Klimatyzacja samochodowa nie działa – co się może zepsuć w pokładowym schładzaczu?

Klimatyzacja zwiększa komfort podróży, a także bezpieczeństwo. W czasie gorących dni kierowca nie jest zmęczony upałem i może się bardziej skoncentrować na wyzwaniach na drodze. Jazda z zamkniętymi oknami powoduje, że we wnętrzu auta jest ciszej. Jesienią i zimą nie ma problemów z parującymi szybami, co zapewnia lepszą widoczność. Znacznie spokojniejsi są też pasażerowie, zwłaszcza dzieci. Trzeba jedynie pamiętać o tym, aby różnica temperatur pomiędzy temperaturą zewnętrzną a tą we wnętrzu auta, nie była zbyt duża. Bo wówczas dochodzi do szoku termicznego i przeziębień.

Nie ma jednak nic za darmo. Klimatyzacja w trakcie pracy zwiększa zużycie paliwa (a w autach elektrycznych drastycznie zmniejsza zasięg, albowiem potrzebuje zasilania z głównej baterii). Wymaga odpowiedniego serwisowania – minimum raz w roku trzeba skontrolować jej szczelność i poddać ją dezynfekcji (np. ozonowaniu), aby nie stała się źródłem grzybów, pleśni i innych alergenów. Wczesne wykrycie awarii pozwala też na znaczne zmniejszenie kosztów naprawy.

Raz na dwa lata trzeba wymienić w niej filtr osuszacz (80 – 200 zł w zależności od typu). Konieczna jest też uzupełnianie poziomu czynnika chłodzącego (gazu) oraz krążącego wraz z nim w układzie oleju mineralnego, przeznaczonego do smarowania sprężarki klimatyzacji. Tzw. stary czynnik nie był drogi – „nabicie” układu kosztowało ok. 100 zł. W nowych autach, zgodnie z zaleceniami UE, powinno się stosować czynnik 1234yf. W tym przypadku koszt uzupełnienia poziomu czynnika jest wyższy dziesięciokrotnie...

Gazu niestety ubywa – w tempie ok. 10 procent rocznie. A im go mniej, tym gorsza wydajność układu. Zużycie benzyny albo oleju rośnie, a powietrze z nawiewów jest coraz cieplejsze...

Ważna jest też terminowa i jak najczęstsza (raz na rok/raz na pół roku) wymiana filtra kabinowego.

Jest jeszcze jedna rzecz, kluczowa dla sprawności całego układu. Klimatyzacja musi pracować regularnie – przez cały rok. Minimum kwadrans w ciągu każdego tygodnia.

Klimatyzacja samochodowa w kilku zdaniach

Aby móc poznać awarie układu, warto choć pobieżnie poznać jego budowę. Jakie elementy wchodzą w skład układu klimatyzacji samochodowej?

• Kompresor zwany też sprężarką – jego zadaniem jest zapewnienie obiegu czynnika chłodzącego. W samochodach benzynowych i diesla napędzany jest paskiem wieloklinowym, który przekazuje napęd z koła pasowego wału korbowego. W autach elektrycznych i w niektórych hybrydach, kompresor posiada własny silnik elektryczny, zasilany z baterii.
  Sprężarka może mieć stałą wydajność, albo wydajność regulowaną np. zaworem elektromagnetycznym.
• Filtr osuszacz – wychwytuje wilgoć, znajdującą się w gazie (może dostać się do układu w trakcie uzupełniania)
• Chłodnica klimatyzacji, zwana też skraplaczem – zamontowana z przodu auta, obok standardowej chłodnicy. Posiada swój własny wentylator elektryczny.
• Parownik – zamontowany pod deską rozdzielczą.
• Sterownik całego układu, podłączony do magistrali CAN i komputera komfortu
• Panel służący do sterowania klimatyzacją, z wyświetlaczem ciekłokrystalicznym i pokrętłami, służącymi do ustawiania żądanej temperatury
• Przewody tworzące obwód wysokiego i niskiego ciśnienia
• Czynnik chłodzący (gaz) oraz olej mineralny
• Zawór rozprężny albo dysza dławiąca – regulują, jaka ilość czynnika ma trafić do parownika (co pozwala regulować temperaturę powietrza, wpadającą do wnętrza kabiny)

Układ klimatyzacji ściśle współpracuję ze standardowym układem nawiewów auta.

