Wypadek i kolizja – konsekwencje, przepisy i różnice między nimi

Spis treści:

1. Wypadek a kolizja – co je różni?

2. Wypadek samochodowy — czym różni się od kolizji?

3. Jak postępować po wypadku drogowym?

4. Jak zabezpieczyć miejsce wypadku?

5. Kolizja drogowa – czy trzeba wzywać policję?

6. Jak wypełnić oświadczenie o kolizji drogowej?

7. Co robić, gdy sprawca odmawia podpisania oświadczenia?

W powszechnym języku kolizja, wypadek czy stłuczka traktowane są niczym synonimy. Błąd ten popełniają nawet redaktorzy motoryzacyjni, relacjonujący przebieg zdarzenia. Może on jednak sporo kosztować, a różnice pomiędzy dwoma scenariuszami wydarzeń drogowych mocno wpływają m.in. na sposób ubiegania się o wypłatę z polisy AC czy postępowanie po zdarzeniu. O ile więc w rozmowie prywatnej pomylenie wypadku z kolizją nie rodzi większych problemów, to podczas wypełniania oficjalnych dokumentów jest sporym błędem. Czym wypadek samochodowy różni się od kolizji drogowej?

Wypadek a kolizja – co je różni?

Największą różnicą pomiędzy kolizją drogową a wypadkiem są konsekwencje obu zdarzeń. O kolizji mówimy tylko w przypadku, gdy żaden z użytkowników nie ucierpiał w znacznym stopniu ani nie poniósł śmierci. Jedyną jej konsekwencją są straty materialne, np.:

• uszkodzenie samochodów,

• zniszczenie elementów infrastruktury drogowej,

• uszkodzenie bagażu lub ładunku pojazdu,

• szkody wyrządzone osobom postronnym, np. uszkodzenie ogrodzenia, elementów ogrodu, zniszczone uprawy itd.

Kolizja drogowa, nazywana także stłuczką, nie jest unormowana prawnie i najczęściej klasyfikowana jest jako spowodowanie zagrożenia bezpieczeństwa w ruchu drogowym, co jest objęte art. 86 Kodeksu wykroczeń. Mimo to można ją zdefiniować jako:

Zdarzenie w ruchu lądowym, spowodowane poprzez nieumyślne naruszenie zasad bezpieczeństwa obowiązujących w tym ruchu, którego skutkiem są straty materialne lub też doznanie obrażeń ciała powodujących naruszenie czynności narządu ciała, lub rozstrój zdrowia trwający poniżej 7 dni.

Skutkiem kolizji są więc jedynie takie obrażenia, które nie wymagają interwencji służb ratunkowych ani wizyty w szpitalu. Najczęściej są to otarcia, stłuczenia lub niegroźne bolesności ciała. Z oceną stanu zdrowia po zdarzeniu drogowym warto jednak poczekać, choć kilkadziesiąt minut — bo w pierwszych chwilach działanie adrenaliny jest bardzo duże. Osoby uczestniczące w kolizji mogą przez to nie czuć bólu i nie uświadamiać sobie, że doznały poważnych uszczerbków, np. złamań czy krwotoków wewnętrznych. Pierwsze minuty po kolizji drogowej warto więc poświęcić na zorientowanie się, czy zdrowiu wszystkich uczestników zdarzenia drogowego nic nie zagraża. Znane są przypadki, w których osoby poszkodowane będące w szoku oddaliły się z miejsca zdarzenia.

Wypadek samochodowy — czym różni się od kolizji?

Znacznie poważniejszym w skutkach jest wypadek samochodowy. W tym przypadku mamy już do czynienia z poważnym uszczerbkiem na zdrowiu lub zgonem (niekonieczne bezpośrednio w wypadku), dlatego różnią się także obowiązki prawne. Podstawową różnicą pomiędzy wypadkiem a kolizją jest więc obecność rannych lub zabitych. Co więcej, wypadek znajduje swoją definicję w ustawie Prawo o ruchu drogowym:

Wypadek to zdarzenie mające miejsce w ruchu lądowym, spowodowane poprzez nieumyślne naruszenie zasad bezpieczeństwa obowiązujących w tym ruchu, którego skutkiem jest śmierć jednego z uczestników lub obrażenia ciała powodujące naruszenie czynności narządu ciała, lub rozstrój zdrowia trwający dłużej niż 7 dni.

Oczywiście określenie stanu zdrowia poszkodowanych oraz długości trwania rekonwalescencji często jest niemożliwe, dlatego wszelkie poważniejsze zdarzenia warto potraktować jako wypadek. Jeśli na miejsce wzywane są służby ratunkowe, najlepiej postępować tak, jak jest to wymagane podczas wypadku drogowego. Dzięki temu można uniknąć nieprzyjemności, ale przede wszystkim uratować komuś zdrowie lub życie. Zbyt pochopne bagatelizowanie skutków zdarzenia i oddalenie się z miejsca wypadku mogłoby mieć tragiczne konsekwencje. W szczególności dotyczy to takich sytuacji jak potrącenie niechronionych uczestników ruchu drogowego, czyli pieszych oraz rowerzystów.

