Jak używać procedury startowej? Naucz się korzystać z launch control

Spis treści:

1. Co to jest launch control?

2. Jak działa launch control?

3. Po co stosuje się launch control?

4. Jak korzystać z systemu launch control?

5. Czy launch control niszczy samochód?

6. Auto z launch control — po co?

7. Plusy i minusy systemu kontrolowanego startu

8. Launch control w autach z manualną skrzynią biegów

9. Awaria launch control — co zrobić, gdy procedura nie chce zadziałać?

Przyspieszenie od 0 do 100 km/h to jeden z tych parametrów, który najmocniej oddziałuje na umysły miłośników motoryzacji. Parametr ten świadczy o dynamice samochodu i ma bezpośrednie przełożenie na wiele sytuacji drogowych, np. szybkość włączania się do ruchu czy wyprzedzanie pojazdów. Podczas codziennej jazdy niewielu kierowców wykorzystuje jednak pełną moc silnika oraz moment obrotowy. Co innego, gdy zamierzasz wybrać się autem na tor wyścigowy lub ruszyć szybko spod świateł. Poprawa przyspieszenia jest możliwa dzięki elektronicznemu systemowi launch control, który pozwala wykrzesać z auta maksimum możliwości. W jaki sposób?

Co to jest launch control?

Procedura szybkiego startu launch control to nic innego jak elektroniczny system wspomagający kierowcę podczas ruszania. Po jednoczesnym wciśnięciu pedału hamulca oraz gazu sterownik silnika podnosi obroty, aby ruszenie z miejsca było jak najbardziej dynamiczne. Daje to możliwość wykorzystania maksymalnego momentu obrotowego już od samego początku. Skorzystanie z procedury launch control w samochodzie z automatem jest więc odpowiednikiem błyskawicznego zwolnienia sprzęgła w skrzyni manualnej.

Przeczytaj również: Dławienie się silnika przy dodawaniu gazu i na luzie – Poznaj przyczyny

System znany z Formuły 1 po raz pierwszy zagościł w cywilnych autach w 1997, za sprawą Ferrari F335. Dziś stosuje go niemal każda marka, głównie w usportowionych wersjach modeli wyposażonych w mocne silniki. Dzięki launch control kierowca może uzyskać deklarowany wynik przyspieszenia do 100 km/h bez większego problemu, nawet jeśli nie ma rajdowych umiejętności. Mimo że funkcja ta została stworzona do jazdy torowej, może dawać frajdę również w warunkach ulicznych. Uzyskanie równie dynamicznego startu poprzez zwykłe wciśnięcie gazu do dechy nie jest możliwe.

Jak działa launch control?

Dlaczego launch control daje tak wyraźne efekty? Najważniejszym czynnikiem jest oczywiście podniesienie obrotów silnika do ok. 3500 obr./min. To zakres, w którym silnik benzynowy generuje znacznie wyższy moment obrotowy niż przy 800 obr./min, czyli prędkości obrotowej na biegu jałowym. Dzięki temu wysoki moment od razu przenoszony jest na koła i nie ma zwłoki związanej z wolniejszym rozwijaniem mocy. Po uruchomieniu launch control komputer auta już wie, że oczekujesz pełni możliwości.

Aktywacja launch control wpływa jednak nie tylko na sam silnik, ale i współpracującą z nim turbosprężarkę. Wyższe obroty silnika napędzają turbinę, a zatem i podnoszą ciśnienie w układzie dolotowym. To kolejna „cegiełka” składająca się na możliwie najlepsze przyspieszenie auta. Co ciekawe, poszczególni producenci aut realizują procedurę startową w inny sposób i nie zawsze auto reaguje tak samo. 

Pojazdy ze skrzynią dwusprzęgłową otrzymały tę funkcję wcześniej niż modele z klasycznym konwerterem mocy, gdyż w ich przypadku zrealizowanie dynamicznego startu jest prostsze. Hydrokinetyczne skrzynie biegów nie mają ciernego sprzęgła, zatem muszą przekazać moc poprzez olej przekładniowy. Uślizg jest naturalną cechą tych skrzyń i charakterystyczny „strzał ze sprzęgła”. Dlatego wymaga zastosowania innych rozwiązań niż w przypadku skrzyń sekwencyjnych.

Po co stosuje się launch control?

Celem implementacji tego systemu jest jak najlepsze wykorzystanie możliwości silnika podczas dynamicznego startu, ale nie tylko. W gruncie rzeczy jest to głównie funkcja zwiększająca radość z jazdy i ukazująca możliwości samochodu. Nie wykorzystuje się jej wszak podczas codziennej jazdy i jest to niezalecane. Moment korzystania z launch control jest mocno obciążający dla silnika i niektórzy producenci systemowo ograniczają liczbę takich prób. W trakcie codziennych dojazdów do pracy najpewniej nie skorzystasz więc z zalet procedury szybkiego startu. Trybu launch control nie należy mylić z kickdownem, czyli redukcją biegu i podwyższeniem obrotów po mocnym wciśnięciu pedału gazu. Aby uruchomić tryb szybkiego startu, trzeba intencjonalnie wcisnąć i przytrzymać dwa pedały przed ruszeniem z miejsca. Jeśli auto wyposażone jest w system launch control, na desce rozdzielczej pojawi się informacja o uruchomieniu procedury.

