleju silnikowego z uszkodzonych uszczelniaczy wału korbowego lub wałka (wałków) rozrządu. Pasek niszczy także paliwo, detergenty i płyn chłodniczy. Pasek zabrudzony wymienionymi substancjami może pęknąć. Właśnie dlatego mechanicy twierdzą, że po kontakcie z tego typu płynami eksploatacyjnymi, należy wymienić pasek rozrządu.

Co ciekawe, na rynku są dostępna auta z silnikami, w których zastosowano pasek w kąpieli olejowej. To niektóre współczesne silniki benzynowe i diesla Grupy Volkswagen, Forda czy koncernu PSA (oferującego auta takich marek jak: Citroen, Peugeot, Opel czy DS). W ich przypadku pasek rozrządu powinien być bardziej odporny na działanie oleju. Pracuje bowiem w tzw. kąpieli olejowej. 

Co ile km wymieniać rozrząd na łańcuchu?

Rozrząd na łańcuchu – w teorii – jest w większości przypadków bezobsługowy i powinien wystarczyć na całe techniczne życie silnika. Producenci zalecają jego wymianę tylko w przypadku objawów awarii – np. terkotania. Jest ono niezwykle charakterystyczne – do tego stopnia, że w przypadku silników benzynowych mówi się o dieslowskim rozruchu. Co ważne, jeżeli terkotanie będzie występować tylko zaraz po rozruchu, objaw będzie świadczył o zużyciu napinacza łańcucha. Praktyka jednak pokazuje coś innego. W wielu współczesnych silnikach łańcuch nie wytrzymuje więcej niż 100-120 tys. km. Niekiedy rozrywa się też bez wcześniejszych objawów.

Czemu łańcuch ulega rozciągnięciu? Najczęściej, powodem jest system Start/Stop, który dodatkowo obciąża łańcuch rozrządu i jego elementy przy każdym wyłączaniu i uruchamianiu silnika na postoju. Do tego dochodzi jeszcze zmiana oleju co 30 tys. km. W obecnych czasach większość producentów aut stosuje taki interwał, a zużyty olej przyspiesza wyeksploatowanie łańcucha i jego elementów. Czasami źródłem problemów mogą być również zaniedbania użytkownika. Na przykład zbyt niski poziom oleju. 

W starszych, wolnossących silnikach, rozrząd łańcuchowy potrafił wytrzymać od 300 do 500 tys. km bez jakichkolwiek awarii, jeśli właściciel auta utrzymywał odpowiedni poziom oleju.W wielu współczesnych jednostkach napędowych np. w Dieslach Renault 1.5 dCi i 2.2 dCi, w benzynowych silnikach Opla 1.0 i 2.2 l, w silnikach Volkswagena 1.4 TSI i 1.2 12V oraz w dieslach Fiata 1.3 Multijet rozrząd okazał się mniej trwały i trzeba być przygotowanym na jego wymianę. Nie można określić, po jakim przebiegu ulegnie on uszkodzeniu. W silnikach 1.4 TSI z początku produkcji rozrząd wymagał wymiany nawet po 30 tys. km przebiegu. Winą był najprawdopodobniej wadliwy napinacz łańcucha.

Ile kosztuje komplet łańcucha rozrządu, czyli jakie koszty wymiany?

W przypadku wymiany rozrządu na łańcuchu usługa jest droższa od części, ponieważ proces realizacji jest bardziej skomplikowany, niż w przypadku paska. Rozrząd na łańcuchu znajduje się wewnątrz silnika i dojście do niego wymaga demontażu wielu elementów. Przy wymianie rozrządu na łańcuchu, trzeba też wymienić olej silnikowy i filtr oleju oraz płyn chłodniczy.

Przeczytaj również: Łańcuch rozrządu – kiedy wymieniać i jak rozpoznać jego awarię?

Dlaczego wymiana rozrządu jest tak ważna i nie można jej zaniechać?

