Wymijanie, omijanie, wyprzedzanie – co musisz wiedzieć?

Spis treści:

1. Wymijanie, omijanie, wyprzedzanie – jakie są różnice?

2. Wymijanie – co o wymijaniu mówią przepisy?

3. Omijanie zgodne z prawem – co należy wiedzieć?

4. Wyprzedzanie – jak wyprzedzać bezpiecznie i zgodnie z prawem?

5. Wyprzedzanie na pasach – mandat może być bardzo kosztowny

6. Wyprzedzanie z prawej strony – kiedy jest możliwe?

7. Kiedy wyprzedzanie na podwójnej ciągłej i pojedynczej ciągłej nie jest zabronione?

Nieznajomość definicji wymijania, omijania oraz wyprzedzania, a także różnic pomiędzy nimi w życiu codziennym nie sprawia większego problemu. Kłopot może jednak pojawić się w momencie uczestniczenia w kolizji drogowej lub wypadku. Niejasny opis zdarzenia w wielu przypadkach zmienia obraz sprawy i prowadzi do nieprawdziwych wniosków. W skrajnych sytuacjach pomylenie definicji manewru może skutkować nałożeniem niewłaściwego mandatu lub brakiem kary dla osoby, która doprowadziła do zdarzenia. Oczywiście funkcjonariusz najczęściej prosi o dokładny opis sytuacji na drodze, aby wyjaśnić możliwe pomyłki. Jednak w przypadku wypisania wspólnego oświadczenia o kolizji drogowej, bez wzywania policji, sprawa nie jest już tak oczywista.

Przeczytaj także: Korzystanie z telefonu podczas jazdy i inne błędy kierowców

Wymijanie, omijanie, wyprzedzanie – jakie są różnice?

Różnice pomiędzy wymijaniem, omijaniem oraz wyprzedzaniem są jasno określone i największym problemem jest podobieństwo terminów. Niektórzy sądzą więc, że wyprzedzanie jest synonimem wymijania, a omijanie kojarzy się im raczej z potocznym znaczeniem słowa, czyli omijaniem przeszkody. Wszystkie pojęcia dokładnie opisane są jednak w artykule 2 ustawy Prawo o ruchu drogowym z 20 czerwca 1997 roku:

• wymijanie – przejeżdżanie lub przechodzenie obok pojazdu albo uczestnika ruchu poruszającego się w przeciwnym kierunku;

• omijanie – przejeżdżanie lub przechodzenie obok nieporuszającego się pojazdu, uczestnika ruchu lub przeszkody;

• wyprzedzanie – przejeżdżanie lub przechodzenie obok pojazdu albo uczestnika ruchu poruszającego się w tym samym kierunku.

Powyższe definicje jednoznacznie określą różnice pomiędzy terminami. Wyprzedzania nie można więc mylić z wymijaniem, ponieważ wymijanie dotyczy pojazdu jadącego z naprzeciwka, a nie tego, który jedzie w tym samym kierunku co my. Nieintuicyjne bywa też rozróżnienie, co jest wyprzedzaniem, a co omijaniem. Manewr ten kojarzy się ze zmianą pasa i wyprzedzaniem po pasie służącym do jazdy w przeciwnym kierunku, jednak definicja jest znacznie szersza. Wyprzedzaniem jest też przejazd lewym pasem obok wolno jadącego pojazdu na pasie prawym, służącym do jazdy w tym samym kierunku. Warto też wyjaśnić, że omijanie nie wymusza zmiany pasa ruchu – jest nim również przejazd obok pojazdu stojącego na sąsiednim pasie.

Wymijanie – co o wymijaniu mówią przepisy?

Wymijanie jest manewrem wykonywanym podczas jazdy setki razy, niejako mimochodem. Przejeżdżanie obok pojazdów podróżujących w przeciwnym kierunku wydaje się zupełnie naturalne, a dużym ułatwieniem jest środkowa linia rozdzielająca obie jezdnie. W obowiązującym w Polsce ruchu prawostronnym przepisy kodeksu drogowego wyjaśniają jedynie, by zachować bezpieczny odstęp. Należy to zrobić, zjeżdżając do prawej strony jezdni i w razie potrzeby zwolnić. 

