Postępowanie w razie wypadku drogowego – o czym musisz pamiętać?

Spis treści:

Postępowanie w razie wypadku drogowego jest oczywiście elementem przygotowań do egzaminu na prawo jazdy. Niestety, niewielu kierowców pamięta o wszystkich procedurach. W dużym stresie, jaki generuje udział w wypadku, trudno o racjonalną ocenę sytuacji i przypomnienie sobie informacji z kursu. 

Działanie pod wpływem impulsu powodowane chęcią pomocy może jednak sprowadzić dodatkowe zagrożenie – zarówno na uczestników wypadku, jak i samego pomagającego. Co zrobić po karambolu, aby nie narazić się na zbytnie niebezpieczeństwo? Wyjaśniamy, czym jest wypadek samochodowy, co robić, będąc świadkiem wypadku i jak zabezpieczyć miejsce zdarzenia przed przyjazdem służb ratunkowych.

Co to jest wypadek samochodowy?

W pierwszej kolejności warto jednak wyjaśnić, czym różni się kolizja od wypadku drogowego. Rozróżnienie tych dwóch zdarzeń drogowych ma spore znaczenie, ponieważ inaczej wygląda postępowanie w razie wypadku drogowego, a inaczej po kolizji. Wypadek, stłuczka, kolizja czy zderzenie to terminy używane zamiennie jedynie w mowie potocznej. Co to jest wypadek drogowy i czym różni się od kolizji? Zacznijmy od definicji kolizji drogowej.

„Kolizja, to zdarzenie mające miejsce w ruchu lądowym, spowodowane poprzez nieumyślne naruszenie zasad bezpieczeństwa obowiązujących w tym ruchu, którego skutkiem są straty materialne (uszkodzenie pojazdu, płotu, urządzenia drogowego, bagażu itp.) lub też jeden z uczestników doznał obrażeń ciała powodujących naruszenie czynności narządu ciała, lub rozstrój zdrowia trwające poniżej 7 dni”.

Oznacza to, że skutkiem kolizji drogowej (popularnie zwanej również stłuczką) są głównie straty materialne w postaci np. uszkodzenia samochodu lub zniszczenia elementu infrastruktury drogowej. Do szkód spowodowanych kolizją zalicza się także niegroźne uszkodzenia ciała. 

Dowiedz się również: Stłuczka – czy wspólne oświadczenie o zdarzeniu drogowym jest konieczne?

Warto jednak pamiętać, że kolizja nie została unormowana prawnie. Jej definicja nie jest ujęta w Kodeksie drogowym. Najczęściej zdarzenie drogowe o tym charakterze podlega art. 86 Kodeksu wykroczeń. W konsekwencji klasyfikuje się je jako spowodowanie zagrożenia bezpieczeństwa w ruchu drogowym. 

Inaczej wygląda to w kwestii wypadku drogowego, którego definicję określa ustawa Prawo o ruchu drogowym:

„Wypadek, to zdarzenie mające miejsce w ruchu lądowym, spowodowane poprzez nieumyślne naruszenie zasad bezpieczeństwa obowiązujących w tym ruchu, którego skutkiem jest śmierć jednego z uczestników lub obrażenia ciała powodujące naruszenie czynności narządu ciała, lub rozstrój zdrowia trwające dłużej niż 7 dni”.

Jak wynika z powyższego, wypadek drogowy to zdarzenie o wiele poważniejsze w skutkach od kolizji. Podstawową różnicą, wypełniającą definicję wypadku, stanowi wystąpienie zgonu lub uszczerbku na zdrowiu. Ustawowa definicja siedmiodniowego rozstroju zdrowia jest oczywiście bardzo nieprecyzyjna. 

W praktyce trudno przecież ustalić, w jak poważnym stanie znajdują się poszkodowani i jak długo potrwa rekonwalescencja. Z tego względu niejednoznaczną sytuację warto potraktować jako wypadek samochodowy.

Czy na miejsce zdarzenia trzeba wezwać policję?

