Odgrzybianie klimatyzacji – 3 skuteczne metody

Spis treści:

• Klimatyzacja samochodowa – historia i zasada działania w pigułce
• Jak używać klimatyzacji i jak pomaga ona kierowcy?
• Wilgoć w parowniku, czyli grzyb w układzie klimatyzacji – skąd się bierze i czy jest szkodliwy?
• Jak czyścić klimatyzację w samochodzie? Sposoby na odgrzybianie układu klimatyzacji
• Czyszczenie klimatyzacji – który sposób wybrać?

Klimatyzacja samochodowa – historia i zasada działania w pigułce

Mało kto zdaje sobie sprawę z tego, że klimatyzacja samochodowa została opracowana w 1937, a pojawiła się w samochodach już w 1939 roku. Pierwszym producentem, który oferował swoim klientom to udogodnienie, był amerykański Packard. Montowano go tylko dwa lata, do 1941 i trafił do około 2000 samochodów. 

Klimatyzacja ponownie pojawiła się w samochodach amerykańskich w 1953 roku (Chrysler), a w 1954 Nash Ambassador został wyposażony w pierwszy, przypominający współczesne rozwiązania, zintegrowany system wentylacji i klimatyzacji. 

W latach 60. XX wieku klimatyzacja stała się często wybieraną opcją wśród klientów w USA, na początku dekady około 20% aut było w nią wyposażone, a w roku 1968 była to już ponad połowa (54%). Klimatyzacja w tym czasie stała się także standardem w samochodach luksusowych, w Stanach były to Cadillaki, w Europie klimatyzację w wyposażeniu podstawowym miał Rolls Royce. 

Na przełomie lat 60. i 70., coraz więcej amerykańskich producentów zaczynało montować ją seryjnie. W Europie była to jednak ciągle domena głównie aut luksusowych, producenci w swoich bogatszych modelach, oferowali ją za dopłatą bardzo długo. Jeszcze w Mercedesie klasy S W140 (1991-1998) istniała konfiguracja, która nie była wyposażona w klimatyzację. Mimo tego, że był to jeden z droższych samochodów osobowych na rynku. 

Dziś trudno sobie wyobrazić podróżowanie samochodem pozbawionym tego systemu, chociaż jeszcze nie tak dawno, układ klimatyzacji w samochodach europejskich z niższej półki cenowej był rzadkością i wymagał dopłaty w salonie sprzedaży. Obecnie manualna klimatyzacja znajduje się w samochodach Dacia czy tańszych modelach marek popularnych (np. Fiata, Opla czy Skody). 

Zasada działania klimatyzacji

System wykorzystuje procesy termodynamiczne. Są one, co do zasady, niemal identyczne jak w domowej lodówce. Czynnik chłodzący (obecnie wykorzystuje się R1234yf) krąży w zamkniętym układzie i jest na przemian sprężany i rozprężany. Gwałtowny spadek ciśnienia prowadzi do obniżenia temperatury czynnika. Przepływając przez wewnętrzne części układu, czynnik się nagrzewa, a schłodzone powietrze jest pompowane do wnętrza auta za pomocą wentylatorów. Nagrzany czynnik jest sprężany i gwałtownie rozprężany, a cały proces się powtarza. 

Jak używać klimatyzacji i jak pomaga ona kierowcy?

Mikroklimat w samochodzie jest istotny. Odpowiednia temperatura wpływa na mniejsze zmęczenie kierowcy, a więc także na bezpieczeństwo. Oczywistym jest także to, że dzięki klimatyzacji, można znacząco poprawić jakość podróży, jest ona przyjemniejsza i o wiele mniej uciążliwa, zwłaszcza dla dzieci. 

Klimatyzacja nie tylko zapewnia lepszy komfort podróży, ale pozwala także ograniczyć zużycie paliwa. Mimo tego, że sprężarka napędzana paskiem klinowym, zwiększa obciążenia silnika, to dzięki systemowi chłodzenia, można zrezygnować z otwierania okien. Opuszczenie szyby bardzo źle wpływa na właściwości aerodynamiczne samochodu, powoduje duże opory powietrza, co podnosi spalanie. W nowoczesnych samochodach, głównie hybrydowych, sprężarka klimatyzacji nie jest napędzana paskiem osprzętu silnika. Stosuje się sprężarki elektryczne, które zwiększają pobór energii, ale znacząco mniej obciążają silnik spalinowy. 

Niewłaściwie używana lub obsługiwana klimatyzacja, może powodować problemy zdrowotne. Podstawowe zasady są następujące:

• pamiętaj o regularnym serwisie klimatyzacji;
• wymieniaj filtr kabinowy raz do roku;
• nie otwieraj okien gdy klimatyzacja jest włączona;
• nie ustawiaj zbyt niskiej temperatury od razu po ruszeniu, zmniejszaj ją stopniowo;
• przed dojechaniem do celu podnieś temperaturę lub wyłącz klimatyzację na kilka minut.