Jeżeli droga jest bardzo wąska lub zatarasowana przez zaparkowane na niej samochody, kierowca musi zjechać na pobocze lub poczekać, aż samochód jadący z naprzeciwka przejedzie przez zwężenie. Jest to jednak na tyle intuicyjne, że nie sprawia problemu żadnemu kierowcy. W niektórych sytuacjach kolejność wymijania określona jest znakami drogowymi. Można je spotkać w najczęściej na mostach i przeprawach.

Omijanie zgodne z prawem – co należy wiedzieć?

Nieco więcej obowiązków nakłada na kierowcę omijanie, czyli przejeżdżanie obok stojących uczestników ruchu. Według prawa o ruchu drogowym również należy zachować bezpieczny odstęp, a także upewnić się, że omijanie jest możliwe i nie spowoduje zagrożenia. Jeśli pojazd ma włączony migacz i sygnalizuje skręt w lewo, to ominięcie jest możliwe tylko prawą stroną. Warto pamiętać, że omijaniem jest też przejazd obok samochodów stojących w korku. Stąd też niezwykle ważne jest zatrzymanie się przed przejściem dla pieszych – spomiędzy stojących aut mogą na jezdnie wyjść piesi.

Szczególną ostrożność należy zachować także podczas omijania środków transportu przewożących grupę osób, np. autobusu, autokaru lub pojazdu przeznaczonego do transportu osób z niepełnosprawnościami. Wychodzenie zza pojazdu na jezdnie jest oczywiście niezgodne z prawem, ale warto się liczyć z taką możliwością. W przypadku, gdy użytkownicy komunikacji miejskiej wysiadają na jezdnię oznaczoną zygzakiem, należy zatrzymać pojazd przed przystankiem i zapewnić dostęp do tramwaju, autobusu lub trolejbusu. Natomiast jeśli omijanie wymaga zmiany pasa ruchu, upewnij się, że nikt Cię nie wyprzedza i zasygnalizuj manewr kierunkowskazem.

Dowiedz się więcej: Uszkodzona pompa hamulcowa – objawy, skutki. Co, jeśli jesteś w trasie?

Wyprzedzanie – jak wyprzedzać bezpiecznie i zgodnie z prawem?

Wyprzedzanie wymagające zmiany pasa ruchu to jeden z najniebezpieczniejszych manewrów na drodze. Zazwyczaj wykonywane jest przy dużych prędkościach i wymaga wjazdu na pas przeznaczony dla ruchu z naprzeciwka, a zatem grozi zderzeniem czołowym. Podstawowa zasada brzmi, że wyprzedza się auta z lewej strony, jednak są od tego reguły wyjątki, co wyjaśnimy w kolejnych akapitach. Podczas wyprzedzania należy zachować szczególną ostrożność i bezpieczną odległość od samochodów. Manewr wyprzedzania powinien być wykonany możliwie szybko, ale nie oznacza to, że można w jego trakcie przekraczać dopuszczalność prędkość. Jeśli w trakcie wyprzedzania funkcjonariusz skieruje w Twoją stronę wiązkę lasera i wykryje nadmierną prędkość, może nałożyć mandat.

