Stuki w zawieszeniu – jakie mogą być przyczyny?

Spis treści:

Stuki w zawieszeniu – czy to zawsze powód do niepokoju?

Nawet w najlepiej wyciszonych samochodach słychać wiele dźwięków – szum wiatru, pracujący silnik czy toczące się opony. Nie inaczej jest z dźwiękami zawieszenia, które musi radzić sobie z nierównościami na drodze. Trzeba jednak rozróżnić, co jest dźwiękiem uderzenia opony o dziurę w jezdni, a co odgłosem wyeksploatowanych elementów zawieszenia. Stuki w zawieszeniu na dziurach lub nierównościach to znak, że warto udać się na przegląd.

Sprawne zawieszenie samochodu nie powinno wydawać żadnych głośnych dźwięków, zwłaszcza tych metalicznych, świadczących o luzach. Newralgiczne elementy wzmocnione są bowiem gumą, która absorbuje drgania i zapewnia przestrzeń do ruchu części. Jednak elementy metalowo-gumowe z czasem się zużywają, czego efektem jest uderzanie metalowych części o siebie.

Dźwięków dochodzących z zawieszenia nie wolno ignorować. Choć czasem odpowiadają za nie dość prozaiczne usterki, takie jak poluzowanie osłony termicznej układu wydechowego lub odpięcie jednego z haków tłumika końcowego, w większości przypadków zwiastują poważniejszą awarię. Uszkodzone sworznie wahaczy, końcówki drążków kierowniczych, sprężyny zawieszenia czy łączniki stabilizatora mogą doprowadzić do niebezpiecznego wypadku.

Dlaczego nie należy bagatelizować stuków w zawieszeniu?

Początkowo stuki w zawieszeniu pojawiają się sporadycznie, np. podczas wjazdu na krawężnik czy pokonywania nierównej drogi. Wielu kierowców bagatelizuje tę sytuację i zagłusza nieprzyjemny dźwięk radiem. Pamiętaj, że poluzowane lub wyeksploatowane części mogą urwać się w jednej chwili – nie ma co czekać z naprawą. Tym bardziej że niektóre usterki objawiają się nie tylko stukami w zawieszeniu, ale także pogorszonym prowadzeniem samochodu. 

Poszerz swoją wiedzę: Najczęstsze usterki i objawy zużycia zawieszenia pneumatycznego

Zawieszenie auta stuka na wybojach, a poza tym nie zauważyłeś żadnych problemów? To jeszcze nie powód do tragedii, ale obserwuj sytuację i pomyśl nad przeglądem samochodu. Natomiast jeżeli odczuwasz, że auto ściąga na jedną stronę, prowadzi się niepewnie, a kierownica szarpie w zakrętach, jak najszybciej udaj się do mechanika.

Kolejnym powodem, dla którego nie należy lekceważyć niepokojących dźwięków, jest fakt, że zawieszenie pracuje niczym system naczyń połączonych. Usterka jednego elementu może generować dodatkowe naprężenia w innym i przyczynić się do szybszego zużycia całego zawieszenia. Co więcej, odbije się to nie tylko na zawieszeniu, ale m.in. układzie kierowniczym czy stanie opon. Nierównomiernie zużyty bieżnik opon to w wielu przypadkach efekt usterki zawieszenia lub nieprawidłowej zbieżności kół.

Co stuka w zawieszeniu? Najczęstsze przyczyny

Co odpowiada za metaliczne stuki w zawieszeniu? Bezpośrednich przyczyn może być oczywiście sporo. Odgłosy dochodzące spod podłogi nie są łatwe do zlokalizowania, ale najczęściej usłyszysz je z prawej strony. Wynika to z faktu, że prawe koła w samochodzie dużo częściej muszą mierzyć się z dziurami, krawężnikami, kratkami i nierównościami niż lewe. W wielu przypadkach za usterkę odpowiada jedno mechaniczne uderzenie, np. po wjechaniu w asfaltową wyrwę. 

