Spis treści:

1. LED vs. klasyczne świetlówki – jakie oświetlenie do warsztatu wybrać?

2. Cechy dobrych lamp warsztatowych

   1. Współczynnik efektywności świetlnej (lm/W)

   2. Współczynnik oddawania barw CRI (Ra)

   3. Temperatura barwowa

   4. Współczynnik odblasku

   5. Odporność lamp warsztatowych

   6. Kierunkowość światła

3. Oświetlenie warsztatu – jak doświetlić poszczególne strefy?

4. Przenośne oświetlenie do warsztatu

5. Latarka warsztatowa – niezbędna do precyzyjnych prac

6. Latarki inspekcyjne – przydatne nie tylko w studiach detailingowych

7. Jaka latarka czołowa do warsztatu?

Wymagania wobec światła w warsztacie są stosunkowo duże. Zastosowane oświetlenie z jednej strony musi mocno rozświetlać strefy pracy, a z drugiej nie może oślepiać ani męczyć wzroku. Kluczowe jest więc nie tylko rozlokowanie lamp w warsztacie, ale i dobór odpowiedniego typu opraw. Warto bowiem pamiętać, że ilość i jakość światła wpływa na wydajność pracy, a odnajdowanie drobnych przedmiotów w półmroku może znacznie wydłużyć dane zadanie oraz zwiększyć zmęczenie. Jednocześnie, zbyt słabe światło obniży precyzję prac, co może mieć przykre konsekwencje, zwłaszcza w lakiernictwie, auto detailingu czy blacharstwie. Jak skutecznie oświetlić warsztat samochodowy, by praca w nim była sprawna, bezpieczna i przyjemna?

LED vs. klasyczne świetlówki – jakie oświetlenie do warsztatu wybrać?

Jeszcze do niedawna w większości warsztatów królowały oprawy z dwiema klasycznymi świetlówkami o mocy 36 W. Takie lampy warsztatowe były skuteczne, łatwo dostępne i stosunkowo niedrogie. Dlatego stosowano je zarówno w dużych fabrykach, jak i małych, przydomowych warsztatach. Dziś sodowe lub rtęciowe jarzeniówki zostały już niemal w pełni wyparte i zastąpione innymi źródłami światła. Pozwoliło to wyeliminować największe mankamenty świetlówek, czyli długi czas rozpalania, duży pobór prądu i wysoką temperaturę.

Polecamy artykuł: Ekologiczny warsztat samochodowy – czyli jaki? Wymogi, porady

Współcześnie do oświetlenia warsztatu używa się przede wszystkim lamp LED, wykorzystujących energooszczędne diody. Co ciekawe, świetlówki LED można zamontować w oprawach dostosowanych do klasycznych świetlówek, dlatego instalacja nie wymaga przeróbek. Jeśli jednak decydujesz się na całkiem nowe oświetlenie, możesz postawić na zintegrowane lampy LED, które cechują się największą wydajnością. Zalety lamp LED to m.in.:

• wysoka żywotność,

• odporność na drgania i uszkodzenia mechaniczne,

• błyskawiczny czas uruchamiania i rozświetlania,

• bardzo niski pobór prądu,

• wysoki zakres temperaturowy,

• niska temperatura oprawy i brak ryzyka poparzenia.

Cechy dobrych lamp warsztatowych

W dobie wysokich cen prądu jednym z najważniejszych kryteriów dotyczących lamp warsztatowych jest energooszczędność. Żarówki i lampy LED biją na głowę w tym względzie wszelkie inne źródła światła. Klasyczna oprawa lampy warsztatowej pobiera zaledwie ok. 36 W prądu i generuje nawet 4000 lumenów (lm). Zwykłe świetlówki potrzebują dwa razy więcej mocy, a na dodatek dostarczają mniej światła.

Dobre oświetlenie warsztatu powinno jak najlepiej imitować światło dzienne, dlatego podczas wyboru lamp warto wziąć pod uwagę także inne parametry. Punktem wyjściowym jest natężenie światła, które powinno wynieść ok. 300-500 lm/m2 w strefie ogólnej oraz 750 lm/m2 w pobliżu stołu warsztatowego (prace precyzyjne). W strefach komunikacyjnych wystarczy ok. 100 lm. Bardziej szczegółowe warunki oświetleniowe w budynkach określa polska norma PN-EN 12464-1. Światło i oświetlenie – świetlenie miejsc pracy – Część 1. Jakie parametry trzeba wziąć pod uwagę oprócz mocy lamp i natężenia światła?

Współczynnik efektywności świetlnej (lm/W)

Parametr ten uzyskuje się, dzieląc liczbę lumenów przez liczbę watów. Współczynnik efektywności świetlnej określa, jaki jest stosunek zużywanej energii do generowanego natężenia światła. Im mniej energii jest potrzebne do uzyskania danej liczby lumenów lub luxów, tym lepiej. Ma to wpływ nie tylko na oszczędność, ale również na temperaturę lampy. W lampach zużywających dużą ilość prądu znaczna część energii marnowana jest w formie ciepła.