Czy po wypadku trzeba wezwać policję? Postępowanie po wypadku drogowym jest określone przepisami i wymaga każdorazowo poinformowania służb ratunkowych – policji i ratownictwa medycznego. Po połączeniu z ogólnym numerem alarmowym 112 dyspozytor samodzielnie skieruje odpowiednie służby na miejsce wypadku. 

Jeśli doszło do uszkodzenia samochodu, wycieku oleju, pożaru lub innego zagrożenia dla życia i zdrowia poszkodowanych wymagającego interwencji straży pożarnej, na miejsce zostaną wysłane dodatkowe jednostki.

Nie można więc, jak w przypadku kolizji drogowej, zrezygnować z powiadamiania policji i zdecydować się na wypisanie oświadczenia o zdarzeniu drogowym. Nie należy również usuwać pojazdów z miejsca zdarzenia, o czym mówi art. 44 Kodeksu drogowego. Pozostawienie aut uczestniczących w wypadku ułatwi działania służb ratowniczych, prace dochodzeniowo-śledcze i ewentualną interwencję prokuratorską. W innym przypadku ustalenie okoliczności nieszczęśliwego zdarzenia i sprawcy wypadku byłoby utrudnione.

Wezwanie policji jest też konieczne, gdy:

• sprawca uciekł z miejsca zdarzenia,
• nie można ustalić tożsamości uczestników zdarzenia (brak dokumentów),
• strony nie ustaliły wspólnej wersji zdarzenia drogowego,
• sprawcą kolizji był rowerzysta lub pieszy,
• w kolizji brał udział pojazd zarejestrowany za granicą,
• w zdarzeniu wzięły udział więcej niż dwa pojazdy,
• istnieje podejrzenie, że kierowca jest pod wpływem alkoholu.

Postępowanie powypadkowe krok po kroku

Podczas interwencji po wypadku drogowym trudno opanować emocje. Pierwsza myśl, która przychodzi do głowy, to jak najszybszy bieg w stronę poszkodowanych. Chęć pomocy jest oczywiście bardzo ważna i w wielu sytuacjach liczy się każda sekunda, ale nie można zapomnieć o własnym bezpieczeństwie. 

W niektórych sytuacjach po dojeździe do uszkodzonych aut możesz też nie wiedzieć, że miał miejsce wypadek drogowy. Co robić jako świadek lub nieposzkodowany uczestnik wypadku? Oto postępowanie po wypadku drogowym krok po kroku.

Zadbaj o własne bezpieczeństwo

Zanim pospieszysz z udzielaniem pomocy, wezwiesz służby ratunkowe oraz zabezpieczysz miejsce zdarzenia, zadbaj o własne bezpieczeństwo. Zaparkuj w bezpiecznym miejscu, najlepiej na poboczu lub poza pasami ruchu. To szczególnie ważne na drogach szybkiego ruchu lub podczas złych warunków pogodowych, gdy istnieje ryzyko karambolu. W niektórych sytuacjach lepiej natomiast zasłonić miejsce zdarzenia własnym pojazdem. 

Po wyjściu z samochodu upewnij się, że samochody uczestniczące w wypadku nie będą Ci zagrażać. Ryzyko wybuchu jest niewielkie. Jednak może się okazać, że z któregoś samochodu wycieka łatwopalna benzyna lub też auto uderzyło w słup wysokiego napięcia. Szczegółowa ocena sytuacji oczywiście nie należy do prostych zadań. Chodzi jedynie o to, by nie podejmować się działań, które niepotrzebnie narażą Cię na niebezpieczeństwo.

Zabezpiecz miejsce zdarzenia

Zaparkuj samochód w taki sposób, aby możliwy był przejazd służb ratunkowych – karetki, policji i ewentualnie straży pożarnej. Zachowaj więc ok. 20 metrów przestrzeni pomiędzy swoim pojazdem a autami uczestniczącymi w wypadku drogowym. Włącz światła awaryjne i ustaw koła w kierunku pobocza, na wypadek najechania innego samochodu na tył Twojego auta. 

