Wspomaganie kierownicy – co zrobić kiedy dojdzie do awarii?

Spis treści:

• Awaria wspomagania kierownicy – jak się objawia?
• Kontrolka wspomagania kierownicy świeci – co to oznacza?
• Elektryczne wspomaganie kierownicy
• Hydrauliczne i elektrohydrauliczne wspomaganie kierownicy
• Dlaczego wycieka płyn z hydraulicznego układu wspomagania kierownicy? 
• Dlaczego pompa wspomagania wyje?
• Zapowietrzony układ wspomagania – objawy
• Czy awaria wspomagania kierownicy jest groźna?
• Jak dbać o układ kierownicy?

Awaria wspomagania kierownicy – jak się objawia?

Wspomaganie kierowcy pozwala na łatwe manewrowanie samochodem, bez konieczności przykładania dużej siły do poruszania kierownicą. Dzięki niemu nawet parkowanie w mieście nie sprawia problemów. Aktualnie samochody osobowe wyposaża się w dwa rodzaje wspomagania kierowcy – hydrauliczne (i elektrohydrauliczne) oraz elektryczne.

Podstawowy objaw w przypadku każdego rodzaju wspomagania to konieczność przykładania znacznie większej siły potrzebnej do obrócenia kierownicą. Drugi objaw to najczęściej zapalenie się kontrolki ostrzegającej o awarii układu wspomagania.

Kontrolka wspomagania kierownicy świeci – co to oznacza?

Na tablicy rozdzielczej Twojego auta zapaliła się kontrolka wspomagania kierownicy? Zazwyczaj oznacza to wystąpienie usterki, jednak nie zawsze wiąże się to z koniecznością natychmiastowej wizyty u mechanika.

Co zrobić, gdy w Twoim aucie nie wystąpił brak wspomagania kierownicy? Czasem wystarczy zatrzymać pojazd w bezpiecznym miejscu, a następnie zgasić i ponownie uruchomić ponownie silnik. Tym sposobem sprawdzisz, czy komunikat nie był efektem chwilowej usterki elektrycznej.

W przypadku gdy kontrolka wspomagania kierownicy ponownie się zapali, świadczy to o poważniejszej usterce, takiej jak np.:

• uszkodzenie któregoś z czujników lub zwarcie w układzie, czujniku albo urządzeniu sterującym w układzie EPS/EPAS,
• przegrzanie układu EPS/EPAS,
• zbyt niski poziom płynu w układzie hydraulicznym,
• zapowietrzenie układu hydraulicznego,
• mała wydajności pracy pompy hydraulicznej,
• załamaniu albo zagnieceniu jednego z przewodów z płynem w układzie hydraulicznym.

Elektryczne wspomaganie kierownicy

Elektryczne wspomaganie kierownicy pochłania niewiele energii oraz potrzebuje mało przestrzeni. Pracuje tylko, gdy kierownica jest poruszana. Elektryczny układ wspomagania kierownicy można zamontować na listwie zębatej, na kolumnie kierownicy albo na obudowie zębnika, co pozwala na stosowanie go w dowolnym aucie. Poza tym ten układ nie zwiększa zużycia paliwa, albowiem potrzebuje tylko niewielkich ilości prądu, gdy kierowca porusza kierownicą.

Elektryczne wspomaganie kierownicy składa się z czterech zasadniczych podzespołów:

• urządzenia sterującego,
• silnika elektrycznego bezszczotkowego na prąd stały,
• czujnika momentu obrotowego,
• czujnika prędkości jazdy, znajdującego się w skrzyni biegów.

Elektroniczny układ wspomagania analizuje zachowanie samochodu z czujników i zależnie od wykonanego ruchu kierownicą, aktywuje elektryczny mechanizm ślimakowy. Urządzenie sterujące otrzymuje sygnał o tym, że kierowca poruszył kierownicą. Za pomocą czujników mierzy wychylenie kierownicy, a także pobiera sygnał o prędkości auta z czujnika, zamontowanego w skrzyni biegów. Urządzenie sterujące analizuje wszystkie sygnały i steruje pracą silnika elektrycznego, ustalając kierunek jego pracy oraz natężenie prądu, które go zasila. Silnik elektryczny z określoną mocą (zależną od natężenia) wspomaga obroty kolumny kierowniczej, za pomocą mechanizmu ślimakowego. 

