Zegary deski rozdzielczej - czemu czasami trzeba je naprawiać?

Wygląd deski rozdzielczej w samochodzie osobowym zmienił się na przestrzeni lat. Przez dziesiątki lat kierowcy korzystali ze wskaźników analogowych. Potem pojawiły się pierwsze, monochromatyczne (czarno białe) proste wyświetlacze. Na małych ekranikach można było odczytać wskazania licznika kilometrów, czas, a także proste informacje ze strony komputera pokładowego. Obecnie w wielu autach, na desce rozdzielczej montowane są kolorowe, wielofunkcyjne ekrany komputerów pokładowych. W autach premium i samochodach elektrycznych stosuje się ekrany LED, które całkowicie zastąpiły analogowe wskaźniki.

Co można znaleźć na desce rozdzielczej współczesnego auta?

• Prędkościomierz
• Obrotomierz
• Licznik kilometrów
• Wskaźnik temperatury płynu chłodzącego
• Wskaźnik ilości paliwa
• Kontrolki świateł
• Kontrolki ostrzegawcze
• Wyświetlacz komputera pokładowego
• Wyświetlacz wybranego biegu w skrzyni automatycznej
• Układ podpowiadający wybór odpowiedniego biegu w skrzyni manualnej
• Wskaźnik układu kontroli ciśnienia w kołach TMPS

Czym grozi awaria któregokolwiek ze wskaźników analogowych, cyfrowych albo LED? 

Spójrzmy na najważniejsze zagrożenia.

• Awaria podświetlenia zegarów deski rozdzielczej uniemożliwia korzystanie ze wskazań wyświetlaczy deski rozdzielczej po zmierzchu.
• Awaria prędkościomierza – kierowca nie będzie w stanie dobrać odpowiedniego biegu do prędkości. Poza tym może przekroczyć obowiązującą prędkość na danej drodze, czego konsekwencją może być otrzymanie mandatu, utrata prawa jazdy, utrata panowania nad pojazdem i spowodowanie wypadku
• Awaria obrotomierza – to również problemy z doborem właściwego biegu w czasie jazdy. Poza tym kierowca pozbawiony wskazań obrotomierza nie zauważy niepokojących objawów, takich jak falowanie obrotów, albo praca silnika ze zbyt wysokimi albo zbyt niskimi obrotami. Przekroczenie bezpiecznego zakresu obrotów, oznaczonego na prędkościomierzu w czasie szybkiej jazdy, może spowodować uszkodzenie jednostki napędowej.
• Awaria wskaźnika temperatury płynu chłodzącego – może doprowadzić do przegrzania i zatarcia silnika, gdyż kierowca nie zauważy, że temperatura płynu mocno się podwyższa (czego powodem może być awaria układu chłodzenia, uszkodzenie wentylatora, brak płynu chłodniczego i wiele innych rzeczy)
• Awaria wskaźnika paliwa – może spowodować, że kierowcy zabraknie paliwa w czasie jazdy.
• Awaria kontrolek podświetlenia świateł – kierowca może nie wiedzieć, jakie światła są w danej chwili włączone, co może powodować oślepianie innych uczestników ruchu drogowego.
• Awaria podświetlenia kontrolek ostrzegawczych – jest bardzo niebezpieczna. Podświetlenie określonej kontrolki ma na celu ostrzeżenie kierowcy o awarii któregoś układów, często kluczowego dla pracy silnika, albo dla bezpieczeństwa jazdy. Zatem kierowca nie dowie się, że w silniku jest krytycznie mała ilość oleju (co doprowadzi do jego zatarcia), że w układzie nie ma płynu hamulcowego (skuteczność hamowania będzie zerowa), że uszkodzeniu uległ układ ABS albo ESP (zmniejszyło się bezpieczeństwo jazdy), albo zapaliła się kontrolka check engine, ostrzegająca np. o problemach z katalizatorem lub cewkami zapłonowymi. W autach z silnikami wysokoprężnymi kierowca nie zostanie poinformowany o zapchaniu drogiego filtra cząstek stałych.
• Awaria komputera pokładowego – w wielu autach przekazuje on szereg ważnych informacji – np. o niedomkniętych drzwiach, o aktywacji ważnych systemów, o wskazaniach czujników parkowania itd. Brak tych informacji może być również powodem problemów a nawet uszkodzenia auta.