Współczynnik oddawania barw CRI (Ra)

Znaczącym parametrem jest współczynnik oddawania barw, który informuje o tym, jak wiernie odbierane są przez człowieka kolory przedmiotów oświetlanych daną lampą. Współczynnik ma skalę od 0 do 100, gdzie najwyższa wartość oznacza odwzorowanie barw w świetle słonecznym. W warsztatach używa się lamp o CRI (Ra) 80 lub większym, czyli współczynniku wiernie oddającym kolory. Lampy o niższym współczynniku (Ra 40) można zastosować w strefach komunikacyjnych.

Temperatura barwowa

O barwie światła lamp informuje temperatura barwowa wyrażona w Kelwinach (K). Klasyczne żarówki żarnikowe mają ok. 2700 K, co daje ciepłe, żółtawe światło. W warsztatach samochodowych wymagana jest nieco chłodniejsza barwa światła. Nie dość, że gwarantuje ona lepsze odwzorowanie barw, to na dodatek sprzyja koncentracji podczas pracy. Z tego powodu wiele lamp warsztatowych ma temperaturę barwową 4000 K, a niektórzy preferują nawet bardzo chłodne, wręcz niebieskie światło 6000 K.

Współczynnik odblasku

Ważną kwestią związaną z oświetleniem warsztatowym jest generowany przez lampę blask. Współczynnik odblasku UGR określany jest wartościami od 10 do 30, gdzie najwyższa wartość oznacza najbardziej nieprzyjemne oślepienie. Aby widzenie w warsztacie nie było utrudnione i nie generowało dyskomfortu UGR lampy w strefach precyzyjnych nie powinno być wyższe niż 19. W miejscach prac dokładnych i średnio dokładnych, np. w pobliżu samochodu, lampy mogą być nieco bardziej bezpośrednie, o współczynniku UGR 22-25.

Odporność lamp warsztatowych

Ze względu na dużą ilość pyłu, kurzu oraz aerozolu we wnętrzu warsztatu, lampy powinny być dobrze zabezpieczone. Miarą odporności na kurz i wilgoć jest norma IP, która w przypadku lamp warsztatowych wynosi najczęściej IP65. Pierwsza z cyfr (6) oznacza pyłoodporność, a druga (5) ochronę przed strugą wody (12,5 l/min). Dodatkowo, lampy warsztatowe mają współczynnik ochrony przed uszkodzeniami mechanicznymi IK, który może przyjmować wartości od 0 do 10. W przypadku oświetlenia do warsztatu jest to IK08, co gwarantuje odporność na uderzenia o energii 5 J, czyli takiej, jak podczas upuszczenia młotka o masie 1,7 z wysokości 29,5 cm.

Kierunkowość światła

Czy każda lampa o identycznym natężeniu światła da równie mocny snop światła? Jak się okazuje, nie jest to takie oczywiste. Lampa lub latarka warsztatowa o mocy 600 lumenów może dawać światło rozproszone, sięgające niedaleko lub też skupione w jedną długą wiązkę. Pierwszy typ oświetlenia sprawdzi się w lampach ogólnych, wypełniających światłem całe pomieszczenie, natomiast drugi w lampach kierunkowych, służących do oświetlania konkretnych stref.

Oświetlenie warsztatu – jak doświetlić poszczególne strefy?

Planowanie kompleksowego oświetlenia warsztatowego warto rozpocząć od wydzielenia konkretnych stref. Inne oświetlenie jest bowiem wymagane na głównym stanowisku prac, a inne w korytarzach. Podstawą są oczywiście równomiernie rozłożone lampy sufitowe, których zadaniem jest wypełnienie światłem całej hali warsztatowej. Najczęstszym wyborem są oprawy ze świetlówkami LED lub też zintegrowane lampy LED. Dają one światło najbardziej zbliżone do naturalnego, dzięki czemu nie męczą wzroku. Jeśli jednak warsztat ma nieregularne wymiary, wnęki i zakamarki, warto uzupełnić te miejsca plafonierami, kinkietami i innymi lampami punktowymi, zapobiegającymi powstawaniu obszarów półmroku. To nieduża inwestycja, a zapobiegnie gubieniu części, narzędzi i akcesoriów w gorzej oświetlonych miejscach.

Szczególną uwagę warto poświęcić strefom najważniejszych prac, czyli kanałowi lub stanowisku z podnośnikiem, a także okolicy stołu warsztatowego. W takiej sytuacji, oprócz światła ogólnego, przydadzą się lampy spełniające konkretne zadanie. W przypadku kanału będą to lampy kanałowe zabezpieczone przed uszkodzeniami mechanicznymi, natomiast przy stole warsztatowym przydadzą się lampy kierunkowe. Powinny być skierowane nie tylko na blat, ale również na tablicę narzędziową oraz szafki.

Dowiedz się więcej: Meble warsztatowe – o czym pamiętać wybierając podstawowe wyposażenie?