Jak korzystać z systemu launch control?

Włączenie trybu launch control nie jest skomplikowane i ogranicza się do mocnego wciśnięcia pedału hamulca, a następnie dodania gazu do oporu. Jeśli procedura włączy się prawidłowo, obroty silnika wzrosną do konkretnego poziomu (np. 3500 obr./min), a wskazówka obrotomierza utrzyma się w tym miejsca aż do zwolnienia pedału. Aby dynamicznie ruszyć, wystarczy zdjąć nogę z hamulca i trzymać cały czas wciśnięty gaz. Tryb launch control wymaga oczywiście włączonego trybu „D” skrzyni, czyli ustawienia do jazdy na wprost. Z launch control nie należy mylić sytuacji, w której auto próbuje ruszyć do przodu, ale jest zatrzymywane w miejscu hamulcami. Taki efekt można osiągnąć nawet w aucie bez systemu launch control i nie jest on korzystny dla układu napędowego.

Sprawdź artykuł: Optymalne obroty silnika – czyli jakie? Sprawdź, czy wiesz wszystko

Aby procedura szybkiego startu mogła się w ogóle uruchomić, musi być spełnionych kilka warunków. W niektórych modelach konieczne jest włączenie sportowego ustawienia przekładni oraz wyłączenie ESP. Dopiero wtedy sterownik silnika dopuści do włączenia launch control. Dodatkowe warunki to często:

• zapięte pasy kierowcy,

• rozgrzanie silnika do temperatury roboczej,

• właściwa temperatura oleju przekładniowego — zbyt zimny lub przegrzany olej uniemożliwi szybki start,

• ustawienie przednich kół na wprost.

Wszystkie te zabezpieczenia mają na celu wyeliminować ryzyko uszkodzenia samochodu. Trzeba też mieć na uwadze, że auto z wyłączoną stabilizacją toru jazdy (ESP) może być trudniejsze do opanowania. W mocnych samochodach sportowych warto korzystać z launch control tylko na suchym i gładkim asfalcie, w bezpiecznym miejscu. Utrata panowania nad kierownicą spowodowana buksowaniem kół szczególnie groźna jest w autach tylnonapędowych.

Czy launch control niszczy samochód?

Jednym z często przewijających się wątków dotyczących korzystania z launch control jest szkodliwość tego systemu. Wielu mechaników i kierowców przekonuje, że launch control niszczy silnik i może drastycznie przyspieszyć zużycie elementów. Jak jest w rzeczywistości? Opinie o fatalnych skutkach korzystania z launch control są najczęściej nieco przesadzone. Oczywiście wykorzystanie największego momentu obrotowego zwiększa obciążenie układu napędowego, ale każdy producent się z tym liczy. Wszystkie podzespoły przenoszące napęd na koła muszą być więc odpowiednio wytrzymalsze od silnika, by ten nie uszkodził np. sprzęgła, skrzyni biegów, wału napędowego czy półosi.

ZDJĘCIE 3

Używany okazjonalnie launch control nie powinien więc doprowadzić do uszkodzeń, pod warunkiem że wszystkie części są w dobrym stanie. Trzeba wszak liczyć się z możliwością, że osłabiony element podda się właśnie wtedy, gdy będzie obciążony najmocniej. Zbyt częste korzystanie z launch control może przyspieszyć zużycie sprzęgła czy doprowadzić do przegrzania oleju przekładniowego w skrzyni. To właśnie dlatego niektórzy producenci ograniczają komputerowo liczbę startów możliwych do wykonania w krótkim czasie.

Auto z launch control — po co?

Planujesz kupić samochód i zastanawiasz się, czy tryb launch control będzie przydatny? Od razu wyjaśniamy: jeśli nie zamierzasz wybierać się na tor ani na wyścigi ¼ mili, funkcja dynamicznego startu najpewniej nie będzie Ci potrzebna. W żaden sposób nie ułatwia ona włączania się do ruchu, ruszania spod świateł czy innych drogowych manewrów. W zwykłym ruchu ulicznym launch control jest więc niepotrzebny, a w niektórych sytuacjach może również być niebezpieczny. To swego rodzaju gadżet, którego głównym celem jest zademonstrowanie możliwości samochodu. Te warto jednak sprawdzać w bezpiecznych warunkach, a nie na publicznych drogach. Imponujące wrażenia z przyspieszania nie zwalniają z obowiązku przestrzegania przepisów, zwłaszcza tych dotyczących ograniczeń prędkości.

Plusy i minusy systemu kontrolowanego startu

System, który został stworzony z myślą o bolidach F1, dziś można spotkać nawet w rodzinnych kombi. Jego główny sens opiera się na dawaniu kierowcy maksymalnej frajdy, a z tym argumentem zakupowym trudno polemizować. Biorąc jednak pod uwagę inne wady oraz zalety launch control, można skupić się na bardziej praktycznych aspektach. Jakie są plusy i minusy wykorzystania procedury dynamicznego startu?

Plusy:

• poprawa przyspieszenia,

• możliwość uzyskania przyspieszenia do 100 km/h zgodnego z danymi producenta,

• sportowe wrażenia z jazdy,

• łatwiejsze sprawdzanie osiągów auta (np. podczas testu),

• zabezpieczenie przed innymi, bardziej szkodliwymi sposobami na poprawę przyspieszenia (np. z wykorzystaniem hamulca ręcznego).

Minusy:

• szybsze zużycie napędu,

• ryzyko uszkodzenia wielu elementów, np. skrzyni biegów, sprzęgła, przegubów, wału napędowego, mostu czy półosi,

• zwiększone zużycie paliwa,

• możliwość uszkodzenia opon,

• ryzyko utraty panowania nad kierownicą (wyłączone ESP).

Launch control w autach z manualną skrzynią biegów

System kontroli startu kojarzony jest głównie ze skrzyniami automatycznymi i zautomatyzowanymi, ale warto wiedzieć, że i w autach z manualną przekładnią może być zainstalowany system przypominający launch control. Co to oznacza? Tryb launch control w skrzyni manualnej działa bowiem nieco inaczej. W tym przypadku kierowca nie wciska hamulca, a sprzęgło. Po wrzuceniu pierwszego biegu i wciśnięciu gazu do deski sterownik wykryje intencje kierowcy i uruchomi launch control. Obroty silnika nie wzrosną więc do maksimum zakończonego odcięciem zapłonu, a do elektronicznego ogranicznika, zatrzymującego wskazówkę przy ok. 3500-4000 obr/min.

Dowiedz się więcej: Co to jest sprzęgło, palenie sprzęgła, jak dbać o sprzęgło – kompendium

ZDJĘCIE 4

To duże ułatwienie dla kierowcy spragnionego sportowych wrażeń. Oprócz zwiększenia obrotów komputer może też podwyższyć ciśnienie generowane przez turbosprężarkę. Oczywiście zwolnienie sprzęgła w dalszym ciągu spoczywa na kierowcy, dlatego trzeba uważać, by nie spalić okładzin. Wystarczy chwila zawahania, by spod maski wydobył się dym oraz zapach spalenizny. Jest to oczywiście dużym obciążeniem dla sprzęgła i koła zamachowego, dlatego warto korzystać z tej procedury sporadycznie. Jak i w przypadku skrzyń automatycznych, tak i tutaj producenci mogą skorzystać z blokady ograniczającej częstotliwość aktywowania systemu.

Awaria launch control — co robić, gdy procedura nie chce zadziałać?

Co zrobić, gdy launch control nie działa? Najpierw trzeba oczywiście się upewnić, czy dany model ma tę funkcję. Czasem procedura kontrolowanego startu implementowana jest tylko w bogatszych, mocniejszych lub usportowionych wersjach wyposażeniowych danego modelu, dlatego w tych podstawowych próżno jej szukać. Informacje o obecności lub braku launch control znajdziesz w instrukcji obsługi oraz na forach miłośników modelu.

Inna sprawa, że niewłączenie się procedury wcale nie jest czymś zaskakującym. Procedura nie zostanie uruchomiona, gdy silnik nie jest rozgrzany, a olej w skrzyni nie zapewnia odpowiedniego ciśnienia. Nie uda Ci się włączyć launch control również wtedy, gdy koła będą skręcone. Dopiero spełnienie wszystkich warunków wymaganych przez producenta sprawi, że auto wystrzeli niczym z katapulty. O aktywacji systemu poinformuje Cię komunikat na desce rozdzielczej. Czasem brak uruchomienia procedury również będzie zakomunikowany. Niektórzy producenci aut wymagają, by pomiędzy próbami kontrolowanego startu pokonać dłuższy odcinek. Pomaga to schłodzić skrzynię i zapobiega przegrzaniu oleju.

Awarie systemu launch control zdarzają się rzadko, gdyż jest to właściwie elektroniczny system zarządzania pracą podzespołów. Dużo bardziej prawdopodobne jest mechaniczne uszkodzenie elementu napędu podczas korzystania z tego trybu. Jeśli więc nie znasz dokładnie stanu technicznego prowadzonego auta, lepiej oprzeć się pokusie skorzystania z launch control. Ewentualne koszty naprawy mogą być astronomiczne, zwłaszcza w topowych wersjach silnikowych. Wszelkie nieprawidłowości związane z działaniem launch control skonsultuj w zaufanym warsztacie. Dobry serwis znajdziesz w wyszukiwarce Motointegrator.dom, gdzie od razu umówisz wizytę w dogodnym terminie.