Co można powiedzieć o kierowcy, który nagle traci możliwość korzystania ze wskazań zegarów na desce rozdzielczej? Że porusza się niczym dziecko we mgle.

Awarie zegarów są różne, bo ich konstrukcja również diametralnie się od siebie różni.

Wskaźniki analogowe (np. prędkościomierze, obrotomierze, wskaźniki temperatury płynu chłodniczego oraz paliwa) mogą: wyświetlać niewłaściwe dane (kierowcy często określają to „wariowaniem” liczników, problemy takie pojawiają się często w Peugeotach 206 i 406); zacinać się; w ogóle nie działać – wskazówka cały czas znajduje się na pozycji wyjściowej (problem często spotykany w Citroenach)

Wskaźniki podświetlane (np. kontrolki ostrzegawcze) mogą nie być podświetlane w chwili awarii, lub odwrotnie, mogą być podświetlane przez cały czas.

Wskaźniki cyfrowe (alfanumeryczne, kolorowe wyświetlacze LED) mogą: przygasa; być nieczytelne; wyświetlać niezrozumiałe komunikaty typu 000000, 999999, def, safe, error itd.; może dochodzić do regularnych awarii podświetlenia.

Czasami wskaźniki okresowo „przymierają”, czyli raz działają, raz nie, czasem w niektórych modelach aut pojawia się tak zwana „choinka”, czyli na desce rozdzielczej wyświetla się wszystko, co tylko możliwe.

Awarie zegarów deski rozdzielczej – co tak naprawdę się zepsuło? 

Tylko dobry specjalista jest w stanie rozpoznać, co jest przyczyną tego, że na desce rozdzielczej nie działa określony zegar albo wyświetlacz.

Za pierwszy przykład posłuży nam analogowy wskaźnik temperatury płynu chłodniczego. Jeśli nie działa, mogło dojść do uszkodzenia (albo zużycia) samego wskaźnika. Ale nie zawsze tak jest. Sam wskaźnik może być sprawny, ale powodem braku wskazań z jego strony może być uszkodzony czujnik temperatury płynu chłodzącego.

Drugim przykładem może być awaria analogowego wskaźnika poziomu paliwa. Mógł zepsuć się sam wskaźnik, ale równocześnie wskaźnik mógł być sprawny, a przyczyną jego „bezwładności” mógł być uszkodzony pływak w baku samochodu, albo instalacja elektryczna, łącząca pływak ze wskaźnikiem.

Jeszcze więcej problemów sprawić może awaria zegara prędkościomierza analogowego. Istnieje kilka rozwiązań technicznych, dzięki którym prędkościomierz może działać. W większości współczesnych aut stosuje się czujnik elektroniczny w skrzyni biegów, który przekształca obroty mechaniczne na impulsy elektryczne. Czujnik jest zazwyczaj połączony ze sterownikiem silnika, któremu również potrzebuje danych o prędkości pojazdu. Może być też bezpośrednio połączony z prędkościomierzem. Zatem w razie awarii zegara, najpierw trzeba ustalić, czy powodem awarii jest sam zegar, czujnik, czy może przerwany przewód elektryczny. A przecież w nowoczesnych autach stosuje się też zegary elektroniczne, które nie posiadają obrotowej strzałki na skali, tylko wyświetlają prędkość w formie elektronicznych cyfr, na ekranie LCD albo LED. W takim przypadku dochodzą kolejne możliwe powody awarii – uszkodzenie procesora, awaria wyświetlacza, oprogramowania, taśmy wyświetlacza i wiele innych.

No właśnie, im więcej elektroniki, tym więcej problemów. W nowoczesnych samochodach stosuje się na desce rozdzielczej monochromatyczne, jednokolorowe albo wielokolorowe ekrany LED, wyświetlające wskazania komputera pokładowego, albo w ogóle zastępuje się wszystkie wskaźniki analogowe jednym, dużym wyświetlaczem LED (np. w autach premium i samochodach elektrycznych).

