1. Strona główna
  2. Poradniki motoryzacyjne
  3. Życie kierowcy
  4. Jak sprawnie używać łopatek zmiany biegów?
Życie kierowcy

Jak sprawnie używać łopatek zmiany biegów?

Niegdyś łopatki zmiany biegów były zarezerwowane tylko dla samochodów związanych z jazdą wyczynową. Nie dało się znaleźć pojazdu, w którym (fabrycznie) biegi zmieniało się przy kierownicy. Obecne jednak sytuacja się zmieniła, a na rynku już widać auta wyposażone w takie rozwiązanie. Z tego tekstu dowiesz się, jak działają łopatki zmiany biegów oraz poznasz ich zalety. 

Motointegrator.com
30/01/2023
Jak sprawnie używać łopatek zmiany biegów?

Spis treści:

Łopatki zmiany biegów – co to jest i gdzie je znajdziesz?

Manetki zmiany biegów możesz znaleźć w naprawdę różnych skrzyniach. Na pewno nie raz spotkałeś się z dziwnymi nazwami, których zadanie polega na zrobieniu na kliencie wrażenia. DSG, PDK, DCT, SMG – to zaledwie kilka ze skrótów używanych przed producentów chcących zachęcić do zakupu ich rozwiązań. 

Bez względu na to, w jakiej technologii jest zbudowana dana skrzynia biegów, musisz wiedzieć, że zawsze chodzi o przekładnię automatyczną, czyli konstrukcję pozbawioną tradycyjnej dźwigni. 

Dlaczego „tradycyjnej”? Ponieważ w przypadku skrzyń automatycznych występuje drążek, ale zakres jego pracy znacznie różni się od rozwiązania, które znasz z urządzeń manualnych.

banner-slide-0
banner-slide-1

Manetki zmiany biegów przy kierownicy do skrzyni automatycznej – jak to się zaczęło?

Aby lepiej zrozumieć istotę zmiany biegów przy pomocy łopatek, należy cofnąć się w czasie, do 1989 roku. To właśnie wtedy zespół cenionej oraz zdobywającej wiele tytułów marki Ferrari postanowił wprowadzić łopatki do zmiany biegów w pojazdach startujących w zawodach F1. 

łopatki kierownica

Co prawda plany zakładały, że taka możliwość pojawi się rok wcześniej, ale ograniczenia technologiczne i zbyt mało czasu na testy sprawiły, że nie udało się stworzyć niezawodnego systemu. Dla uczciwości trzeba też przyznać, że prace w 1989 roku również nie przebiegały bezproblemowo. Przeprowadzane zimą testy zakończyły się wielką klapą. Żaden samochód nie przejechał wtedy dystansu całego wyścigu, czyli 300 kilometrów. 

Dosyć toporne początki sprawiły, że zespół Ferrari nie miał wielkich oczekiwań co do nowego systemu zmiany biegów. Przed pierwszą rundą w Brazylii postanowiono jednak sprawdzić rozwiązanie w rzeczywistych wyścigach. 

Anegdotą związaną z tym wydarzeniem jest to, że jeden z członków zespołu Ferrari (podobno) zasugerował, żeby nie napełniać do końca baku pojazdu, bo przecież i tak manetki szybko się zepsują. Los miał jednak inne plany i Nigel Mansell, kierowca, nie tylko ukończył wyścig, ale również został jego zwycięzcą. I to bez bardzo zaciętej walki! 

Początkowy triumf szybko przerodził się jednak w porażkę, ponieważ podczas następnych wyścigów skrzynia wyposażona w łopatki zmiany biegów psuła się raz za razem. Szczególne problemy zauważono w elektryce sterującej konstrukcją. To właśnie tam znajdował się powód niepowodzeń zespołu Ferrari. 

Mimo to inżynierowie zdawali sobie sprawę, że są to „problemy wieku dziecięcego”. Usterki szybko udało się wyeliminować, co w rezultacie doprowadziło do stworzenia systemu zmiany biegów, który stał się rozwiązaniem powszechnym w sportach motorowych. 

Jak manetki zmiany biegów wpłynęły na wyścigi?

Można powiedzieć, że wraz z wprowadzeniem systemu zmiany biegów przy kierownicy wyścigi stały się zupełnie inne. Przede wszystkim znacznie wzrósł komfort kierowcy, ponieważ teraz mógł trzymać dłonie tylko na kierownicy i nie marnować cennych sekund na manewrowanie przy drążku. To z kolei w połączeniu z automatycznym sprzęgłem pozwoliło na znaczne skrócenie czasów przejazdów. 

łopatki f1

Podczas wyścigu w Monako kierowca korzystający z tradycyjnej skrzyni biegów musiał zmieniać przełożenie aż 50 razy. Oznacza to, że właśnie tyle razy zachodziła konieczność wciśnięcia sprzęgła i przesunięcia dźwigni, co wpływało na uzyskiwane rezultaty. Manetki zmiany biegów przy kierownicy do skrzyni automatycznej zmieniły niemal wszystko i na nowo zdefiniowały wyścigi samochodowe – mówi ekspert serwisu Motointegrator.com

W 1995 roku do garażu zjechał ostatni samochód, który brał udział w wyścigach na torach F1 z manualną skrzynią biegów na pokładzie. Następne sezony pokazały, że łopatki zostały skopiowane przez najbardziej liczące się zespoły, co znacznie wyrównało szanse i zminimalizowało przewagę, którą do tej pory miało Ferrari. 