Kiedy nie wolno wyprzedzać? Zabronione jest wyprzedzanie:

• pojazdu uprzywilejowanego lub kolumny pojazdów uprzywilejowanych w obszarze zabudowanym,

• na skrzyżowaniu, z wyjątkiem skrzyżowania o ruchu okrężnym oraz skrzyżowania z ruchem kierowanym, 

• na przejściu dla pieszych i bezpośrednio przed nim, z wyjątkiem przejścia o ruchu kierowanym,

• na przejeździe dla rowerzystów oraz bezpośrednio przed nim, z wyjątkiem przejścia o ruchu kierowanym,

• na przejeździe kolejowym lub tramwajowym, a także bezpośrednio przed nim, z wyjątkiem skrzyżowania lub przejazdu tramwajowego o ruchu kierowanym,

• przy dojeżdżaniu do wierzchołka wzniesienia oraz na zakręcie oznaczonym znakami ostrzegawczymi (nie dotyczy wyprzedzania na jezdni z dwoma pasami ruchu w jednym kierunku oraz wyprzedzania niewymagającego wjeżdżania na część jezdni przeznaczoną do ruchu w przeciwnym kierunku),

• gdy pomiędzy pasami ruchu widnieje linia ciągła.

Dodatkowo wyprzedzanie na danym odcinku może być zabronione znakiem B-25 lub B-26. Drugi z nich obowiązuje pojazdy ciężarowe. 

Podczas wyprzedzania musisz upewnić się, że pojazd wyprzedzany nie sygnalizuje zmiany pasa lub kierunku jazdy, a także że nie jeździe za sznurem innych samochodów. Nie możesz zapomnieć o sprawdzeniu w lusterkach, czy inni kierowcy nie rozpoczęli wyprzedzania Twojego auta. Próby wyprzedzania podejmuj tylko wtedy, gdy masz dobrą widoczność i wystarczającą ilość miejsca do wykonania manewrów. Aby wyprzedzanie przebiegło możliwie szybko, rozpędź samochód, zanim jeszcze wjedziesz na przeciwny pas ruchu. Pamiętaj, aby zachować bezpieczny odstęp. Podczas wyprzedzania rowerzysty, kolumny pieszych lub motocykla minimalny odstęp wynosi 1 metr. Minimalny odstęp od wyprzedzanego pojazdu nie jest natomiast określony i powinien wypełniać definicję „bezpiecznego”. 

Kierowca samochodu wyprzedzanego powinien natomiast:

• umożliwić bezpieczne wykonanie manewru,

• nie zwiększać prędkości w trakcie wyprzedzania oraz bezpośrednio po nim – jest to zabronione,

• zjechać do prawej krawędzi jezdni, jeśli prowadzi ciągnik lub pojazd bez silnika.

Wyprzedzanie na pasach – mandat może być bardzo kosztowny

Znajomość przepisów dotyczących wyprzedzania jest kluczowa nie tylko z uwagi na bezpieczeństwo jazdy. Od 1 stycznia 2022 roku kierowcy w Polsce muszą liczyć się także ze znacznie droższymi mandatami, a od 17 września 2022 również z podwyższoną pulą punktów za jedno przewinienie (15 punktów). W nowym taryfikatorze ustawodawca szczególnie dużą wagę przyłożył do nieprawidłowego wyprzedzania oraz do ochrony innych użytkowników dróg, szczególnie pieszych.

Ile wynosi mandat za nieprawidłowe wyprzedzanie? W 2022 roku wyprzedzanie na podwójnej ciągłej lub podczas dojazdu do wierzchołka wzniesienia grozi mandatem w wysokości 1000 zł. Dodatkowo funkcjonariusz nałoży 8 punktów karnych. Jeżeli nie zachowasz odpowiedniego odstępu od poprzedzającego pojazdu, otrzymasz kolejny mandat w wysokości 300 zł. Jeszcze mocniej uszczupli portfel wyprzedzanie na pasach. Mandat za wyprzedzanie pojazdu na przejściu dla pieszych lub bezpośrednio przed nim to 1500 zł i 15 punktów karnych, czyli tyle samo ile grzywna za nieustąpienie pierwszeństwa pieszemu. Karą objęte jest także utrudnianie wyprzedzania innemu pojazdowi, a w szczególności zwiększanie prędkości auta wyprzedzanego. Za takie zachowanie grozi mandat w wysokości 350 zł.