I teraz spójrzmy jak to wszystko działa w praktyce:

• Pasek wieloklinowy albo silnik elektryczny zaczynają napędzać sprężarkę (kompresor)
• Sprężarka zasysa gaz chłodzący w postaci pary i spręża go, przez co powoduje, że wzrasta jego ciśnienie i temperatura
• W skraplaczu (chłodnicy) gaz ulega schłodzeniu i przechodzi w stan ciekły
• Gaz przechodzi przez osuszacz, który eliminuje wilgoć i zanieczyszczenia
• W zaworze rozprężnym gaz ulega rozprężeniu, co powoduje jego dalsze schłodzenie
• W parowniku czynnik chłodzący odbiera ciepło od powietrza atmosferycznego, tłoczonego do wnętrza auta przez standardowy układ nawiewów i powoduje jego schłodzenie.

Kierowca i pasażerowie cieszą się chłodnym powietrzem, a gaz wraca do sprężarki. Proste? Oczywiście. I wszystko działa, dopóki się nie zepsuje...

Klimatyzacja samochodowa – objawy awarii

Co powinno wzbudzić nasze obawy?

• Niska wydajność układu klimatyzacji – ustawiamy odpowiednią temperaturę, zwiększa się zużycie paliwa, a do wnętrza kabiny wpada ciepłe powietrze
• Całkowity brak działania układu
• Parowanie szyb, pomimo włączonej klimatyzacji
• Niemiła woń stęchlizny, wydobywająca się z nawiewów klimatyzacji
• Hałas, dochodzący spod maski silnika, po uruchomieniu klimatyzacji

Co może być powodem awarii układu klimatyzacji samochodowej?

• Zatkany filtr kabinowy – powoduje problemy z parowaniem szyb, pomimo sprawności całego układu
• Awarie elektroniki sterującej układem klimatyzacji – typowe dla Peugeot 307. Układ klimatyzacji jest sprawny, ale elektronika sterująca już nie.
• Złe napięcie paska wieloklinowego, napędzającego sprężarkę, albo jego zerwanie
• Zatarcie sprężarki kompresora na skutek braku smarowania – to efekt nieuruchamiania układu przez długi czas
• Wycieki gazu chłodzącego – poprzez nieszczelne przewody aluminiowe, rurki, nieszczelną chłodnicę (skraplacz)
• Mechaniczne uszkodzenie chłodnicy klimatyzacji (skraplacza) na przykład po kolizji i wycieki gazu przez nieszczelności
• Uszkodzenie sprzęgła sprężarki
• Uszkodzenie wentylatora elektrycznego chłodnicy klimatyzacji
• Grzyby i pleśnie na parowniku – powód niemiłej woni wewnątrz auta
• Uszkodzenie mocowania sprężarki albo poślizg paska – powód hałasu, dochodzącego spod maski po uruchomieniu układu
• Zbyt duża ilość oleju mineralnego w stosunku do gazu – błąd popełniony przez serwisantów klimatyzacji
• Zużycie eksploatacyjne elementów mechanicznych w starszych autach – np. kompresora
• Uszkodzenia powypadkowe i pokolizyjne

W przypadku objawów uszkodzenia awarii warto jak najszybciej umówić wizytę w warsztacie na Motointegrator.com. Czekanie powoduje pogłębianie awarii, które może doprowadzić do zniszczenia bardzo drogiego kompresora (sprężarki).