Zaniedbanie terminowej wymiany paska lub tolerowanie jego zaolejenia spowoduje jego pęknięcie. Efektem pęknięcia paska będzie całkowity brak synchronizacji w pracy poszczególnych elementów silnika. W najłagodniejszym przypadku dojdzie do pokrzywienia tłoków, w najgorszym do zniszczenia zaworów, tłoków, głowicy i korbowodu silnika. Jeśli naprawa w ogóle będzie możliwa, to jej koszty kilkunastokrotnie przekroczy koszt wymiany rozrządu.

Powinieneś również wiedzieć o tym, że spotkać można silniki wyposażone w tzw. rozrząd bezkolizyjny. Oznacza to, że nawet jeżeli nie wiesz, co ile wymiana rozrządu jest wymagana, jedynym problemem w razie zerwania napędu stanie się zgaszenie silnika. Nie dojdzie do kolizji tłoków z zaworami. Po zamontowaniu nowego paska jednostkę napędową będzie można uruchomić i kontynuować jazdę.

Oprócz tego,  mamy dla Ciebie jeszcze jedną uwagę. Do zerwania paska rozrządu dochodzi przede wszystkim w czasie rozruchu. To moment, w którym na element działają szczególnie wysokie siły. To właśnie dlatego zaleca się, aby jednostek wysokoprężnych nie odpalać na tzw. pych.

W przypadku łańcucha może dojść do jego rozciągnięcia i przeskoczenia, co znów wpłynie destrukcyjnie na inne elementy rozrządu (napinacze, ślizgi czy koła zębate). Do tego nadal może doprowadzić to do kolizji tłoków z zaworami. W skrócie scenariusz jest dokładnie tak samo kosztowny, jak w przypadku zerwania paska rozrządu.

Ile trwa wymiana paska rozrządu i jakie czynności obejmuje?

W trakcie wymiany paska rozrządu trzeba zdemontować jego obudowę, rolki napinające i prowadzące, zamontować nowe rolki, ustawić wał korbowy i wałek rozrządu w odpowiednich pozycjach (zablokować je przy pomocy blokad), wymienić pompę wody, zamontować nowy pasek oraz dokręcić śrubę rolki napinającej.

Producenci określają czas, jaki jest potrzebny na wymianę paska. W VW Golfie III z silnikiem 1.4 wymiana trwa około 70 minut, w Golfie IV z silnikiem 1.4 – 132 minuty. W Golfie IV z silnikiem 1.9 TDI wymiana trwa niecałe 200 minut, a w Renault Megane z silnikiem 1.6 – 216 minut. To ile trwa wymiana rozrządu, zależy jednak również od tego, czy mechanik nie będzie musiał podczas realizacji wymienić dodatkowych elementów wyposażenia.

A jak dbać o pasek rozrządu, by jego wymiana nie była zbyt często konieczna? Nie wolno tolerować wycieków oleju silnikowego, paliwa oraz innych płynów –  takich jak detergenty (używane podczas mycia silnika) i płyn chłodniczy, które niszczą pasek. Zawsze trzeba montować osłonę paska. Zużyte dwumasowe koło zamachowe oraz wyeksploatowany rozrusznik wpływają na przyspieszone zużycie paska rozrządu. Ten z kolei niszczy też korzystanie z systemu Start/Stop. Najważniejszą kwestią jest jednak wymiana oleju silnikowego wraz z filtrami –  powinno się to robić co 10-15 tys. km.

Ile trwa wymiana łańcucha rozrządu i jakie czynności obejmuje?

Wymiana łańcucha rozrządu trwa minimum kilka godzin. W jej trakcie trzeba zdemontować osłonę układu rozrządu, zablokować układ rozrządu, wymienić łańcuch i elementy prowadzące oraz hydrauliczny napinacz (jeśli jest on uszkodzony). Konieczna może być wymiana pompy wody i oleju, a czasem także kół zębatych – mechanik musi określić ich stan. O tym, ile trwa wymiana rozrządu przy napędzie łańcuchowym, decyduje jednak jeszcze jeden element. Mowa o samej lokalizacji napędu. Bywa, że producenci naprawdę mocno utrudniają życie mechanikom.