Tak jak wcześniej wspomniano, jest jednak pewien szczegół, o którym warto pamiętać. Co do zasady wyprzedzanie na przejściach dla pieszych, przejazdach dla rowerów czy skrzyżowaniach jest zabronione, ale jest od tego wyjątek – ruch kierowany. Na skrzyżowaniach, przejściach i przejazdach z ruchem kierowanym zakaz ten nie obowiązuje. Czym jest ruch kierowany? Jak głosi definicja, jest to ruch otwierany i zamykany za pomocą sygnalizacji świetlnej albo przez uprawnioną osobę. Oznacza to, że jeśli na skrzyżowaniu lub przejeździe są światła i widnieje światło zielone, nie trzeba zwalniać lub zatrzymywać się obok pojazdów toczących się po sąsiednim pasie. Dotyczy to również omijania, a zatem sytuacji, gdy pojazdy te swoją w korku.

Wyprzedzanie z prawej strony – kiedy jest możliwe?

Czy wiesz, kiedy wyprzedzanie z prawej strony jest zgodne z prawem? Jak się okazuje, nie każdy kierowca ma świadomość, że wyprzedzanie prawym pasem ruchu jest w niektórych przypadkach dozwolone. Manewr wyprzedzania wykonywany jest bowiem najczęściej na lewym pasie, bez względu na to, do jakiego kierunku jazdy on służy. 

Zobacz też: Auto zastępcze z wypożyczalni z OC sprawcy wypadku.

Kiedy można wyprzedzać pojazdy prawym pasem? Jest to dopuszczalne na jezdniach jednokierunkowych z wyznaczonymi pasami ruchu oraz na wielopasmowych drogach z dwiema jezdniami oddzielonymi od siebie barierkami lub pasem zieleni. Dotyczy to m.in. autostrad, dróg ekspresowych oraz pozostałych dróg dwujezdniowych, które spełniają te kryteria. Wyprzedzanie z prawej strony jest też możliwe na drogach z jezdnią dwukierunkową, jednak muszą być spełnione pewne warunki. W obszarze zabudowanym taka droga musi mieć przynajmniej dwa pasy przeznaczone do jazdy w jednym kierunku, a na terenie niezabudowanym – co najmniej trzy pasy. 

Warto też przypomnieć, że pojazd szynowy może być wyprzedzany tylko z prawej strony, z wyjątkiem sytuacji, gdy uniemożliwia to położenie torów. To samo tyczy się pojazdu, który sygnalizuje zamiar skrętu w lewo.

Znajdź mechanika w Twoim mieście!

Kiedy wyprzedzanie na podwójnej ciągłej i pojedynczej ciągłej nie jest zabronione?

Zakaz wyprzedzania na podwójnej ciągłej to reguła, o której w trakcie nauki jazdy wspomina się wyjątkowo często. Warto jednak wiedzieć, że i od niej są wyjątki. W niektórych sytuacjach możliwe jest wyprzedzanie na podwójnej ciągłej, jak i na pojedynczej ciągłej linii. Wystarczy, że miejsca jest na tyle dużo, aby przekraczanie lub najechanie na linie nie było konieczne. Znak P-4, czyli „podwójna linia ciągła” nie zabrania wszak stricte wyprzedzania, a jedynie zmiany pasów ruchu. Jeśli jednak możesz wyprzedzić rowerzystę lub motocyklistę bez zmiany pasa, jest to zgodne z prawem. Należy jednak pamiętać, by zrobić to z lewej strony. Niektóre drogi są na tyle szerokie, że bez problemu wyprzedzisz w ten sposób również ciągnik lub inny samochód. 

Wymijanie, omijanie i wyprzedzane to manewry, których nie należy się bać. Znajomość podstawowych przepisów pozwoli Ci jeździć świadomie, bezpiecznie oraz bez zbędnego stresu. Jeśli chcesz wiedzieć więcej za temat zasad przepisowej jazdy, sprawdź pozostałe nasze artykuły.