Elektryczne wspomaganie kierownicy – awarie

Jak skomplikowana konstrukcja wpływa na elektryczne wspomaganie kierownicy? Usterki nie zdarzają się szczególnie często, zwłaszcza w przypadku aut japońskich. Jednak wraz z biegiem eksploatacji mogą pojawiać się następujące objawy:

• wspomaganie raz działa, raz nie – powodem może być problem z uszkodzoną instalacją elektryczną (przerwy w zasilaniu, generowane przez uszkodzone – przerwane lub skorodowane przewody) lub magistralą CAN. Układ należy poddać kontroli i diagnostyce w warsztacie. Trzeba znaleźć uszkodzony przewód i go wymienić;
• wspomaganie nie działa w ogóle – mogło dojść do przepalenia bezpiecznika w urządzeniu sterującym, uszkodzenia wiązki sterującej, usterki samego urządzenia sterującego, uszkodzenia magistrali CAN (na skutek przerwania albo problemów z działaniem oprogramowania) lub przegrzania układu, co dzieje się w czasie długotrwałego, intensywnego manewrowania w mieście, często z włączonym trybem City. Wspomaganie może też nie działać na skutek awarii czujnika, z którego urządzenie sterujące pobiera dane. Znalezienie czujnika odpowiedzialnego za uszkodzenie możliwe jest po podłączeniu sprzętu do urządzenia diagnostycznego.

Przeczytaj także: Czym jest elektryczne wspomaganie układu kierowniczego (EPS)?

Hydrauliczne i elektrohydrauliczne wspomaganie kierownicy

Hydrauliczne wspomaganie posiada wiele elementów – od pompy łopatkowej, przez zawory, na siłownikach przy przekładni kierowniczej kończąc. Do działania niezbędny jest płyn hydrauliczny. Wymagane jest też chłodzenie układu. 

Hydrauliczny układ wspomagania kierownicy składa się z szeregu elementów. Najważniejszym jest pompa łopatkowa, która generuje odpowiednie ciśnienie płynu wspomagania, będącego cieczą roboczą. W skład układu wchodzą jeszcze zawór sterujący, siłowniki po obu stronach przekładni kierowniczej, a także przewody (wysokiego ciśnienia oraz powrotne). Z przodu auta przewody ułożone są w tzw. pętlę chłodzącą, która korzysta z wymuszonego jazdą obiegu powietrza, aby schłodzić płyn wspomagania.

Hydrauliczne i elektrohydrauliczne wspomaganie kierownicy – awarie

Często źródłem awarii układu jest pompa wspomagania. Objawy, które towarzyszą usterce tego kluczowego podzespołu, mogą być następujące:

• gwizdy pompy wspomagania w czasie pracy – pompa zasysa powietrze, zbyt mała ilość płynu w układzie;
• utrudnione skręcanie w obie strony – pompa wspomagania generuje zbyt niskie ciśnienie płynu, jest zbyt mało wydajna;
• całkowity brak wspomagania – zatarcie pompy wspomagania, całkowity brak płynu w układzie, zerwanie paska wieloklinowego napędzającego pompę, brak zasilania silnika w układzie elektrohydraulicznym.

Przeczytaj także: Maglownica – jej awaria to nie żart!

Dlaczego wycieka płyn z hydraulicznego układu wspomagania kierownicy? 

Nieszczelność w układzie najczęściej kończy się w ten sam sposób, czyli awarią wspomagania kierownicy. Wycieki zazwyczaj występują w starszych autach, które pokonały znaczne przebiegi lub w wyniku zaniedbań serwisowych, bądź błędów konstrukcyjnych. Do najczęściej spotykanych powodów wycieków płynu hydraulicznego należą:

• nieszczelne przewody hydrauliczne oraz ich złączki,
• nieszczelny zbiorniczek płynu wspomagania,
• uszkodzone uszczelnienia pompy wspomagania.

Jakie objawy świadczą o tym, że jazda samochodem ze zbyt niskim poziomem płynu skończyła się awarią wspomagania kierownicy? Objawy, które wskazujemy poniżej warto wychwycić na wczesnym etapie, co znacznie obniża koszty naprawy:

• zacięcia układu w czasie pracy wspomagania – zbyt mała ilość płynu wspomagania w układzie, zapowietrzony układ wspomagania, zużyte uszczelniacze wałka pompy wspomagania (najczęstszy powód zapowietrzenia układu), złe napięcie paska, napędzającego pompę wspomagania, przerywane zasilanie silnika elektrycznego w układzie elektrohydraulicznym;
• zbyt mała ilość płynu wspomagania jest przyczyną wielu powyższych awarii.