Idealny przykład dotyczy BMW serii 3 E90 napędzanego 2-litrowym silnikiem Diesla z rodziny N47. Inżynierowie zastosowali w nim łańcuch. Założyli zatem, że ten stanie się wieczny. Właśnie dlatego umieścili go po stronie skrzyni biegów i grodzi między komorą silnika a kabiną pasażerską. A to oznacza, że wymiana rozrządu wymaga w takim przypadku najlepiej wyjęcia silnika z pojazdu. Jak pokazuje praktyka warsztatowa, łańcuch rozrządu w tym silniki BMW nie wytrzymuje dłużej niż 120 tys. km.

Aby łańcuch rozrządu był jak najdłużej w dobrym stanie, bardzo ważne jest utrzymywanie odpowiedniego poziomu oleju silnikowego. Poza tym dbanie o właściwą kondycję silnika i unikanie jego przeciążeń na skutek sportowej jazdy, ruszania z piskiem opon itd. Pamiętanie o tych procedurach eksploatacyjnych jest o tyle ważne, że w takim przypadku nie będzie Cię dotyczyć wymiana rozrządu. Co ile kontrolować poziom środka smarnego w silniku? Pamiętaj o tym, co najmniej raz w miesiącu. Nie reaguj dopiero wtedy, gdy na tablicy zegarów zaświeci się kontrolka, ponieważ może być za późno.

Czy samodzielna wymiana rozrządu ma sens?

Można samodzielnie wymienić rozrząd, ale warto zastanowić się nad tym, czy jest to opłacalne. Profesjonalna wymiana wymaga posiadania kluczy, a także blokady rozrządu do danego auta. Blokada rozrządu kosztuje średnio od kilkudziesięciu do kilkuset zł. Błąd podczas wymiany rozrządu może spowodować poważne uszkodzenie albo zniszczenie silnika. Jeśli rozrząd wymienia się w przykładowym aucie co 80 tys. km, a żywność silnika określa się na 300 – 350 tys. km, to inwestowanie w narzędzia do samodzielniej wymiany rozrządu i podejmowanie jego ryzyka nie ma najmniejszego sensu.

Powinieneś pamiętać też o tym, że skala kosztów zakupu elementów koniecznych to dopiero pierwszy aspekt. Drugim i niewiele mniej ważnym jest wiedza. Jeżeli sam postanowisz zmienić pasek, powinieneś wiedzieć dużo więcej niż to, co ile wymieniać rozrząd. Musisz mieć więcej niż podstawową wiedzę mechaniczną, a do tego powinieneś dysponować warsztatem. Nie każdy przydomowy garaż sprawdzi się w tej roli. Brak wiedzy i brak miejsca może sprawić, że podczas wymiany spowodujesz większe komplikacje, które będą kosztowne w naprawie, a ostatnie mechanik będzie musiał dokończyć Twoją pracę.

Wymiana paska rozrządu – części oryginalne czy zamienniki?

Chcąc odpowiedzieć na to pytanie, warto zastanowić się nad tym, co ile km wymiana rozrządu. Rozrząd wymienia się bardzo rzadko –  co 50-90 tys. km. Ma on niebagatelny wpływ na stan techniczny jednostki napędowej i jej trwałość. Dlatego warto stosować oryginalne podzespoły, zapewniające odpowiednią trwałość. Przy tak rzadko ustawionym interwale dopłata do fabrycznych (i często o wiele wytrzymalszych) części jest niemal nieodczuwalna, gdy rozkładana jest ona w czasie.

Zakładając jednak, że mimo wszystko postanowisz zaoszczędzić i zainwestować w zamienniki, powinieneś zdać sobie sprawę z kilku rzeczy. Wybór innych elementów niż z serii OEM sprawia, że może dojść do ich wyeksploatowania znacznie wcześniej, niż w przypadku części oryginalnych Jednak decydując się na wybór komponentów czołowych producentów elementów zamiennych, raczej nie ma się czego obawiać. Przed wymianą warto zapytać o to mechanika, on odpowiednio dobierze podzespoły.

Jak ustawić rozrząd w silniku?