Spójrzmy na kilka przykładów:

• W niektórych autach (np. Mercedes S) pojawiają się problemy z podświetleniem i migotaniem elektronicznego wyświetlacza komputera pokładowego – problem najczęściej powoduje uszkodzona taśma pomiędzy wyświetlaczem a płytą główną
• W Alfach Romeo 147 i 156 psują się ekrany komputera pokładowego, które trzeba wymienić
• W BMW E39 psują się taśmy wyświetlaczy
• W Renault Scenic II zegary zaczynają przygasać, migają, aż w końcu robią się czarne, w kabinie może pojawić się nawet dym. Wymienić trzeba nie tylko wyświetlacz, ale i wiele elementów towarzyszących.

W niektórych autach, w których nie działają elektroniczne zegary albo wyświetlacze, niekiedy w ogóle nie trzeba nic wymieniać. Czasami wystarczy tylko wgrać nowe oprogramowanie.

Ingerencja warsztatu w oprogramowanie może mieć dodatkowe, pozytywne skutki. Mechanik może uruchomić pewne nieaktywne dla danego modelu auta funkcje (producent zarezerwował je dla droższych wersji) albo np. zmienić kolor podświetlenia.

Czasami wymiana pojedynczych części (zegarów, wskazówek, transformatorów, przewodów) jest niemożliwa, a czasami – nieopłacalna. Może się bowiem okazać, że koszt naprawy i wymiany pojedynczego zegara w przypadku kilkunastoletniego samochodu jest wyższy, niż zakup całej, kompletnej deski rozdzielczej. I to fabrycznie nowej (oczywiście, nie w ASO).

Jednakże i w takim przypadku trzeba zlecić pracę fachowcom z warsztatu. Wszystko dlatego, że montaż kompletu nowych zegarów jest skomplikowany, wymaga ostrożności i odpowiednich narzędzi. To samo dotyczy wymiany zepsutego podświetlenia deski rozdzielczej – na skutek przetarcia przewodu zasilającego, albo przepalenia żarówek.

Jak przebiega wymiana panelu zegarów, albo montażu nowego podświetlenia zegarów?

• Mechanik odłącza akumulator
• Demontowane są osłony kierownicy (demontaż samej kierownicy nie jest konieczny)
• Konieczne może być zdemontowanie górnej i dolnej części deski rozdzielczej (w zależności od modelu auta)
• Następnie wykręca się śruby, mocujące panel zegarów
• Po zdjęciu panelu, można odpiąć wszystkie doprowadzone do niego wtyczki i podłączyć je do nowego panelu, albo wymienić zużyte oświetlenie i zamontować z powrotem stary panel zegarów
• Montaż przebiega w odwrotnej kolejności

Bez względu na to, czy zepsuł się panel zegarów analogowych, czy też wyświetlacz, nie warto inwestować w części używane. Tak naprawdę nikt nie wie, w jakim są one stanie i jak długo podziałają.

Fachowcy, wykonujący naprawy zegarów i wyświetlaczy elektronicznych, przestrzegają też przed kupowaniem tanich zamienników, np. wyświetlaczy. Zdarza się, że potrafią się one zepsuć już po 2 – 3 miesiącach, przez co efekt naprawy jest niemalże zerowy.

W wielu przypadkach fachowcy stosują lepsze części od tych, zastosowanych na pierwszym montażu producenta auta. Dzięki temu są w stanie naprawić jego błędy albo chęć oszczędności (co przekłada się na przykład na montowanie ekranów niskiej jakości, które się szybko psują już w nowych autach).

Ile kosztuje naprawa zepsutych zegarów? Wszystko zależy od stopnia skomplikowania całej konstrukcji. Ceny za samą usługę, u najlepszych specjalistów, zawierają się najczęściej w przedziale od 150 do 900 zł (plus koszt części zamiennych).

Powierzenie naprawy zegarów niewykwalifikowanemu warsztatowi może spowodować więcej problemów, niż pożytku. Dlatego w przypadku problemów z zegarami, licznikami i wyświetlaczami komputerów pokładowych – trzeba udać się do prawdziwego fachowca. Na Motointegrator.com znajdziesz warsztat w swojej okolicy i umówisz wizytę online.