Jak postępować po wypadku drogowym?

Rozróżnienie pomiędzy kolizją a wypadkiem drogowym jest kluczowe z uwagi na postępowanie tuż po. O ile po kolizji drogowej wystarczy spisać z innymi uczestnikami zdarzenia wspólne oświadczenie, to postępowanie po wypadku określone jest przepisami. Przede wszystkim należy pamiętać o tym, że po wypadku należy bezwzględnie powiadomić służby ratunkowe. Można wezwać bezpośrednio policję oraz pogotowie, lub też zadzwonić pod ogólny numer ratunkowy 112. Wówczas dyspozytor skieruje odpowiednie służby na miejsce, posiłkując się informacjami pozyskanymi od dzwoniącej osoby. Trzeba więc poinformować o najważniejszych okolicznościach zdarzenia, tj.:

• liczbie rannych,

• stanie poszkodowanych (np. o bezpośrednim zagrożeniu życia, krwotoku, utracie przytomności, złamaniach itd.),

• samochodach, które brały udział w wypadku i ich uszkodzeniach, np. wyciekach,

• ryzyku wybuchu pożaru lub stoczenia się pojazdów,

• utrudnieniach związanych z dostępem do rannych (np. konieczności rozcinania karoserii).

Ważne jest też to, by precyzyjnie określić miejsce zdarzenia, aby kierowca karetki mógł jak najszybciej dotrzeć na miejsce. Swoje położenie sprawdzisz chociażby w nawigacji GPS lub też na słupkach pikietażowych, czyli tych, które znajdują się przy drogach krajowych oraz wojewódzkich. Odczytasz z nich numer drogi (dwie lub trzy cyfry), kilometr trasy oraz setkę metrów danego kilometra. To wystarczające informacje, aby precyzyjnie wyznaczyć miejsce wypadku. Warto dodatkowo poinformować, na której jezdni miał miejsce wypadek – zwłaszcza jeśli są one oddzielone od siebie barierką. 

Gdy jednak do wypadku doszło na innego typu drogach, np. w mieście, warto poinformować o charakterystycznych punktach znajdujących się w pobliżu. Jeszcze lepszym pomysłem jest podanie dokładnych współrzędnych, odczytanych np. z Map Google (Android) lub aplikacji Kompas (iOS). Uwaga! Nie rozłączaj się z numerem alarmowym i poczekaj, aż dyspozytor poinformuje Cię o przyjęciu zgłoszenia i zakończy rozmowę. To niezbędne, aby dostarczyć wszystkich potrzebnych danych. Przygotuj się także na to, że operator może oddzwonić, aby pozyskać więcej informacji.

Jak zabezpieczyć miejsce wypadku?

Po wypadku samochodowym nie należy usuwać aut z miejsca zdarzenia. Jest to określone w art. 44 Kodeksu drogowego. To kolejna rzecz, która różni wypadek i kolizję drogową, gdzie przestawienie samochodów uczestniczących w stłuczce jest możliwe. Usunięcie samochodów po wypadku mogłoby utrudnić służbom działania ratownicze oraz prace dochodzeniowo-śledcze, a zatem i ustalenie dokładnego przebiegu wypadku i sprawcy zdarzenia. Niezbędne jest natomiast zabezpieczenie miejsca wypadku. Najlepiej zasłonić je własnym pojazdem, w odległości umożliwiającej dojazd służb ratowniczych. Dodatkowo należy włączyć światła awaryjne oraz ustawić za samochodem trójkąt bezpieczeństwa:

• na drogach ekspresowych i autostradach — 100 metrów za pojazdem,

• w terenie niezabudowanym — ok. 30-50 metrów za pojazdem,

• w terenie zabudowanym — tuż za pojazdem.

Tak zabezpieczone miejsce zdarzenia pozwoli Ci bezpiecznie udzielić pierwszej pomocy, co jest obowiązkiem każdego świadka wypadku. Zgodnie z art. 162 Kodeksu karnego:

Kto człowiekowi znajdującemu się w położeniu grożącym bezpośrednim niebezpieczeństwem utraty życia albo ciężkiego uszczerbku na zdrowiu nie udziela pomocy, mogąc jej udzielić bez narażania siebie lub innej osoby na niebezpieczeństwo utraty życia albo ciężkiego uszczerbku na zdrowiu, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.

Już wychodząc z auta i udając się na miejsce zdarzenia, weź przedmioty, które mogą być pomocne, tj. apteczkę, smartfon i gaśnicę. Aby zapewnić sobie bezpieczeństwo, warto też wyłączyć zapłon uszkodzonego samochodu, zwłaszcza jeśli istnieje ryzyko pożaru. Ważne jest też to, aby wyselekcjonować poszkodowanych i udzielić pomocy w pierwszej kolejności tym, którzy odnieśli największe obrażenia. Priorytetem jest resuscytacja krążeniowo-oddechowa, zatamowanie krwotoków oraz udrożnienie górnych dróg oddechowych.