W czasie wymiany paska lub łańcucha rozrządu każde z kół napędzanych musi być odpowiednio ustawione. W zależności od konstrukcji silnika dotyczy to koła pasowego wału korbowego, koła pasowego wałka rozrządu, koła pompy wtryskowej itd. Na kołach i na obudowie silnika znajdują się cechy – specjalne oznaczenia. W trakcie wymiany rozrządu cecha na każdym kole musi pokrywać się z cechą na obudowie silnika. Również napinacz paska lub łańcucha ustawia się wedle cechy – dokładnie pośrodku. W przeciwnym wypadku elementy silnika nie będą pracować w sposób zsynchronizowany i dojdzie do zniszczenia jednostki napędowej. 

W skrócie: efekt będzie taki sam jak w przypadku, w którym rozrząd i pasek po prostu ulegną zerwaniu. Dojdzie do kolizji tłoków z zaworami, silnik zgaśnie i jego ponowne odpalenie stanie się niemożliwe.

Przy ustawianiu rozrządu bardzo pomocne są blokady rozrządu, przeznaczone do poszczególnych marek aut. Dzięki nim można zblokować poszczególne koła w odpowiednich ustawieniach, a potem spokojnie zakładać pasek lub łańcuch – bez obaw o to, że dojdzie do przesunięcia kół. 

Przy wymianie trzeba znać także przebieg paska lub łańcucha. Niezbędny jest klucz dynamometryczny o dane serwisowe o momencie dokręcenia poszczególnych śrub. Potrzebna będzie też instrukcja producenta, która opisuje wymianę rozrządu krok po kroku.

Może Cię zainteresować: Jaki rozrząd jest w Twoim aucie? Jak go serwisować?

Pamiętaj też o tym, by zapisać aktualny przebieg pojazdu. Inaczej ciężko będzie Ci określić kolejne interwały i nie będziesz wiedział, co ile potrzebna jest wymiana rozrządu. Benzyna i diesle stawiają w tym zakresie dokładnie takie same wymogi.

Jak ustawić rozrząd bez znaków?

W starszych autach może dojść do zatarcia się cech na obudowie. Mechanicy stosują wówczas prostą metodę – wykorzystują do tego biały marker. Przed zdjęciem starego paska, zaznaczają markerem punkty na kołach i na bloku silnika, a czasami dodatkowo także na starym pasku. Punkty zastępują starte cechy.  Mechanik powinien po wymianie rozrządu na jej obudowie przykleić naklejkę ze spisanym przebiegiem, żeby w przyszłości było wiadomo, kiedy należy ponownie wymienić rozrząd.

Kiedy wymienić pasek rozrządu w popularnych autach?

Niektórzy producenci samochodów podają interwały wymiany paska rozrządu na poziomie 100-150 tys. km. Inni zalecają jego wymianę po przejechaniu 200 tys. km. W przypadku paska rozrządu jest jednak uniwersalna zasada, w zdecydowanej większości samochodów powinno się go wymieniać co 80 tys. km. Nie masz pewności do przebiegu samochodu? Należy więc wymienić go jak najszybciej. A co jeśli auto pokonuje niewielkie przebiegi? Skąd wiadomo, kiedy wymienić pasek rozrządu. W takiej sytuacji można przyjąć, że wymiany takiej należy dokonywać co 5 lat.

Gdzie wymienić rozrząd?

Skorzystaj z naszej mapy warsztatów oferujących usługę wymiany rozrządu. Mechanik będzie nie tylko wiedział, kiedy wymienić rozrząd, ale i podpowie Ci, z których elementów warto skorzystać – a do tego, które koniecznie trzeba wymienić. W skrócie otrzymasz pakiet koniecznej wiedzy – a to dopiero pierwsza z zalet. Drugą jest fakt, że korzystając z wyszukiwarki Motointegrator.com możesz sprawdzić warsztaty w swojej okolicy i dodatkowo nie tylko umówisz w nich wizytę online, ale także sprawdzisz opinie poprzednich klientów.

Znajdź warsztaty wykonujące usługę wymiany rozrządu w swojej okolicy: