Droga hamowania samochodu – od czego zależy jej długość?

Droga hamowania auta kojarzy się z motoryzacją, jest mimo wszystko wartością typowo fizyczną. Znane są zatem wzory pozwalające na wyliczenie, jaki dystans jest potrzebny do zatrzymania samochodu jadącego z określoną prędkością. A to dopiero połowa sukcesu. Bo jest jeszcze coś takiego jak droga całkowitego zatrzymania. Tu kluczowy staje się także czas reakcji kierowcy od momentu, w którym dostrzegł on zagrożenie na drodze.

Spis treści:

Czym jest droga hamowania samochodu?

Droga hamowania samochodu to jeden z najważniejszych wskaźników związanych z bezpieczeństwem jazdy. Mówimy bowiem o odległości, która jest konieczna do zatrzymania samochodu w przypadku wystąpienia sytuacji awaryjnej. To od drogi hamowania zależy zatem możliwość zatrzymania się przed poprzedzającym pojazdem, samochodem wymuszającym pierwszeństwo na skrzyżowaniu, przed pieszym, który wtargnął na jezdnię czy zwierzęciem.

• Potężne znaczenie drogi hamowania idealnie widać na przykładzie jazdy autostradowej. Dystans potrzebny na wytracenie prędkości 140 km/h połączony z czasem reakcji kierowcy oznacza, że w sytuacji awaryjnej występuje potencjalne zagrożenie wypadkiem. Aby temu zapobiegać, rządzący wprowadzili tzw. zakaz jazdy na zderzaku. Chodzi o konieczność utrzymania właściwej odległości od auta jadącego z przodu. Odstęp od poprzedzającego pojazdu wyrażony w metrach musi wynosić połowę liczby określającej prędkość pojazdu. To ma dać kierującemu jadącemu z tyłu wystarczający margines czasu koniecznego do całkowitego zatrzymania samochodu.
• Droga hamowania to nie to samo co całkowity dystans konieczny na zatrzymanie pojazdu. W drugim z przypadków należy bowiem doliczyć jeszcze odległość pokonaną przez pojazd przed podjęciem reakcji przez kierującego.

O usterkach układu hamulcowego więcej przeczytasz w jednym z naszych poprzednich poradników.

Od czego zależy długość drogi hamowania?

Długość drogi zatrzymania zależy od bardzo wielu czynników. I sposób pracy układu hamulcowego czy też stan płynu hamulcowego oraz elementów ciernych to dopiero trzy pierwsze czynniki. Kluczowe dla możliwości sprawnego zatrzymania pojazdu z dużej i małej prędkości są:

• opony, a tak właściwie to ich stan. Ogumienie posiadające bieżnik o wysokości mniejszej niż 3 mm ma wpływ na długość drogi hamowania i może sprawić, że do całkowitego zatrzymania pojazdu konieczny będzie dystans nawet dwukrotnie większy. Poza tym nie bez znaczenia pozostaje np. fakt jazdy na oponach zimowych latem. To również może wydłużyć drogę hamowania. Ogumienie takie jest bardziej podatne na poślizg w czasie awaryjnego hamowania.
• prędkość pojazdu ma również kluczowe znaczenie. Dużo łatwiej jest zatrzymać samochód rozpędzony do 30, a nie 50, 60 czy 100 km/h. Kierowca powinien zdawać sobie z tego sprawę, że dwukrotnie większa prędkość sprawi, że droga hamowania samochodu osobowego wzrośnie czterokrotnie! Można to w łatwy sposób obliczyć przy pomocy wzoru. Prędkość wydłuży drogę hamowania, a więc najlepiej stosować się do ograniczeń prędkości wskazanych dla danego typu jezdni.
• masa pojazdu ma także ogromny wpływ na długość drogi hamowania. Im jest ona wyższa, tym mocniejszy układ hamulcowy stosują producenci. Dzięki temu duże limuzyny segmentu F mogą się pochwalić odległością konieczną do zatrzymania auta mniejszą, niż w przypadku pojazdów miejskich. A przecież masa pojazdu odgrywa jeszcze większą rolę w przypadku ciężarówek.
• stan techniczny pojazdu. Dla przykładu amortyzatory o zużyciu na poziomie 50 proc. dużo gorzej będą prowadzić oponę po nawierzchni. Ta podczas hamowania koła mogą zacząć podskakiwać. Nie będzie zatem mowy o prawidłowej pracy np. układu ABS (zapobiegającego blokowaniu kół podczas hamowania) i to nawet w warunkach jazdy letniej. Dłuższa droga hamowania stanie się zatem faktem. Jak działa ABS? Sprawdź w naszym poradniku.
• rodzaj nawierzchni czy stan nawierzchni. W sytuacji, w której pojazd porusza się po luźnej lub dziurawej nawierzchni, wzrasta dystans potrzebny do całkowitego zatrzymania auta. Powód jest oczywisty. Na sypkiej nawierzchni koła nie mają takiej przyczepności. Użycie dużej siły hamowania sprawi zatem, że koła uślizgną się, a tym samym wzrośnie dystans konieczny do zatrzymania się pojazdu.
• warunki atmosferyczne, a w tym opady deszczu, śniegu, lód czy wilgoć pojawiająca się na drodze w wyniku parowania. Te nie tylko wydłużają drogę hamowania, ale wręcz mogą odpowiadać za poślizg pojazdu. To scenariusz skrajnie niebezpieczny. Bo nadsterowność lub podsterowność pojawiająca się w czasie nagłego hamowania na mokrej nawierzchni, może się stać przyczyną wypadku. Najdłuższa droga hamowania występuje w warunkach zimowych.

