Kategorie prawa jazdy w Polsce. Jakie są i co oznaczają?
Prawo jazdy jest przecież jedno, tak? No właśnie nie. W Polsce funkcjonuje aż 16 kategorii prawa jazdy! Poszczególne kategorie różnią się między sobą zakresem uprawnień i są dokładnie sprecyzowane w ustawie o kierujących pojazdami. Dziś opiszemy je wszystkie.
Nie ma jednego prawa jazdy. Kategorii jest aż 16! Jakie są kategorie prawa jazdy? Każda uprawnia do kierowania innym typem pojazdu. Warto poznać zasady działania poszczególnych zapisów. Powód? Prowadzenie nie tego pojazdu, na które kierowca ma uprawenienia, oznacza co najmniej 1500 zł mandatu i zakaz prowadzenia pojazdów mechanicznych. Sankcja jest zatem poważna.
Spis treści:
Jak uzyskać w Polsce uprawnienia do kierowania pojazdami?
Pozostałe kategorie prawa jazdy
Jak uzyskać w Polsce uprawnienia do kierowania pojazdami?
Przed kierowcami, którzy chcą uzyskać prawo jazdy w Polsce, stawianych jest pięć głównych wymogów formalnych. Ich spełnienie sprawi, że otrzymają dokument. O jakich warunkach mowa? Liczy się:
- wiek kandydata na kierowcę, a konkretnie ukończenie określonego przez daną kategorię pułapu wieku. Jakie wymogi stawiają kategorie prawa jazdy? Wiek minimalny to czasami 14, 16 lub 18 lat.
- posiadanie orzeczenia lekarskiego o braku przeciwwskazań do kierowania pojazdami. Co ważne, schorzenia nie eliminują kandydatów na kierowców. Ci po prostu będą musieli częściej powtarzać badania okresowe. Nie wszystkie kategorie prawa jazdy wymagają orzeczenia. Bo kierowca może mieć aktualne zaświadczenie w ramach posiadanych już kategorii.
- ukończenie szkolenia w ośrodku szkolenia kierowców. Często wymagana jest zarówno część teoretyczna, jak i praktyczna. Dla przykładu w przypadku prawa jazdy kategorii B konieczne są obydwie części.
- złożenie wniosku o prawo jazdy, poprzedzone założeniem profilu kandydata na kierowcę.
- ukończenie z wynikiem pozytywnym egzaminu państwowego w ośrodku WORD. Nie zawsze kandydat na kierowcę musi zdawać praktykę i teorię. Teorii nie musisz zdawać np. w przypadku, w którym masz prawo jazdy kategorii A1, a starasz się o kategorię A.
Prawo jazdy na motocykl i AM
Prawo jazdy na motocykl może mieć trzy, a nawet cztery warianty. Te są zróżnicowane między sobą pod względem wymogów formalnych, ale i przede wszystkim typu pojazdów, które posiadacz dokumentu może legalnie prowadzić po drogach publicznych.
- Prawo jazdy kategorii AM:
Do roku 2013 pod tą nazwą występowała karta motorowerowa. Z tym dokumentem kierujący może zasiąść za kierownicą motoroweru z silnikiem spalinowym o pojemności do 50 cm3 lub silnikiem elektrycznym o mocy do 4 kW i którego konstrukcja ogranicza prędkość jazdy do 45 km/h lub czterokołowcem lekkim o masie własnej do 350 kg. Prędkości maksymalna takiej maszyny nie może przekraczać 45 km/h. Warunkiem uzyskania dokumentu kategorii AM jest ukończenie 14. roku życia, szkolenia w ośrodku nauki jazdy i zdanie egzaminu państwowego w części teoretycznej i praktycznej. Ciekawostka jest taka, że uprawnienia AM są dodawane do każdej kolejnej kategorii prawa jazdy.
- Prawo jazdy kategorii A1
Uzyskanie prawa jazdy A1 sprawia, że kierujący otrzymuje możliwość prowadzenia motocykla o pojemności skokowej silnika do 125 cm3, mocy wynoszącej 11 kW i stosunku mocy do masy własnej określonym na maksymalnie 0,1 kW/1 kg. Prawa jazdy z grupy A1 zezwalają również na kierowanie motocyklami trójkołowymi, przy czym ich moc nie może przekraczać 15 kW, a także zespołami pojazdów. W tym przypadku kandydat na kierowcę musi być co najmniej w wieku 16 lat, ukończyć szkolenie i zdać egzamin państwowy.
- Prawo jazdy kategorii A2
Dokument prawa jazdy z grupy A2 uprawnia kierującego do prowadzenia motocykla o mocy maksymalnej wynoszącej 35 kW i stosunku mocy do masy własnej do 0,2 kW/kg. Co ważne, uzyskanie tych parametrów nie może być wynikiem wprowadzenia zmian w pojeździe, którego moc przekracza dwukrotność mocy tego motocykla. Do uzyskania prawa jazdy kategorii A2 konieczne jest ukończenie 18. roku życia, szkolenia w ośrodku nauki jazdy oraz zadania egzaminu w WORD-zie.
- Prawo jazdy kategorii A
Kierowcy, którzy posiadają prawo jazdy kategorii A, mogą powiedzieć że mają pełne prawo jazdy na motor. Tu nie obowiązują żadne ograniczenia wagowe czy mocowe. Ustawodawca stworzył jednak inne ograniczenia. I te dotyczą wieku kierującego. Aby móc wyrobić prawo jazdy kategorii A, kandydat na kierowcę musi mieć 20 lat – jeśli ma już od co najmniej 2 lat prawo jazdy kategorii A2 lub 24 lata – jeśli nie spełnia powyższego wymogu. Konieczne jest również ukończenie szkolenia w ośrodku nauki jazdy i zdanie egzaminu.
Wiesz jakie są zasady pierwszeństwa na rondzie? Nasi eksperci przypominają.
Prawo jazdy kategorii B
Kandydat na kierowcę, który chce uzyskać prawo jazdy, w 90 proc. przypadków ma na myśli właśnie kategorię B. Powód? Mając prawo jazdy tej właśnie grupy może prowadzić samochody osobowe. Tyle że grupa B to nadal aż trzy rodzaje. Warto omówić je nieco dokładniej.
- Prawo jazdy kategorii B1
Kategoria B1 oznacza mocno zawężony zakres listy możliwych do prowadzenia pojazdów. Dotyczy ona głównie czterokołowca lekkiego, a więc pojazdu samochodowego o masie własnej, która nie przekracza 550 kg (przy przewozie rzeczy) lub 400 kg (przy przewozie osób). Warunkiem uzyskania tych uprawnień jest ukończenie 16. roku życia i szkolenia w ośrodku nauki jazdy oraz zdanie egzaminu państwowego.
- Prawo jazdy kategorii B
Prawa jazdy B wyrobione po uzyskaniu pełnoletności uprawniają do kierowania pojazdami samochodowymi o dopuszczalnej masie całkowitej do 3,5 tony. Zezwalają także na kierowanie zespołem pojazdów (z przyczepą lekką lub inną niż lekka, ale wtedy cały zespół musi mieć dopuszczalną masę całkowitą pojazdu do 3,5 tony), ciągnikiem rolniczym i pojazdem wolnobieżnym oraz motocyklem. W ostatnim przypadku obowiązują jednak dwa wyjątki. Po pierwsze może to być motocykl o pojemności skokowej silnika do 125 cm3, mocy do 11 kW i stosunku mocy do masy własnej do 0,1 kW/kg. Po drugie kierowca musi posiadać prawo jazdy kategorii B od co najmniej 3 lat.
To konkretne prawo jazdy uprawnia do przystąpienia do kursów i egzaminów na kategorie C i D. Warto o tym pamiętać. Poza tym kierowca może zdać egzamin dodatkowy i zyskać dodatkowy wpis w prawie jazdy. Mowa o kodzie 96, który zwiększa DMC (dopuszczalną masę całkowitą) zespołu pojazdów w przypadku przyczepy innej niż lekka do 4,25 tony.
- Prawo jazdy kategorii B+E
Kategorie prawa jazdy z grupy B+E oznaczają, że kierowca będzie mógł prowadzić zespół pojazdów złożony z pojazdu samochodowego i przyczepy innej niż lekka o DMC do 3,5 tony. Tak, tu również obowiązuje kurs na prawo jazdy. Ten jednak odbywa się wyłącznie w części praktycznej. Standardem jest także egzamin w WORD-zie.
Pamiętasz wszystkie zasady panujące w strefie ruchu? Nasi eksperci przypominają.
Prawo jazdy kategorii C
- Prawo jazdy kategorii C
Z tym rodzajem prawa jazdy kierowca może prowadzić pojazdy samochodowe, których dopuszczalna masa całkowita jest wyższa niż 3,5 tony. Dodatkowo istnieje możliwość jazdy pojazdami określonymi w prawie jazdy C wraz z przyczepą lekką, a więc taką, której DMC nie przekracza 750 kg. Podstawowym wymogiem jest oczywiście ukończony kurs prawa jazdy. Zanim jednak kandydat do niego przystąpi, musi mieć ukończony 21. rok życia. Musi posiadać także tzw. kwalifikację kierowcy.
Po ukończeniu egzaminu wymaganego do uzyskania prawa jazdy C, kierowca dostanie nowe prawo jazdy. Tym samym będzie musiał oddać stary dokument.