Pomocy nie trzeba lub nawet nie należy udzielać, gdy:

• na miejscu wypadku są już służby ratunkowe,

• udzielenie pierwszej pomocy wymagałoby przeprowadzenia zabiegu lekarskiego,

• pomoc poszkodowanym zagrażałaby zdrowiu lub życiu innych osób.

Kolizja drogowa – czy trzeba wzywać policję?

Inaczej wyglądają obowiązki uczestnika kolizji drogowej. To zdarzenia o mniej poważnych konsekwencjach, zatem nie są wymagane tak duże środki ostrożności. Należy więc przestawić samochody w bezpieczne miejsce, by nie tamować ruchu, o ile oczywiście uszkodzenia tego nie uniemożliwiają. W większości przypadków nie trzeba też wzywać policji i wystarczy spisać oświadczenie o zdarzeniu drogowym. Jest ono podstawą do wypłaty odszkodowania z polisy OC sprawcy. Dzięki temu można uniknąć oczekiwania na przyjazd patrolu i żmudnego ustalania okoliczności kolizji.

Podstawą do wypisania wspólnego oświadczenia jest oczywiście ustalenie przebiegu zdarzenia, pod którym podpiszą się wszyscy uczestnicy. Sprawca zdarzenia musi więc przyznać się do winy i okazać dokumenty. Oświadczenie jest dodatkowo zabezpieczeniem na wypadek, gdyby usterki wyszły na jaw nieco później, dlatego warto je spisać również wtedy, gdy na miejscu nie udało się wykryć poważnych uszkodzeń.

Jak wypełnić oświadczenie o kolizji drogowej?

Aby ułatwić sobie zadanie, warto skorzystać z gotowego wzoru oświadczenia o zdarzeniu drogowym. Druki z polami do wypełnienia są dostępne chociażby na stronach ubezpieczycieli, a także w wielu mapach czy przybornikach dla kierowców. Pamiętaj, że w oświadczeniu powinny znaleźć się szczegółowe informacje, które pozwolą zidentyfikować uczestników:

• Dane osób biorących udział w kolizji — imiona, nazwiska, PESEL, numery dowodów, telefony kontaktowe, adresy zamieszkania, numery prawa jazdy;

• Dane właścicieli pojazdów — jeśli nie należą one do osób uczestniczących w stłuczce;

• Dane świadków — będą pomocne, jeśli sprawca wyprze się winy;

• Dane uczestniczących pojazdów — numer rejestracyjny, numer VIN, marka i model pojazdu;

• Dane z polisy OC — nazwa ubezpieczyciela, numer polisy OC, data ważności ubezpieczenia.

W oświadczeniu należy dokładnie opisać przebieg zdarzenia, wskazać, kto za nie odpowiada oraz określić uszkodzenia aut. Pomocne będzie rozrysowanie tego na obrazku sytuacyjnym. Zwiększa to szansę, że szkoda zostanie usunięta szybko, bez zbędnych formalności i dodatkowych wyjaśnień. Gotowe oświadczenie o zdarzeniu drogowym należy zgłosić do towarzystwa ubezpieczeniowego sprawcy. Jeśli szkody są niewielkie (poniżej 5 tys. zł), można zwrócić się bezpośrednio do własnej firmy ubezpieczeniowej i skorzystać z BLS, czyli bezpośredniej likwidacji szkody. Co jednak zrobić, gdy sprawca nie ma ważnego ubezpieczenia OC? Wówczas można zgłosić szkodę w dowolnej ubezpieczalni, np. swojej.

Co robić, gdy sprawca odmawia podpisania oświadczenia?

Procedury po kolizji drogowej są proste, ale tylko pod warunkiem, że sprawca stłuczki poczuwa się do winy. Jeśli odmawia spisania oświadczenia lub też nie chce okazać wymaganych dokumentów, jedynym rozwiązaniem jest wezwanie policji na miejsce. Nie warto liczyć na dobrą wolę i uczciwość, bo po odjeździe z miejsca zdarzenia ponowne znalezienie sprawcy może okazać się trudne. Powiadomienie służb jest najlepszym rozwiązaniem, gdy:

• sprawca odmawia okazania dokumentów i nie da się określić jego tożsamości (lub są wątpliwości, co do jej prawdziwości),

• sprawca uciekł z miejsca zdarzenia,

• jest podejrzenie, że kierowca jest pod wpływem alkoholu,

• nie udało się ustalić wspólnej wersji zdarzenia lub sprawca nalega  na spisanie nieprawdy,

• sprawcą stłuczki jest pieszy lub rowerzysta,

• w kolizji brało udział auto zarejestrowane za granicą,

• kolizji uległy więcej niż dwa pojazdy.

Jak widać, różnice pomiędzy wypadkiem a kolizją drogową są fundamentalne. Wiedząc, czym charakteryzują się oba zdarzenia, w nieszczęśliwej sytuacji zachowasz się zgodnie z przepisami. Zachowanie zimnej krwi po wypadku jest trudne, ale znajomość podstawowych procedur zawsze jest pomocna. Zachęcamy również do zapoznania się z pozostałymi poradnikami, które znajdziesz na stronie Motointegrator.com.

Znajdź mechanika w Twoim mieście!