Jak kierowca może skrócić drogę hamowania?

Przeciętny samochód miejski ma drogę hamowania z prędkości 100 km/h określoną na poziomie niespełna 40 metrów. Mówimy oczywiście o w pełni sprawnym aucie. Jak zwiększyć skuteczność hamowania? To spore wyzwanie dla kierowcy. Ten powinien przede wszystkim dbać o stan elementów ciernych układu hamulcowego, ale również o opony czy zawieszenie. Poza tym prowadzący musi opanować podstawową zasadę hamowania we współczesnych pojazdach. Ta mówi o wduszeniu pedału hamulca do podłogi i trzymaniu go w takiej pozycji do momentu zatrzymania auta. Jest to szczególnie przydatna zasada w krytycznych sytuacjach. Resztę zrobi pokładowa elektronika. To ona przygotowuje pojazd do nagłego hamowania.

• Nie można zapominać również o tym, że bardzo ważna jest przepisowa jazda. Kierujący musi zachować szczególną ostrożność, powinien bacznie obserwować otoczenie jezdni, a do tego musi trzymać się limitów prędkości wskazanych na drogach. Gdy limit wynosi 50 km/h, powinien jechać maksymalnie 50 km/h. W końcu długość drogi hamowania występuje w dużej zależności od prędkości jazdy samochodu.

Zasada działania systemu ASR jest prosta. A polega na... Sprawdź w naszym poradniku.

Prędkość i śliska nawierzchnia. Jak awaryjnie zatrzymać pojazd?

Na drodze nagle pojawiła się przeszkoda. Kierowca musi wyhamować pojazd. Jak skrócić drogę hamowania w takim przypadku? Zasada jest niezwykle prosta. Prowadzący powinien w pierwszej kolejności wdusić pedał hamulca, w drugiej sprzęgła. Dzięki temu "odetnie" od układu przeniesienia napędu silnik, a hamulce będą mogły rozpocząć pracę z pełną mocą. Nawet jeżeli w takim przypadku dojdzie do poślizgu, kierujący nie powinien się nim przejmować. W końcu do akcji wkroczy system ABS. To sprawia, że droga hamowania wydłuża się. Z drugiej strony pojazd zachowuje pełną sterowność. Kierujący może zatem np. ominąć przeszkodę, która pojawiła się na drodze.

• Podczas awaryjnego hamowania pojazdu, kierujący nie musi przejmować się reakcją pozostałych użytkowników drogi. Ci zostaną bowiem ostrzeżeni o manewrze. A wszystko za sprawą automatycznie uruchomionych świateł awaryjnych. Współczesne samochody posiadają układy, które przy głębokim wciśnięciu pedału hamulca, samoczynnie włączą pulsujące światła ostrzegające o niebezpieczeństwie.

W przypadku samochodów, które nie mają ABSu, kluczowe staje się hamowanie pulsacyjne. Na czym polega? Sprawdź pod linkiem.