Sprawdź, czy warto inwestować w czujniki parkowania.

Jak działają łopatki zmiany biegów?

Skoro wiesz już, z jakimi skrzyniami pracują i gdzie powstały manetki zmiany biegów, czas przejść do opisu ich działania. Cała procedura jest bardzo prosta i nie wymaga od kierowcy żadnej specjalistycznej wiedzy ani konkretnych umiejętności. Wystarczy tylko zapamiętać prostą zasadę. 

Poniżej znajdziesz kilka ciekawych informacji o tym, jak sprawnie używać łopatek zmiany biegów.

  1. W skrzyniach automatycznych standardowo stosowana jest uproszczona gałka zmiany biegów, która pozwala na wrzucanie podstawowych przełożeń takich jak R (jazda do tyłu), N (awaria), D (jazda do przodu). Kierowca manewruje więc tylko pomiędzy trzema biegami, które wrzuca się bardzo intuicyjnie. 

Jeśli auto jest jednak wyposażone w manetki, istnieje możliwość włączenia ręcznej zmiany biegów. W każdym pojeździe proces aktywowanie manetek wygląda nieco inaczej. Często jednak można spotkać się z aktywacją, która wymaga pociągnięcia jednej manetki w kierunku kierownicy. 

  1. Zmiana biegów przy pomocy manetek nie jest niczym skomplikowanym i polega jedynie na przyciąganiu lub odpychaniu łopatek do i od kierownicy. Każde pociągnięcie skutkuje zmianą biegów, o ile oczywiście pozwala na to prędkość obrotowa jednostki napędowej. Nie może ona wykraczać poza dopuszczalny zakres.

  2. W większości pojazdów wyposażonych w automatyczną skrzynię i łopatki zmiany biegów informacja o zmianie przełożenia jest wyświetlana na ekranie przed kierowcą. Dzięki temu zawsze wiesz, jaki bieg jest aktualnie wrzucony, co znacznie ułatwia jazdę.

  3. Powszechnie stosowanym rozwiązaniem jest ręczny lub automatyczny system wyłączania manetek. W przypadku ręcznego wyłączenia często wykorzystywanym sposobem jest pociągnięcie obu manetek i przytrzymanie ich przez chwilę w takiej pozycji. Jeśli chodzi o automatyczną dezaktywację systemu, to zachodzi ona po upływie określonego (zazwyczaj krótkiego) czasu, gdy manetki nie są używane.

łopatki zmiany biegów

Łopatki zmiany biegów – już nie tylko w wyścigach

Manetki zmiany biegów to rozwiązanie, które przez wiele lat kojarzyło się tylko z autami sportowymi, ale rozwój motoryzacji oraz coraz większe upowszechnianie się automatycznych skrzyń sprawiły, że ręczna zmiana zawitała też do samochodów użytkowych. 

Obecnie wielu producentów, którzy oferują swoim klientom skrzynie automatyczne, wyposaża też pojazdy w możliwość ręcznego trybu zmiany biegów. Dzięki temu możliwe jest zaspokojenie potrzeb wszystkich kierowców: tych, którzy cenią sobie skrzynie manuale, oraz tych preferujących automatyczne przekładnie. 

Jest więc duże prawdopodobieństwo, że w nowym aucie, którym się interesujesz, będziesz mieć możliwość ręcznej zmiany biegów niczym kierowca na torze F1! 

Jak używać automatycznej skrzyni biegów?

Temat łopatek zmiany biegów jest ściśle związany z automatyczną skrzynią, dlatego warto napisać kilka słów o tym, jak powinno się jej używać. 

Wspominaliśmy już o różnych trybach jazdy, które są dostępne w skrzyniach automatycznych. Poniżej znajdziesz krótki opis każdego z nich, wraz z zasadami używania.

  • Tryb P – używa się go tylko podczas postoju. Nie chodzi o chwilowe zatrzymanie się na światłach, lecz o sytuację, gdy silnik jest wyłączany. Tryb P sprawia, że przekładnia jest blokowana i zatrzymywana. Z tego względu korzystanie z niego w trakcie jazdy nawet z niewielką prędkością może prowadzić do poważnych uszkodzeń.

  • Tryby R i D – wykorzystuje się je podczas jazdy do tyłu i do przodu. R to bieg wsteczny, a D służy do jazdy do przodu. Jeśli chcesz wrzucić bieg wsteczny, ale jesteś w trybie D, powinieneś przesunąć dźwignię, a następnie puścić pedał hamulca. Prawidłową reakcją jest delikatne szarpnięcie, które sygnalizuje, że auto jest gotowe do jazdy do tyłu.

