Zwiększone spalanie Diesla – przyczyny. Sprawdź, co mogło się stać

Spis treści:

• Diesel może być problematyczny – dlaczego tak się dzieje?
• Zwiększone spalanie diesla – przyczyny, które łatwo usunąć
• Krótkotrwałe zwiększenie zużycia paliwa – to nie powód do obaw!
• Błędy obsługowe, które powodują zwiększone spalanie diesla
• Opory aerodynamiczne i toczenia a spalanie – diesel
• Diesel – spalanie podwyższone przez awarie
• Oszczędny diesel? Tylko jeśli o niego dobrze dbasz

Diesel może być problematyczny – dlaczego tak się dzieje?

Współczesne silniki wysokoprężne są z jednej strony mocne, tak samo jak ich benzynowe odpowiedniki, a z drugiej oszczędne. To zasługa bardzo precyzyjnych wtryskiwaczy układów Common Rail, dawkujących paliwo podane pod wysokim ciśnieniem przez pompę wtryskową oraz turbodoładowania. 

Niestety, osprzęt silników diesla jest bardzo drogi i podatny na awarie, spowodowane przede wszystkim nieodpowiednią eksploatacją czy niską jakością paliwa. Równie skomplikowane i drogie w naprawach są podzespoły mające na celu oczyszczanie spalin z trujących tlenków azotu, węglowodorów oraz pyłów i sadzy (cząstek stałych). 

Nowoczesny silnik diesla to bardzo skomplikowane urządzenie i chociaż jednostki benzynowe stają się równie złożone (turbodoładowane silniki z bezpośrednim wtryskiem), to przez niższe ciśnienia i temperatury, panujące w ich układach, nie są tak podatne na awarie.

Z powyższych powodów popyt na auta z silnikami wysokoprężnymi w ostatnich latach bardzo mocno spada, a coraz większa liczba producentów wycofuje je ze swojej oferty. Na rynku wtórnym ciągle jest ich sporo, ponieważ jeszcze kilka lat temu silniki zasilane olejem napędowym były bardzo popularne. Wiele osób także ciągle jeździ starszymi dieslami, chwaląc ich oszczędność, a w przypadku bardziej udanych konstrukcji (np. 1.9 JTD z Fiata czy 1.9 TDI koncernu VW), również niezawodność, trwałość i niezłe osiągi.

Jeśli masz takie auto, pewnie zależy Ci na niskim spalaniu, szczególnie że olej napędowy jest obecnie droższy od benzyny. Kiedy auto zaczyna nagle zużywać znacznie więcej paliwa, ma to decydujący wpływ na koszty utrzymania pojazdu. 

Przeczytaj również: Jak serwisować auto z silnikiem diesla po zakończonym sezonie zimowym?

Zwiększone spalanie diesla – przyczyny, które łatwo usunąć

Na to, ile pali diesel na 100 km, wpływ może mieć wiele czynników. Niektóre z nich są prozaiczne, wynikają z niedopatrzenia kierowcy czy niewielkich błędów obsługowych. W takich przypadkach łatwo jest zniwelować zbyt wysokie spalanie.

Włączone układy obciążające silnik

Silnik i układ napędowy są obudowane osprzętem i dodatkowym wyposażeniem, co ma poprawiać Twój komfort, osiągi albo zwiększać bezpieczeństwo. Niektóre z nich mogą też podwyższać obciążenie silnika, a co za tym idzie – podnosić spalanie. 

Duży wpływ na spalanie ma pracująca klimatyzacja – obecnie znajduje się na pokładzie niemalże każdego auta. Jej uruchomienie powoduje dodatkowe obciążenie silnika. Sprężarka klimatyzacji jest napędzana przez pasek wieloklinowy, przekazujący napęd z koła pasowego wału korbowego. Działanie układu wymaga wytworzenia dość wysokiego ciśnienia. Jazda z włączoną klimatyzacją skutkuje większym spalaniem, przeważnie 1 do 2 l/100 km.

Im mniejsza pojemność jednostki napędowej, tym sprężarka powoduje jej większe obciążenie i zużycie paliwa. Szczególnie łatwo jest nie zauważyć działania klimatyzacji, gdy nie jest ona w pełni sprawna. Prawidłowo funkcjonujący układ szybko chłodzi wnętrze auta, ale jeżeli czynnika jest zbyt mało lub z innego powodu wydajność klimatyzacji spada, nie tylko nie będziesz czuć efektów jej pracy, ale też sprężarka będzie niemal bez przerwy załączona, ponieważ czujnik temperatury będzie informował system, że konieczne jest dalsze chłodzenie. 

Na spalanie może też wpływać załączony napęd na cztery koła. Silniki wysokoprężne dominują pod maskami dużych terenówek i pickupów, a także modnych crossoverów i SUV-ów. Duża część z nich posiada napęd na obie osie. W ten układ mogą być również wyposażone luksusowe limuzyny z segmentu D i E (ale w tym wypadku zwykle napęd dołącza się automatycznie). Nawet oszczędny diesel cały czas napędzając obie osie, będzie palił kilka litrów oleju napędowego na 100 km więcej.

Jeżeli diesel dużo pali może być to związane z załączeniem innych układów obecnych w samochodach terenowych i uterenowionych czy sportowych, takich jak szpera mechanizmu różnicowego czy blokada któregoś dyferencjału. Ostatnia opcja nie tylko podniesie spalanie, ale podczas jazdy po nawierzchni o dobrej przyczepności, grozi bardzo poważną awarią układu napędowego.

Zbyt niskie ciśnienie w oponach

Jazda na niedopompowanych oponach zwiększa spalanie, przyspiesza zużycie opon i jest bardzo niebezpieczna. Zbyt niskie ciśnienie w jednym z kół, np. o 0,5 – 0,6 bara, powoduje zwiększenie zużycia paliwa o około 4 – 5 %.

O zbyt niskim ciśnieniu opon w nowoczesnych samochodach, powinien ostrzegać układ kontroli ciśnienia TPMS. Większość samochodów nie jest w niego wyposażona, a niektóre mają system pośredni (mierzący różnicę prędkości obrotowej kół za pośrednictwem czujników ABS), który nie zawsze ostrzega o spadku ciśnienia odpowiednio wcześnie. Dlatego warto co pewien czas sprawdzać ciśnienie w oponach. 

Małą ilość powietrza w kole można zauważyć po jej ugięciu na postoju, ale dokładnie można skontrolować ciśnienie pistoletem do pompowania z manometrem lub specjalnym miernikiem. Pistolety z pomiarem ciśnienia są zwykle dostępne w punktach pompowania kół na stacjach benzynowych. 

Jeżeli problem z ciśnieniem w oponach pojawia się regularnie, oznacza to, że powietrze się z nich ulatnia (zwykle przyczyną powolnej utraty ciśnienia są uszkodzenia obręczy), w takim wypadku należy udać się do zakładu wulkanizacyjnego. 

Sposób wykorzystania samochodu

Jazda z kompletem pasażerów? Ciągnięcie przyczepy? Przewożenie ciężkich towarów? To wszystko ma wpływ na zwiększenie zużycia paliwa. Znaczenie może mieć też zmiana stylu jazdy – diesle pracują optymalnie, gdy kierowca jeździ płynnie, bez gwałtownych przyspieszeń i hamowań. Agresywna jazda powoduje zwiększone zużycie paliwa. Do tego powoduje niepotrzebne obciążenia układu korbowo-tłokowego i przekłada się na bardzo szybkie zużycie, drogiego, dwumasowego koła zamachowego.

Zbyt łagodne traktowanie samochodu także może być przyczyną zwiększonego spalania. Nowoczesne turbodoładowane jednostki napędowe powinny być używane w zakresie obrotów, który pozwala na pracę sprężarki, zwykle powyżej 2000 obr/min. Poniżej tej wartości silnik działa jak wolnossący, czyli o niższej mocy i sprawności, ale musi poradzić sobie z przemieszczaniem tego samego ciężaru. Sterownik zwiększa dawkę paliwa, by zniwelować brak doładowania i mimo wolnej, spokojnej jazdy, diesel dużo pali. 

Samochód z silnikiem spalinowym (także benzynowym) zużywa najmniej paliwa, kiedy jest eksploatowany poza miastem, na dłuższych trasach – pracuje wówczas w stałej, optymalnej temperaturze i zwykle przy niemal stałym obciążeniu. Dzieje się tak w zakresie prędkości dozwolonych w Polsce, powyżej 130 km/h, spalanie będzie wzrastać gwałtownie w każdym samochodzie. 

Silnik potrzebuje najwięcej paliwa, gdy samochód przyspiesza, utrzymanie prędkości wymaga o wiele mniej energii, niż jej zwiększanie. Dlatego w czasie płynnej jazdy „autostradowej” spalanie jest niższe. Jeśli kierowca zacznie więcej jeździć po mieście, a zwłaszcza na krótkich trasach, auto zacznie zużywać więcej paliwa. 

W czasie pokonywania pierwszych kilku kilometrów silnik pracuje na wzbogaconej mieszance, aby można było go rozgrzać jak najszybciej do temperatury roboczej. W jeździe miejskiej często należy się zatrzymywać (skrzyżowania, sygnalizacje, przejścia dla pieszych) i przyspieszać. W przypadku diesli jazda na krótkich trasach prowadzi do przyspieszonego zużycia silnika i zapchania filtra cząstek stałych DPF/FAP.

Niedobór płynów w układzie oczyszczania spalin

Współczesne diesle (spełniające normy nowsze niż Euro 4) wyposażone są w układy oczyszczania spalin z filtrami cząstek stałych czy zaawansowanymi katalizatorami. Niektóre z tych układów, wymagają stosowania specjalnych płynów eksploatacyjnych, które są zużywane wewnątrz znajdujących się w wydechu urządzeń.

Płyn katalityczny (np. Eolys) stosuje się w autach z mokrymi filtrami cząstek stałych FAP (nazwa ta funkcjonuje w samochodach Peugeot i Citroen). Płyn ma za zadanie obniżenie temperatury samozapłonu sadzy o ok. 200 st. C. Dzięki temu filtr może się łatwiej oczyścić, nawet podczas jazdy po mieście. Kiedy brakuje płynu, kierowca jest ostrzegany za pomocą odpowiedniej kontrolki.

Jeśli płyn nie zostanie uzupełniony, drożność filtra cząstek stałych szybko spada, przez co silnik jest mocniej obciążony. Po pewnym czasie komputer wprowadza silnik w tryb awaryjny. Następuje obniżenie mocy jednostki napędowej i znaczne zwiększenie zużycia paliwa. 

Płyn AdBlue (roztwór mocznika) stosowany jest w samochodach, spełniających normę Euro 6. Są one wyposażane w układ selektywnej redukcji katalitycznej SCR, który wtryskuje płyn AdBlue do mieszalnika za katalizatorem, bezpośrednio do strumienia gorących spalin, aby zobojętnić trujące tlenki azotu. Jeśli płynu zaczyna brakować, kierowcę informuje o tym odpowiednia kontrolka.

Brak AdBlue skutkuje podobnymi problemami co w przypadku płynu katalitycznego. Drożność wydechu spada, a komputer wprowadza silnik w tryb awaryjny. Jednostka napędowa zaczyna zużywać znacznie więcej paliwa i znacząco spadają osiągi (nawet o 40%).

Krótkotrwałe zwiększenie zużycia paliwa – to nie powód do obaw!

Każde auto z silnikiem wysokoprężnym, produkowane od 2006 r., powinno mieć filtr cząstek stałych DPF (suchy) lub FAP (mokry). Filtr służy do wypalania popiołów i sadzy (czyli tzw. cząstek stałych). Do ich wypalenia powinno dochodzić w trakcie dynamicznej jazdy poza miastem, gdy temperatura spalin osiąga duże wartości (ok. 600 st. C). 

Jeśli kierowca jeździ ciągle po mieście, komputer uruchamia tzw. wypalanie aktywne. Nie zawsze jest ono sygnalizowane. Ale łatwo to zauważyć. Nagle znacząco wzrasta zużycie paliwa (układ paliwowy wtryskuje większe ilości, aby podnieść temperaturę spalin), zwiększają się obroty silnika, a komputer może dodatkowo uruchomić ogrzewanie tylnej szyby, albo inny układ, żeby zwiększyć obciążenie silnika. Takiego procesu nie wolno przerywać. Po kilku minutach wszystko wraca do normy.

Błędy obsługowe, które powodują zwiększone spalanie diesla

Przyczyny wysokiego spalania w jednostce wysokoprężnej mogą mieć swoje źródło także w nieregularnym serwisowaniu samochodu lub ignorowaniu oznak awarii niektórych układów.

Zapchany filtr powietrza 

To jeden z podstawowych powodów zwiększenia spalania. Filtr zapchany pyłem, piaskiem i innymi zanieczyszczeniami utrudnia dopływ powietrza do cylindrów. Przez co zużywane są większe ilości paliwa. Wystarczy wymieniać filtr raz na rok albo co 15 tys. km przebiegu.

Zużyty olej silnikowy

Olej starzejąc się, na skutek utleniania i zbierania zanieczyszczeń zwiększa swoją lepkość oraz traci właściwości smarne. Powoduje to podwyższenie oporów pracy silnika. Mocniej obciążona jest pompa oleju, wał korbowy musi pokonać wyższy opór hydrodynamiczny, a elementy mechaniczne pracują w warunkach wyższego tarcia. Wyższe tarcie występuje również wtedy, gdy w silniku jest zbyt mało oleju i nie dociera on do wszystkich elementów w odpowiedniej ilości. 