Dzięki temu utrzymasz układ w sprawności, nie będziesz go nadmiernie obciążać, a sobie i pasażerom oszczędzisz skoków termicznych, które mogą wpłynąć na osłabienie organizmu, co skutkuje infekcjami i stanami zapalnymi. Przy poprawnym użytkowaniu, klimatyzacja pomaga zachować zdrowie. Podczas jazdy samochodem z zamkniętymi oknami, nie jesteś narażony na zanieczyszczenia powietrza, pyły i alergeny. Są one zatrzymywane przez filtr kabinowy, dzięki czemu możesz oddychać czystym powietrzem. 

Wilgoć w parowniku, czyli grzyb w układzie klimatyzacji – skąd się bierze i czy jest szkodliwy?

Zmiany temperatury we wnętrzu kanałów klimatyzacji, powodują, że woda z otoczenia bardzo „chętnie” się w nich skrapla. Tworzy to warunki, w których świetnie czują się różnego typu organizmy. Przede wszystkim grzyby i pleśnie, ale także chorobotwórcze bakterie. 

Namnażanie się grzybów i bakterii jest niebezpieczne dla zdrowia. Wentylator nawiewu rozsiewa je po kabinie, dostają się one do układu oddechowego i błon śluzowych pasażerów, mogą być przyczyną zakażeń i infekcji, ale także zwiększają akumulację mikotoksyn (toksyn grzybowych), które powodują choroby w odległym horyzoncie czasowym. W tym nowotwory czy chorobę Alzheimera. Mogą też prowadzić do reakcji alergicznych, podrażnień, zapaleń (np. oczu). 

Grzyby są szczególnie niebezpieczne dla płuc, gdzie działają podobnie do cząsteczek pyłowych. Osiadają w pęcherzykach, organizm separuje je od zdrowych tkanek. Powstaje bliznowacenie, które z czasem może stać się źródłem guza nowotworowego.  

Zanieczyszczony parownik znacznie zmniejsza także komfort podróżowania, ponieważ grzyby i bakterie wywołują nieprzyjemny zapach.

Przeczytaj także: Co ile przegląd klimatyzacji? Jak ją serwisować? Co zmienił nowy czynnik chłodniczy?

Jak czyścić klimatyzację w samochodzie? Sposoby na odgrzybianie układu klimatyzacji

Do czyszczenia klimatyzacji używa się trzech metod:

• pianka; 
• czyszczenie ultradźwiękami; 
• ozonowanie.

Dwa z tych sposobów, ozon i ultradźwięki, wymagają użycia specjalnych urządzeń i zwykle przeprowadza się je w warsztacie. Piankę może zastosować każdy samodzielnie. Żadna z tych metod nie jest skomplikowana. Oto dokładny ich opis.

Ozonowanie klimatyzacji

Ozon to trójatomowa forma cząsteczki tlenu (O3). Powstaje zwykle pod wpływem wyładowania elektrycznego, które zmienia warunki połączeń pomiędzy atomami. Cząsteczka w tym kształcie jest mniej stabilna od standardowej (O2), przez co „nadmiarowy” atom łatwo odłącza się, gdy tylko ma możliwość podłączenia się do innej cząsteczki. Powoduje to, że ozon utlenia związki organiczne, rozbija ich strukturę atomową i prowadzi do śmierci komórek. Jest szkodliwy także dla człowieka, ale dawki, które zagrażają bezpośrednio zdrowiu, są bardzo wysokie. W przypadku organizmów o dużo prostszej budowie komórkowej, jak bakterie i grzyby, do uśmiercenia dochodzi jednak niezwykle szybko.

Wykorzystując opisane powyżej właściwości ozonu, można z powodzeniem oczyścić pomieszczenie czy układ z wszelkich drobnoustrojów. Odgrzybianie klimatyzacji przeprowadza się za pomocą generatora ozonu z wentylatorem. Przetwarza on tlen z powietrza na ozon i rozpyla go po otoczeniu. Umieszczony w samochodzie z włączoną klimatyzacją w zamkniętym obiegu powietrza, powoduje, że gaz ten dostaje się do wszystkich części układu wentylacji, niszcząc grzyby i bakterie. 

Ozonowanie klimatyzacji ma także dodatkową zaletę, że dezynfekuje całe wnętrze samochodu i pozwala pozbyć się nieprzyjemnych zapachów o różnym pochodzeniu (np. gdy coś zostało rozlane na tapicerce lub w samochodzie obficie palono papierosy). 

Czyszczenie klimatyzacji pianką

Najprostsza metoda na odgrzybianie klimatyzacji polega na rozpyleniu specjalnej pianki. Penetruje ona ożebrowanie parownika oraz kanały wentylacyjne i je dezynfekuje. 

Zaletą tej metody jest możliwość samodzielnej aplikacji. Pianka dostępna jest w pojemnikach pod ciśnieniem, z aplikatorem w formie długiej, gumowej rurki. Wystarczy rozpylić ją we wnętrzu układu i postępować zgodnie z instrukcją na opakowaniu.

Skuteczność pianek jest dyskusyjna, przy niewielkim poziomie zanieczyszczenia będą one działać poprawnie, ale nie dociera do każdego zakamarka, więc zawsze eliminuje tylko część problemu. Można stosować pianki jako środek dodatkowy pomiędzy przeglądami, w celu zminimalizowania negatywnego wpływu klimatyzacji na zdrowie. Nie należy zastępować metod „warsztatowych” wyłącznie pianką. 

Jeżeli samochód miał długi postój lub klimatyzacja nie była wcześniej regularnie czyszczona, można użyć pianki przed udaniem się do warsztatu, aby przyspieszyć proces czyszczenia. Ozon szybciej poradzi sobie z drobnoustrojami, gdy będzie ich mniej.

Przeczytaj także: Groźne nieszczelności w układzie klimatyzacji – jak je znaleźć?

Ultradźwiękowe odgrzybianie klimatyzacji

W metodzie tej wykorzystuje się urządzenie emitujące ultradźwięki z dozownikiem specjalnego środka dezynfekującego i grzybobójczego. Fala dźwiękowa o niskiej częstotliwości rozbija strukturę preparatu czyszczącego, nadając mu postać mgły. 

Mikroskopijne krople detergentu są z łatwością unoszone, przez co usuwają drobnoustroje z całego układu klimatyzacji. Podobnie jak w przypadku ozonowania, dezynfekowane jest także całe wnętrze pojazdu. 

Metodę tę poleca się do bardzo mocno zanieczyszczonych układów klimatyzacji. Ma ona dość agresywny charakter, dlatego radzi sobie dobrze w takich wypadkach. W bardzo zaniedbanych klimatyzacjach warto, jest zastosować najpierw metodę ultradźwiękową, a następnie ozonowanie. Dzięki temu będziesz mieć pewność, że udało się skutecznie oczyścić układ. 

Znajdź warsztaty wykonujące usługę odgrzybiania klimatyzacji w swojej okolicy:

Czyszczenie klimatyzacji – który sposób wybrać?

Ozonowanie i metoda ultradźwiękowa mają podobną skuteczność, poprawnie przeprowadzony proces, w obu przypadkach usuwa 99,9% drobnoustrojów z wnętrza pojazdu, wentylacji i klimatyzacji auta. Taka wartość zwykle oznacza w praktyce całkowite ich wyeliminowanie, zgodnie z europejskimi normami niedozwolone jest podawanie informacji, że dany preparat lub metoda usuwa 100% drobnoustrojów. 

Czyszczenie ozonem jest popularniejsze, ozonatory są stosunkowo tanie. Dobrej klasy urządzenie, które generuje wystarczającą ilość gazu, to koszt około 500 zł, dlatego często mają je nawet warsztaty, których specjalnością nie jest obsługa klimatyzacji. Ze względu na to, że ozon powstaje z powietrza, niepotrzebne są żadne dodatkowe preparaty.

Urządzenia ultradźwiękowe są kilka razy droższe od ozonatorów i wymagają użycia dość kosztownego, specjalistycznego detergentu. Środek chemiczny może także pozostać w samochodzie, co może prowadzić do podrażnień czy reakcji alergicznych. Zaletą jest mniejsze zapotrzebowanie na energię, dzięki czemu można zasilić urządzenie z gniazda zapalniczki. Jest to jednak dość mało istotne udogodnienie. 

Ozon rozpada się na dwuatomowy tle po kilku minutach, dlatego jest to metoda bezpieczna, skuteczna, szybka i tania. Dobrym pomysłem może być także zakup niewielkiego ozonatora, w celu regularnego oczyszczania klimatyzacji pomiędzy przeglądami. Takie urządzenie nie wymaga obsługi ani fachowej wiedzy, przeważnie wystarczy umieścić je w aucie z uruchomionym silnikiem i włączoną klimatyzacją, wcisnąć przycisk obiegu zamkniętego, podłączyć ozonator i nastawić czas pracy (w samochodzie 15-20 minut). 

Ozonowanie to jeden z najbardziej skutecznych sposobów czyszczenia układu klimatyzacji i stosują go powszechnie warsztaty samochodowe i serwisy klimatyzacji – jeden z nich możesz znaleźć także w swojej okolicy za pomocą Motointegrator.com.