  • Tryb N – nazywany też neutralnym. Tego trybu powinieneś używać w sytuacjach awaryjnych, gdy potrzebujesz przemieścić auto bez włączonego silnika. Przełożenie N przydaje się też przy korzystaniu z urządzeń dodatkowych takich jak np. wciągarka. W normalnej jeździe tryb ten jest używany bardzo rzadko.

  • Tryby dodatkowe – niektóre skrzynie biegów są wyposażone w dodatkowe tryby jazdy oznaczone np. cyfrowo. Zazwyczaj chodzi o ograniczenie liczby biegów. Jeśli włączysz tryb 1, będziesz mógł korzystać tylko z pierwszego biegu. Analogicznie sytuacja działa w przypadku trybu 2, 3 itp. Przyjęło się, że dodatkowe przełożenia stosuje się w wymagających warunkach (jazda po śliskiej nawierzchni, w górach). 

  • Producenci chętnie oferują też tryb S, czyli rozwiązanie dla kierowców, lubiących szybszą jazdę. Po aktywacji przekładnia dłużej utrzymuje niskie przełożenie oraz o wiele szybciej redukuje prędkość przy hamowaniu.

łopatki motointegrator

Znajdź warsztat z Motointegrator.com

Bez względu na to, czy Twoje auto jest wyposażone w łopatki zmiany biegów, czy też masz do czynienia ze skrzynią manualną, czasami będziesz potrzebować pomocy mechanika. Jednak jak – w gąszczu reklam oraz ofert – znaleźć wartościowy warsztat, w którym uzyskasz niezbędną pomoc? Przyznajemy, że nie jest to łatwe zadanie! Istnieje jednak rozwiązanie w postaci wyszukiwarki Motointegrator.com 

Wystarczy, że wpiszesz w odpowiednie pola swoją lokalizację oraz wybierzesz zakres usług, które Cię interesują. System po kilku sekundach wygeneruje listę najbliższych warsztatów spełniających Twoje wymagania. 

Dodatkowym atutem naszego rozwiązania jest fakt, że możesz łatwo umówić się na wizytę u wybranego fachowca. Wszystko dzieje się online – zapomnij o rozmowach telefonicznych i wertowaniu kartek w kalendarzu w celu znalezienia wolnego terminu! Wszystko jest łatwe i przejrzyste. Już dzisiaj sprawdź wyszukiwarkę Motointegrator.com i zadbaj o stan techniczny swojego pojazdu. Szybko przekonasz się, że to łatwiejsze niż kiedykolwiek.

Myjnia automatyczna – czy jest dobra dla Twojego auta?

Łopatki zmiany biegów – ułatwienie codziennej jazdy

Jak widzisz, łopatki zmiany biegów to ciekawy dodatek do automatycznej skrzyni biegów, ponieważ pozwalają na szybsze oraz o wiele efektywniejsze przechodzenie pomiędzy przełożeniami.

Dodatkowym atutem tego rozwiązania jest prostota jego działania. Nie musisz wykonywać żadnych skomplikowanych czynności, by cieszyć się funkcjonalnością ręcznej zmiany biegów. 

Co więcej, Twoje ręce cały czas będą spoczywać na kierownicy, co znacznie zwiększa bezpieczeństwo na drodze i minimalizuje ryzyko utraty kontroli nad pojazdem podczas sięgania do dźwigni.

Automatyczna skrzynia biegów wyposażona w łopatki od jakiegoś czasu nie jest już domeną wyłącznie pojazdów sportowych i coraz chętniej wykorzystuje się ją w autach użytkowych. Dzięki temu kierowcy niezwiązani z wyścigami mają możliwość poznania tego rewolucyjnego sposobu zmiany przełożeń. Producenci motoryzacyjni, widząc wszystkie atuty łopatek, chętnie dołączają je do swoich automatycznych skrzyń. To z kolei znacznie wpływa na wzrost zainteresowania alternatywami dla manualnych dźwigni. 

Jeśli cenisz sobie wygodę oraz prostotę działania, to znak, że powinieneś zainteresować się tym, jak pracują łopatki zmiany biegów. Co to jest i w jaki sposób wpływa na jazdę samochodem? Te informacje znajdziesz w naszym tekście. To sprawi, że łatwiej będzie Ci podjąć decyzję co do wyboru skrzyni najbardziej odpowiadającej Twoim oczekiwaniom.

Nie zapomnij też, że w razie jakichkolwiek problemów technicznych lub usterek możesz skorzystać z naszej wyszukiwarki fachowców Motointegrator.com. Dzięki niej szybko uzyskasz dostęp do listy zaufanych warsztatów w Twojej okolicy i umówisz się online na wizytę. Znajdź już dzisiaj fachowca, który pomoże Ci zadbać o auto!

Znajdź mechanika w Twoim mieście!

Rekomendowane przez Motointegrator.com

Zobacz wszystkie poradniki

Masz problem z samochodem? Zarezerwuj wizytę w najbliższym warsztacie

Zobacz wszystkie warsztaty