Stuki w przednim zawieszeniu na małych nierównościach również są częstsze niż te w tylnym, bo przednia oś, nad którą znajduje się silnik, jest zazwyczaj mocniej dociążona od tylnej. Jakie są najczęstsze przyczyny stukania zawieszenia?

Wahacz i jego sworznie oraz tuleje

Wahacz pełni w samochodzie bardzo ważną rolę – prowadzi koło. Aby mógł się swobodnie poruszać i pozwalać na pracę sprężyny zawieszenia, osadzony jest na tulejach oraz sworzniach. Tuleje wahacza, zwane także silentblockami, łączą wahacz z podwoziem, natomiast sworznie wahacza – ze zwrotnicą. Wybite metalowo-gumowe tuleje wahacza najczęściej prowadzą do powstania dodatkowego luzu. Efektem jest stukanie na nierównościach i pogorszone prowadzenie samochodu. 

W niektórych przypadkach możliwa jest wymiana samych tulei, w innych zalecana jest wymiana całego wahacza. Problem ze zużywającymi się tulejami najczęściej dotyczy przedniego zawieszenia. Tam tuleje są mocniej obciążone, a dodatkowo muszą znosić obciążenia związane ze skręcaniem kół.

Ogromne zagrożenie niesie też usterka sworzni wahacza. W momencie, gdy zużyty przegub kulowy wypnie się ze zwrotnicy, koło zacznie żyć własnym życiem i stracisz panowanie nad samochodem. Nawet jeśli nie dojdzie do wypadku, wypięte koło najpewniej uszkodzi błotnik, nadkole i przekładnię kierowniczą, a przy okazji samo ulegnie zniszczeniu. Dzieje się to nagle i zawsze podczas jazdy, dlatego podróżowanie ze zużytymi sworzniami jest niczym rosyjska ruletka.

Sprężyny resorujące

Sprężyny zawieszenia to najpowszechniejszy rodzaj elementów resorujących – spotkasz je w większości aut. Mimo dość niepozornej konstrukcji, to one unoszą na sobie ciężar samochodu – amortyzatory pełnią głównie rolę tłumików drgań. Pęknięcie sprężyny jest oczywiście bardzo groźne, ale wbrew pozorom nie zawsze zauważysz je od razu. Jeśli skorodowana sprężyna pęknie w górnej lub dolnej części, czyli tuż przy talerzach lub łożyskach, początkowo może nie dawać wyraźnych objawów.

Stuki zawieszenia spowodowane pękniętą sprężyną różnią się w zależności od rodzaju pęknięcia. W momencie, gdy sprężyna całkiem wypadnie z mocowania, auto przechyli się na bok i będzie się źle prowadzić. Opona może wówczas ocierać o nadkole lub nabić się na wystającą sprężynę – to bardzo niebezpieczne.

Jeśli sprężyna jest jedynie nadłamana, ale wciąż tkwi na miejscu, stuki w zawieszeniu pojawią się w konkretnych sytuacjach, np. podczas skrętu kierownicą czy przejazdu przez nierówności. Symptomem pęknięcia sprężyny bywa też nagłe szarpnięcie samochodem i zmiana kierunku jazdy, przywodzące na myśl mocny podmuch wiatru.

Amortyzatory

Jeśli zaś chodzi o amortyzatory, w ich przypadku częściej spotkasz się z popiskiwaniem i skrzypieniem niż ze stukotem. Piski pojawiają się w momencie, gdy amortyzator traci swoją skuteczność i nie tłumi drgań koła. Konsekwencją jest nie tylko bujanie nadwoziem podczas przejazdu przez nierówności, ale również odrywanie się koła od drogi w trakcie jazdy. Amortyzator dba o to, by koło cały czas przylegało do asfaltu, nawet podczas przejazdu przez dziury. Skrzypienie pojawia się natomiast wtedy, gdy popsuje się łożysko amortyzatorów.