Jeżeli znajdujesz się w terenie niezabudowanym lub na drodze szybkiego ruchu, nie zapomnij o ustawieniu trójkąta ostrzegawczego. Tuż po wyjściu z auta załóż kamizelkę odblaskową.

Na autostradzie i drodze ekspresowej należy ustawić trójkąt w odległości 100 metrów od samochodu, natomiast w terenie niezabudowanym – ok. 30-50 metrów za pojazdem. Najlepiej to zrobić, zanim podbiegniesz do poszkodowanych. 

Zobacz również: Obowiązkowe wyposażenie samochodu – co obejmuje, co jeszcze warto mieć?

Jeśli jednak nie chcesz tracić czasu, wyznacz to zadanie innym uczestnikom ruchu. Po zabezpieczeniu miejsca wypadku weź z własnego samochodu telefon, apteczkę. Jeśli widzisz dym lub ogień, zabierz ze sobą gaśnicę samochodową.

Powiadom służby ratunkowe

Im szybciej służby ratunkowe zostaną powiadomione o wypadku, tym lepiej. Jeśli na miejscu zdarzenia znajdują się inni świadkowie, wyznacz osobę do zadzwonienia pod numer alarmowy 112. Możesz również przejąć to zadanie osobiście i poinstruuj, jak zabezpieczyć miejsce zdarzenia. Nie oczekuj, że ktoś podejmie się tego samodzielnie. Wbrew pozorom w dużej grupie osób trudniej znaleźć chętnych do pomocy, bo dochodzi do rozproszenia odpowiedzialności. 

Jeżeli jednak to Ty odpowiadasz za powiadomienie służb, udziel jak najwięcej informacji o zdarzeniu. Najważniejszy aspekty stanowi oczywiście wskazanie dokładnego miejsca wypadku. Informację o numerze drogi oraz jej kilometrze znajdziesz na przydrożnych słupkach pikietażowych (hektometrycznych). Określ także, na której jezdni znajdują się poszkodowani, zwłaszcza gdy droga przedzielona jest metalowymi barierkami. Ma to ogromne znaczenie na autostradach oraz drogach ekspresowych.

Jeśli nie wiesz, w jakim miejscu się znajdujesz, spróbuj przypomnieć sobie, jaka była ostatnia mijana miejscowość lub pomiędzy jakimi miejscowościami się znajdujesz. Czasem przydatne bywają szczątkowe informacje, m.in. to, co znajduje się w Twoim bezpośrednim pobliżu. 

W nowoczesnych smartfonach można jednak szybko sprawdzić dokładne współrzędne GPS i podać je dyżurnemu, co zdecydowanie ułatwi zlokalizowanie miejsca. W urządzeniach z Androidem zrobisz to m.in. w Mapach Google, natomiast w smartfonach Apple – we wbudowanej aplikacji Kompas.

Oprócz tego opowiedz dyżurnemu o wszystkich okolicznościach zdarzenia i odpowiadaj na zadane pytania. Poinformuj m.in. o tym:

• ilu osób jest poszkodowanych, 
• jaki jest ich stan, 
• ile samochodów brało udział w wypadku,
• w jaki sposób uszkodzone są samochody,
• czy istnieje ryzyko pożaru lub stoczenia się pojazdów,
• czy będzie konieczne rozcinanie karoserii samochodu.

Wszystkie te informacje pomogą dyspozytorowi dobrać liczbę i rodzaj służb ratunkowych, które są niezbędne na miejscu. Zadbaj jednak o to, by powiadomienie było bardzo zwięzłe i rozpocznij od udzielenia najbardziej istotnych informacji. Jest to szczególnie istotne w przypadku zagrożenia życia poszkodowanych. 