Czasami wystarczy usunięcie nieszczelności, uzupełnienie poziomu czynnika chłodzącego, ozonowanie albo wymiana paska wieloklinowego na nowy.

Niektórzy producenci aut stosują systemy ochrony, które w razie wykrycia zbyt małej ilości gazu w układzie, wyłączają układ. Zapobiega to zniszczeniu (zatarciu) sprężarki (z gazem krąży olej, służący do jej smarowania).

Diagnostyka układu klimatyzacji 

Aby układ móc naprawić, trzeba najpierw znaleźć problem, który powoduje jego awarię.

Jak mechanicy kontrolują klimatyzację?

• Sprawdzenie działania układu, sterowania i hałasów
• Sprawdzenie, czy układ nie powoduje nieprzyjemnych woni
• Kontrola filtra kabinowego
• Kontrola filtra osuszacza
• Pomiar temperatury przy wylotach powietrza i porównanie go z danymi fabrycznymi klimatyzacji (sprawdzenie wydajności)
• Sprawdzenie stanu chłodnicy klimatyzacji, wentylatora, sprężarki, jej sprzęgła a także paska wieloklinowego (albo silnika elektrycznego, jeśli on ją napędza), bezpieczników, a także przewodów elektrycznych
• Diagnostyka elektroniki sterującej
• Kontrola ciśnienia w układzie klimatyzacji za pomocą manometru
• Sprawdzenie szczelności układu np. przy pomocy testera elektronicznego albo za pomocą metody nadciśnieniowej (wpuszczenie do układu azotu).

Jak naprawia się układ klimatyzacji?

Wszystko zależy od wyników diagnostyki, przeprowadzonej przez mechanika.

Podstawą jest sprawdzenie szczelności. Dopiero wtedy, gdy istnieje pewność, że układ jest w stu procentach szczelny, można w nim dokonać uzupełnienia poziomu czynnika chłodzącego oraz oleju mineralnego do smarowania sprężarki.

W razie uszkodzeń, wszystkie elementy można wymieniać na nowe albo regenerowane przez specjalistów.

Ile kosztują poszczególne, nowe części układu klimatyzacji?

• Tarcza sprzęgła sprężarki – od 60 do 150 zł
• Sprężarka klimatyzacji – Seat Arosa/ VW Lupo – 1400 zł, Ford Mondeo III – 2100 zł, Jaguar XJ – 4100 zł, Opel Astra G – 1200 zł, Honda Civic VI – 1600 zł
• Zawór sterujący sprężarki – od 96 do 400 zł
• Zawór rozprężny klimatyzacji – od 150 do 300 zł
• Chłodnica klimatyzacji – od 500 do 1500 zł
• Przewody klimatyzacji – od 80 do 120 zł
• Parownik – od 400 do 1600 zł

W Polsce działają warsztaty, które zajmują się regeneracją uszkodzonych sprężarek klimatyzacji.

Przy każdej wymianie elementów układu trzeba koniecznie wymienić filtr osuszacz (80 – 200 zł, zależnie od modelu), a następnie uzupełnić poziom czynnika i oleju (do 150 zł przy starym czynniku, od 700 do 1000 zł przy nowym czynniku).

Czyszczenie układu (tzw. odgrzybianie) kosztuje ok. 100 zł. Najczęściej stosuje się metodę ultradźwiękową albo ozonową.

W przypadku aut premium, z nowym czynnikiem chłodzącym, kompleksowa naprawa klimatyzacji (z wymianą sprężarki) może kosztować nawet 4000 zł.

Pamiętajmy jednak o tym, że w większości przypadków zawodzą drobne elementy, powodujące nieszczelności. A wówczas koszt naprawy jest niewysoki.

W przypadku pierwszych objawów awarii układu klimatyzacji, warto jak najszybciej odwiedzić wyspecjalizowany warsztat. Najłatwiej znaleźć go na Motointegrator.com!