Czy amortyzator może stukać? Oczywiście! Uszkodzone elementy metalowo-gumowe amortyzatora również generują niepokojące odgłosy. Czasem stuki w tylnym zawieszeniu lub w kolumnach MacPhersona jest efektem niedostatecznego dokręcenia amortyzatorów. W skrajnych przypadkach amortyzator może całkiem się urwać.

Łączniki stabilizatora

Stabilizator poprzeczny zawieszenia to element, który tłumi drgania podczas jazdy oraz zapobiega nadmiernemu przechylaniu się nadwozia. To w dużej mierze dzięki niemu koła nie odrywają się od nawierzchni podczas pokonywania ciasnego zakrętu. Połączony jest z wahaczami lub kolumną zawieszenia za pomocą łączników, które są jednocześnie najbardziej wrażliwą częścią układu. 

Stuki na małych nierównościach wydobywające się spod auta to często efekt zużycia przegubów kulowych łącznika. Co istotne, do awarii łączników dochodzi czasem po zmianie kół na większe. Jeśli masa nieresorowana wzrasta, warto wymienić łączniki stabilizatora na twardsze. 

Łożyska kolumn MacPhersona

Jeśli stukot i chrobotanie pojawiają się podczas kręcenia kierownicą na parkingu, przyjrzyj się łożyskom kolumn przedniego zawieszenia. Są one niezbędne, aby sprężyna i amortyzator mogły obracać się wraz z kołem. Łożyska należą do trwałych elementów, ale z biegiem czasu zaczynają się zużywać. Wymiana wymaga oczywiście rozebrania kolumny, ale sama część jest niedroga. Górne łożyska kolumn resorujących kosztują ok. 50-400 zł. 

Jeśli wymieniasz więc sprężyny i amortyzatory w przednim zawieszeniu, nie zapomnij o wymianie łożysk, nawet jeśli nie wykazują zużycia – oszczędzisz sobie wiele pracy na przyszłość.

Znajdź warsztaty wykonujące usługę naprawy zawieszenia w swojej okolicy:

Nie jest to zawieszenie? Inne źródła stukania

Problemem z identyfikacją odgłosów dobierających spod samochodu jest to, że wcale nie musi odpowiadać za nie zawieszenie. Może się więc okazać, że po kontroli zawieszenia w warsztacie mechanik nie zauważy żadnych luzów czy uszkodzeń. Co jeszcze może być źródłem stuków?

Przekładnia kierownicza i końcówki drążka

Częstym powodem niepokojących dźwięków jest uszkodzenie końcówek drążka kierowniczego. Podobnie jak inne przeguby kulowe, tak i ten element może wyrobić się z czasem. Zauważysz przy okazji, że samochód gorzej się prowadzi, a w momencie skrętu pojawiają się szarpnięcia kierownicy. Duży luz na kole kierownicy wskazuje natomiast na to, że poluzowała się cała kolumna. 

Należy czym prędzej ją przykręcić, aby całkowicie nie tracić panowania nad samochodem. W niektórych przypadkach zużyta przekładnia kierownicza generuje chrobotanie, spowodowane nierównomiernym zużyciem zębatki. Kasacja luzu nie zawsze pomaga.

Łożysko koła

Stuki, chrobotanie i wycie mogą pochodzić także z innego źródła – łożyska koła. Najczęściej psuje się tylne, prawe łożysko. Pojedyncze stuknięcia są jednak mniej powszechne i awaria łożyska objawia się zazwyczaj głośnym szumem narastającym wraz z prędkością. Wyjątkiem od tej reguły jest sytuacja, w której rozsypane elementy łożyska próbują blokować koło.

Odgłosy stukania w tylnym zawieszeniu mogą być ostatnim sygnałem ostrzegawczym przed całkowitym zatrzymaniem koła podczas jazdy. Nie w każdym przypadku da się wymienić samo łożysko – niekiedy niezbędna jest wymiana całej piasty.