Dlaczego pompa wspomagania wyje?

Niejeden kierowca, który na własnej skórze doświadczył usterek układu kierowniczego, zastanawiał się, dlaczego pompa wspomagania wyje? To niepokojące zjawisko świadczy o zbyt niskim poziomie płynu hydraulicznego. Nie należy bagatelizować tego objawu, tylko czym prędzej uzupełnić ciecz w układzie wspomagania.

Zapowietrzony układ wspomagania

Obecność powietrza w układzie wspomagania zazwyczaj nie wróży nic dobrego. Jeśli zauważyłeś utrudniony obrót koła kierownicy w jedną lub w obie strony to może być to objawem zapowietrzenia układu wspomagania. Powodem tej usterki często jest zużycie uszczelniaczy wałka pompy wspomagania.

Czy awaria układu wspomagania jest groźna? 

Awaria układu wspomagania zmniejsza komfort jazdy i jest niebezpieczna, gdyż kierowca jest zmuszony do manewrowania samochodem w inny sposób, niż jest do tego przyzwyczajony, co może być przyczyną kolizji albo wypadku.

Tolerowanie uszkodzenia w układach hydraulicznych może doprowadzić do poważnych uszkodzeń, na przykład zatarcia pompy. Nagłe wystąpienie poważnej awarii w trakcie jazdy może skutkować utratą panowania nad samochodem.

Jeśli w Twoim samochodzie trzeba coraz mocniej kręcić kierownicą, wspomaganie przerywa, zapaliła się kontrolka ostrzegawcza lub ubywa płynu – jak najszybciej odwiedź warsztat w Twojej okolicy, specjalizujący się w naprawach układów wspomagania kierownicy.

Jeżeli dojdzie do awarii układu wspomagania w trakcie jazdy, należy bezpiecznie się zatrzymać. Po wyłączeniu silnika warto skontrolować stan układu i skontaktować się ze specjalistą. Możemy sprawdzić, czy nie uległ przepaleniu bezpiecznik, czy nie ma wycieków płynu wspomagania, a także czy poziom płynu nie jest zbyt niski. Mogło też dojść do pęknięcia paska, napędzającego pompę wspomagania.

Przeczytaj także: Dlaczego auto ściąga w prawo i jak się zachować?

Jak dbać o układ kierownicy?

Aby wspomaganie układu kierowniczego działało poprawnie, należy regularnie wymieniać płyn i kontrolować stan podzespołów. Przy elektrycznym wspomaganiu należy przede wszystkim unikać przegrzania od nadmiernej eksploatacji, na przykład przy nadmiernym manewrowaniu w trybie City.

W przypadku układu elektrycznego wspomagania kierownicy należy unikać intensywnego, długotrwałego manewrowania bez przerwy, co może doprowadzić do przegrzania. Trzeba też dbać o właściwy stan akumulatora i jego odpowiednie ładowanie.

W przypadku układu hydraulicznego i elektrohydraulicznego podstawowa czynność to wymiana i uzupełnianie płynu hydraulicznego o specyfikacji określonej przez producenta samochodu. Płynu wspomagania nie wolno mieszać z innym. Producent auta określa, co jaki czas należy wymienić płyn wspomagania kierownicy. Specjaliści zalecają, aby wymiany dokonywać raz na dwa lata lub co 30 tys. km przebiegu. Trzeba też pamiętać o terminowej (max. co 60 tys. km przebiegu) wymianie paska napędzającego pompę hydrauliczną.

Układ wspomagania we współczesnych autach osobowych stał się już standardem i trudno sobie wyobrazić możliwość prowadzenia auta bez jego wsparcia. Odpowiednia eksploatacja, a także stosowanie się do zaleceń serwisowych w przypadku układów hydraulicznych, pozwala znacznie przedłużyć okres bezawaryjnej eksploatacji.

W przypadku pierwszych objawów awarii, zanikania lub całkowitego zaniknięcia wspomagania, wycieków płynu, dziwnych odgłosów spod maski albo zapalenia się kontrolki informującej o awarii – warto jak najszybciej odwiedzić warsztat, specjalizujący się w diagnostyce i naprawach układów wspomagania kierownicy. Dane kontaktowe sprawdzonych serwisów samochodowych w Twojej okolicy znajdziesz na stronie Motointegrator.com.