Przenośne oświetlenie do warsztatu

Jak nietrudno się domyślić, stacjonarne oświetlenie warsztatu nie wystarczy. Dostęp światła do komory silnika czy nadkola samochodowego jest ograniczony, dlatego nie obędzie się bez lamp przenośnych. Największą wygodę dadzą lampy ze stojakiem lub stelażem, które można ustawić obok samochodu i doświetlić sobie miejsce pracy. Dawniej dominowały reflektory halogenowe, jednak obecnie większą popularnością cieszą się przenośne lampy LED. Dzięki niskiemu zużyciu energii dostępne są również wersje akumulatorowe. W warunkach warsztatowych, gdzie dostęp do prądu nie jest problemem, lepszym wyborem są jednak mocne reflektory zasilane sieciowo. Te o natężeniu światła rzędu 6000 lm dostarczają bardzo silny snop światła, pomocny w pracach precyzyjnych.

Latarka warsztatowa – niezbędna do precyzyjnych prac

Narzędziem nieodłącznie kojarzącym się z serwisem samochodowym jest oczywiście latarka warsztatowa. Profesjonalna latarka dla mechanika jest nieoceniona podczas diagnostyki samochodu, gdy trzeba spojrzeć w trudno dostępne miejsce. Dzięki kompaktowym rozmiarom można bez trudu wsunąć ją w gęsto upchany osprzęt silnika pod maską lub pomiędzy elementy zawieszenia. Mimo niewielkich rozmiarów dobre latarki warsztatowe generują mocne światło, nawet rzędu 1000 lm. 

Większość z nich ma wbudowany haczyk umożliwiający zawieszenie latarki np. na masce lub wahaczu oraz magnes. Plusem jest też podwójny tryb świecenia – listwowy oraz punktowy. Najmniejsze latarki dla mechanika nazywane są pen lightami i służą do najbardziej precyzyjnych prac. Współczesne modele latarek warsztatowych zasilane są głównie bateriami lub akumulatorem, ale na rynku nie brakuje także nowoczesnych latarek z przewodem i wtyczką. Jeśli nie lubisz zawracać sobie głowy wymianą baterii lub doładowywaniem akumulatora, jest to dobry wybór dla Ciebie.

Latarki inspekcyjne – przydatne nie tylko w studiach detailingowych

Szczególnym typem lamp i latarek są lampy inspekcyjne. Zapewniają one silny snop światła o bardzo wysokim współczynniku odwzorowania barw – 95 lub wyższym. Dzięki temu łatwo dostrzec wszelkie mankamenty karoserii i lakieru, np. wgniotki, zarysowania czy różnice w odcieniu lakieru. Latarki inspekcyjne stosowane są m.in. w auto detailingu podczas korekty lakieru, ale też w blacharstwie i lakiernictwie. W tej ostatniej profesji używa się także tzw. imitatorów światła słonecznego, które pozwalają skutecznie panować nad tzw. odcięciem lakieru, czyli przejściem między starą a nową powłoką.

Jaka latarka czołowa do warsztatu?

Choć latarki czołowe kojarzą się bardziej z górnictwem niż z mechaniką, również w warsztacie samochodowym znajdą zastosowanie. Szczególnie przydatne są podczas montażu lub demontażu części, a także wszelkich innych oburęcznych prac. Latarek czołowych często używa się, chociażby do prac pod samochodem, np. podczas wymiany części zawieszenia lub układu wydechowego. 

Jaka latarka czołowa do warsztatu będzie najlepszym wyborem? Ze względu na to, że będzie używana głównie do prac z bliska, warto wybrać model o dużym rozproszeniu światła. Dzięki temu latarka warsztatowa oświetli z niewielkiej odległości dużą powierzchnię. Plusem jest jednak regulacja stożka światła, pozwalająca na mocniejsze skupienie wiązki i precyzyjne oświetlenie elementu. Należy też pamiętać o wygodzie pracy. Warsztatowa latarka czołowa powinna mieć wygodną uprząż, najlepiej z dodatkowym paskiem górnym. Aby nie spadała na oczy i nie ciążyła, producenci latarek do zastosowań warsztatowych umieszczają akumulator w tylnej części opaski. Jeśli chodzi o kluczowe parametry latarki warsztatowej, są one podobne do pozostałych lamp. Polecana temperatura barwowa to 4000 K, natomiast CRI (Ra) – 80-90.

Zaprojektowanie kompleksowego oświetlenia warsztatowego wymaga przeanalizowania wielu czynników. Ostateczną weryfikacją skuteczności i jakości są jednak odczucia osób korzystających z pomieszczeń, dlatego warto wziąć je pod uwagę przy doborze lamp i żarówek. Jeśli uda się zaaranżować przestrzeń prawidłowo, praca po zmroku powinna być równie komfortowa co w świetle dziennym. Sprawdź też, jak wykorzystać potencjał warsztatu w 100% wraz z Motointegrator.com

Znajdź mechanika w Twoim mieście!