Poduszki silnika

Uszkodzenie zawieszenia silnika i skrzyni biegów może dawać niemal identyczne objawy jak usterka zawieszenia. Odgłosy są bowiem metaliczne i pojawiają się podczas przejazdu przez spore nierówności. To, co może jednak wskazywać na zużycie lub zerwanie poduszek silnika, to dźwięki w innych sytuacjach. 

Jeśli metaliczne stuknięcie pojawia się też podczas gwałtownego dodania gazu lub hamowania silnikiem, warto sprawdzić mocowanie silnika. Objawem awarii są też drgania drążka skrzyni biegów. Podobne metaliczne stuknięcia bywają efektem zużycia dwumasowego koła zamachowego łączącego skrzynię biegów z silnikiem.

Poszerz swoją wiedzę: Zawieszenie wielowahaczowe – komfort jazdy, który wynosi geometrię kół do świętości

Jak sprawdzić, co stuka w zawieszeniu?

Ocena dźwięków dobiegających z zawieszenia podczas jazdy nie jest prosta. Sam stukot może mówić niewiele, ale w połączeniu z innymi objawami da więcej informacji. Ważne jest to, w jakim momencie się pojawia: podczas przejazdu przez nierówności, w trakcie przyspieszania, a może po mocniejszym wciśnięciu pedału hamulca. Jak sprawdzić, co stuka w zawieszeniu auta?

Pierwszym krokiem, który możesz wykonać bez jakichkolwiek narzędzi, jest kontrola wzrokowa. Obejrzyj metalowo-gumowe elementy zawieszenia i sprawdź, czy nie są sparciałe lub wyszczerbione. Wiele usterek widać na pierwszy rzut oka. Skontroluj także stan amortyzatorów i sprawdź, czy nie ma wokół nich śladów wycieku oleju. Niepokojąca jest również korozja na sprężynach zawieszenia – sprężyny pękają często w niewidocznym miejscu, tuż pod kołnierzem.

Jeśli czujesz się na siłach, możesz wykonać kilka innych czynności. Dobrym testem jest podniesienie koła i sprawdzenie, czy nie ma żadnych niepokojących luzów. W momencie, gdy usłyszysz trzaski, masz winnego na tacy. Pomocny będzie niewielki łom, którym sprawdzisz zakresu ruchu sworzni, tulei i przegubów. Uwaga! Należy to robić w taki sposób, by nie uszkodzić gumowych osłon.

Stukające zawieszenie okiem eksperta Motointegrator

Najbezpieczniejszym i najlepszym rozwiązaniem jest jednak wizyta w specjalistycznym serwisie. Doświadczony mechanik sprawdzi pracę zawieszenia na kołach, jak i po uniesieniu samochodu. Ocena prawidłowego zakresu luzu, a także płaszczyzn, w których powinny się poruszać elementy zawieszenia, wcale nie jest tak prosta. Czasem część może wyglądać na zużytą, jednocześnie pracuje tak, jak przewidział to producent. Tak jest, chociażby w przypadku tulei wahacza, które muszą zachować określoną elastyczność.

Stuki w zawieszeniu – teraz wiesz już wszystko

W profesjonalnym serwisie zawieszenie zostanie przy okazji sprawdzone na szarpakach, czyli w warunkach imitujących jazdę. Jeżeli zawieszenie auta stuka na nierównościach sporadycznie, odgłosy te mogą nie pojawić się w próbach statycznych. 

Warsztat wyposażony w sprzęt do kontroli zawieszenia, a także do ustawienia jego geometrii, znajdziesz na stronie Motointegrator.com. Tam też sprawdzisz cennik usług oraz umówisz wizytę bez dzwonienia. Nie zwlekaj i pozbądź się irytującego stukania, zanim dojdzie do niebezpiecznej sytuacji na drodze.