- Prawo jazdy kategorii C+E
W tym przypadku kierowca rozszerza uprawnienia w zakresie możliwości ciągnięcia przyczepy. Kategorie z grupy C+E sprawiają, że na znaczeniu traci DMC przyczepy. To staje się nielimitowane przepisami. Oczywiście, zanim kandydat przystąpi do egzaminu, musi zapisać się na kurs prawa jazdy.
- Prawo jazdy kategorii C1
Gdy osoba posiada prawo jazdy kategorii C1, ma możliwość prowadzenia pojazdu samochodowego o dopuszczalnej masie całkowitej wynoszącej od 3,5 do 7,5 tony. Do grona osób ubiegających się o prawo jazdy tej kategorii zaliczyć można przede wszystkim kandydatów, którzy ukończyli 18. rok życia i zdobyli kwalifikację kierowcy. Wymogiem jest zdanie państwowego egzaminu.
- Prawo jazdy kategorii C1+E
W tym przypadku uprawnienie dotyczy zespołu pojazdów. Konkretnie zespołu złożonego z pojazdu samochodowego o masie powyżej 3,5 tony i przyczepy innej niż lekka, przy czym sam zespół pojazdów nie może mieć DMC wyższej niż 12 ton. Uprawnienia zdobywa się po zdanym egzaminie państwowym.
Korzystanie z telefonu podczas jazdy to poważne wykroczenie. Czemu? Sprawdź w naszym poradniku.
Prawo jazdy kategorii D
- Prawo jazdy kategorii D
W ramach każdej kategorii prawa jazdy wymienionej powyżej, kierowca nie może prowadzić autobusu. Uprawnienie to daje dopiero grupa D. Kurs prawa jazdy kat. D może odbyć kandydat, który ukończył 24. rok życia i posiada kwalifikację kierowcy.
- Prawo jazdy kategorii D+E
Posiadając to prawo jazdy, możesz prowadzić nie tylko autobus, ale także autobus z przyczepą. W tym przypadku nie obowiązują żadne ograniczenia wagowe czy dotyczące ilości pasażerów.
- Prawo jazdy kategorii D1
W tym przypadku, osoba, która ukończyła 21. rok życia, zdobyła kwalifikację kierowcy, a do tego ukończyła kurs i egzamin państwowy, może prowadzić autobus o długości do 8 m przeznaczony konstrukcyjnie do przewozu do 17 osób łącznie z kierowcą.
- Prawo jazdy kategorii D1+E
Kategoria ta rozszerza uprawnienia kierowcy o zespół pojazdów złożony z pojazdu kategorii D1 i przyczepy. Tu ponownie wymogiem jest ukończenie 21. roku życia.
Pozostałe kategorie prawa jazdy
Poszczególne kategorie prawa jazdy opisane powyżej są kategoriami głównymi. Na nich jednak lista się nie kończy. Jest jeszcze kilka dokumentów, o których warto wspomnieć.
- Prawo jazdy kategorii T
Mając prawo jazdy kat. T, kierujący może prowadzić ciągnik rolniczy, pojazd wolnobieżny, ale i zespoły pojazdów złożone z ciągnika i przyczepy. Do uzyskania dokumentu konieczne jest ukończenie 16. roku życia, przejście kursu i zdanie egzaminu.
- Prawo jazdy na tramwaj
To właściwie nie tyle prawo jazdy na tramwaj, co raczej pozwolenie na kierowanie tramwajem. Kluczowy wymóg dotyczy wieku. Kandydat na kierowcę musi ukończyć 21. rok życia. Poza tym konieczne jest ukończenie kursu co najmniej w części praktycznej oraz oczywiście zdanie egzaminu na prawo jazdy. Po pozytywnym wyniku nie pojawia się jednak dodatkowy wpis w prawie jazdy, a kierowca otrzymuje pozwolenie na kierowanie tramwajem wydane w formie papierowej przez wydział komunikacji.
- Prawo jazdy na rower
Prawo jazdy na rower to de facto karta rowerowa. Tą musi posiadać każda osoba w wieku od 10 do 18 lat, która chce poruszać się rowerem po drogach publicznych. Młodsi cykliści są traktowani przez prawo o ruchu drogowym jak piesi. Starsi zostają dopuszczeni do ruchu na podstawie dowodu osobistego.
- Międzynarodowe prawo jazdy
Międzynarodowe prawo jazdy jest wydawane za opłatą na podstawie krajowego prawa jazdy na okres 3 lat. Przy czym może on zostać skrócony w sytuacji, w której krótszy termin ważności ma krajowy dokument. Międzynarodowe prawo jazdy nie stanowi zatem samodzielnej kategorii czy rodzaju uprawnień, a jedynie potwierdza fakt posiadania danej kategorii prawa jazdy przed organami zagranicznymi po opuszczeniu przez kierowcę terenu Unii Europejskiej.