Pamiętaj też, aby nie rozłączać się z numerem alarmowym – to operator powiadomi Cię o przyjęciu zgłoszenia i zakończeniu rozmowy. Miej też telefon przy sobie, bo służby mogą oddzwonić w celu pozyskania dodatkowych informacji. Jeśli cokolwiek zmieni się na miejscu wypadku, poinformuj o tym operatora numeru alarmowego.

Udziel pierwszej pomocy

Udzielenie pierwszej pomocy na miejscu zdarzenia jest uregulowane prawnie i to nie tylko w przypadku wypadków drogowych. Jak głosi art. 162 Kodeksu karnego: „nieudzielenie człowiekowi znajdującemu się w położeniu grożącym bezpośrednim niebezpieczeństwem utraty życia albo ciężkiego uszczerbku na zdrowiu nie udziela pomocy, mogąc jej udzielić bez narażenia siebie lub innej osoby na niebezpieczeństwo utraty życia albo ciężkiego uszczerbku na zdrowiu, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3”. 

Wszystkie czynności wykonuj z zachowaniem szczególnej ostrożności i najpierw upewnij się, czy samochód jest stabilny. Wyłącz zapłon samochodu. Jeśli istnieje ryzyko pożaru, odłącz akumulator. Jeśli ujrzysz dym i płomienie, ugaś zarzewie gaśnicą samochodową. Udzielając pierwszej pomocy, dokonaj selekcji, aby dowiedzieć się, który z poszkodowanych wymaga najpilniejszej interwencji.

Priorytetem jest udrożnienie górnych dróg oddechowych, tamowanie krwotoków oraz resuscytacja krążeniowo-oddechowa. Wszystkich poszkodowanych potraktuj jako osoby z potencjalnym uszkodzeniem kręgosłupa. Jeśli to możliwe, udziel pierwszej mocy na miejscu, bez wyciągania rannych z samochodu. 

Pamiętaj jednak o odpięciu lub rozcięciu pasów. Zrób to, aby móc szybko ewakuować uczestników wypadku, gdy pojawi się ryzyko pożaru, stoczenia samochodu lub uderzenia przez inny pojazd. Pozostań na miejscu zdarzenia aż do przyjazdu służb ratunkowych.

Co zrobić po wypadku samochodowym, w którym brało się udział?

Postępowanie po wypadku drogowym w takiej sytuacji nie różni się mocno od opisywanego wcześniej scenariusza. Uczestników wypadku drogowego również dotyczy obowiązek udzielenia pierwszej pomocy. Zgodnie z art. 93 Kodeksu wykroczeń, osoba prowadząca samochód, która uczestniczyła w wypadku drogowym, podlega karze aresztu lub grzywny, jeśli nie udzieliła niezwłocznej pomocy ofiarom wypadku. Dodatkową karą za brak udzielenia pierwszej pomocy jest zakaz prowadzenia pojazdów.

Warto jednak przypomnieć, że pierwszej pomocy nie trzeba udzielać, gdy:

• na miejscu pojawiły się już służby ratunkowe,
• udzielenie pierwszej pomocy jest niemożliwe, gdyż wymagałoby przeprowadzenia zabiegu lekarskiego,
• pomoc wiązałaby się zagrożeniem Twojego zdrowia lub życia.

Ostatni punkt ma szczególnie duże znaczenie. Szok powypadkowy i związany z nim wyrzut adrenaliny może sprawić, że nie odczujesz bólu. Sytuacje, gdzie poszkodowane osoby nie zauważyły złamania lub poważnego urazu, nie są odosobnione. Tuż po wypadku zadbaj więc o własne bezpieczeństwo i upewnij się, że współpasażerowie czują się dobrze. Jeśli nic Ci nie zagraża, udziel pierwszej pomocy pozostałym uczestnikom wypadku.

Chcesz dowiedzieć się więcej na temat zasad jazdy samochodem, przepisów prawa oraz niecodziennych sytuacji na drodze? Sprawdź nasze poradniki motoryzacyjne i dowiedz się, jak jeździć bezpiecznie.

Znajdź mechanika w Twoim mieście!