Olej wraz z filtrem powinno się wymieniać raz w roku lub co 10-15 tys.km (w zależności od rodzaju oleju i zaleceń mechaników), a jego poziom warto kontrolować jak najczęściej.

Zużyte świece żarowe 

Świece (jedna na cylinder) mają za zadanie wstępne podgrzewanie komór spalania, aby mogło w nich dochodzić do samozapłonu gorącego, sprężonego powietrza z rozpylanym w nim paliwem. Są to proste grzałki elektryczne, które nagrzewają się dzięki przepływowi prądu przez opornik znajdujący się w metalowej rurce umieszczonej w głowicy. 

Uszkodzone świece żarowe, nie są w stanie zapewnić odpowiedniej temperatury w komorach spalania. Utrudnia to rozruch silnika, ale także powoduje, że część oleju napędowego się nie spala, a sterownik silnika niweluje to podniesieniem dawki, co skutkuje zwiększonym zużyciem paliwa. Oprócz tego do momentu samoczynnego rozgrzania się komór spalania możesz zauważyć osłabienie silnika, produkcję dużych ilości sadzy (czarny dym z rury wydechowej), która zapycha filtr cząstek stałych, a także utrudniony rozruch.

Świece żarowe powinno się kontrolować co 100 tys. km przebiegu. Cena świec zależna jest od typu. Starsze, o większej średnicy, kosztują do kilkudziesięciu zł za sztukę. Nowe, cieniutkie, piezoelektryczne, Mogą kosztować nawet kilkaset złotych za sztukę.

Opory aerodynamiczne i toczenia a spalanie – diesel

Silnik samochodu musi pokonywać opory, przede wszystkim toczenia i powietrza, ale także te występujące w układzie napędowym. Opory to siły, które działają na samochód, a ich kierunek jest przeciwny do kierunku ruchu. Przyczynami zwiększonych oporów aerodynamicznych mogą być:

• jazda z bagażnikiem dachowym albo z rowerami na dachu;
• otwarte okna boczne samochodu;
• ozdoby i gadżety na zewnątrz samochodu;
• tuning optyczny samochodu (zmiana zderzaków, montaż spojlerów itp.);

W przypadku przewożenia rowerów lepiej zdecydować się na bagażnik na hak holowniczy. Jeżeli nie masz klimatyzacji w samochodzie, warto zamontować niewielkie owiewki nad krawędziami drzwi i uchylać szyby tylko do ich krawędzi. W vanach i minivanach najmniejszy wpływ na opory mają uchylne szyby, które zwykle znajdują się na wysokości trzeciego rzędu siedzeń.

Drugim podstawowym czynnikiem są opory toczenia, czyli siła potrzebna do obrócenia kół po drodze. Na jej wzrost może wpływać:

• źle ustawiona geometria kół;
• uszkodzone łożyska kół;
• awaria hamulców;
• niskiej jakości opony;
• zbyt niskie ciśnienie w oponach;
• większy niż zalecany rozmiar ogumienia.

Opony w Unii Europejskiej muszą mieć etykietę, na której jednym z czynników jest efektywność paliwowa. Tanie opony często otrzymują klasę D lub E (A jest najwyższa), a do tego często nie spełniają wymogów, ze względu na kiepską kontrolę jakości na etapie produkcji. 

Zobacz także: Samochody elektryczne – czy są przyszłością motoryzacji?

Diesel – spalanie podwyższone przez awarie

Jeśli sprawdzenie wszystkich powyższych możliwości nie przyniosło rezultatów, można przyjąć, że powodem zwiększonego zużycia paliwa jest awaria. Możesz udać się do mechanika lub wykonać kolejne, opisane poniżej kroki.

Sprawdź, czy silnik nie pracuje w trybie awaryjnym 

Jeżeli tak jest, na desce rozdzielczej zapalona jest kontrolka check engine. Każdorazowe wprowadzenie jednostki napędowej w tryb awaryjny wiąże się z obniżeniem osiągów i zwiększeniem zużycia paliwa. Powodów może być wiele – awaria któregoś z czujników, niska wydajność podzespołów (zapchanie katalizatora) itd.

Jeżeli mimo braku kontrolki, czujesz, że silnik często traci moc i spalanie wzrasta, może to oznaczać, że nieuczciwy mechanik lub poprzedni właściciel wyłączył tę kontrolkę. Dla uzyskania pewności wystarczy podłączyć auto pod diagnostykę komputerową (koszt ok. 100 zł), aby sprawdzić, czy w pamięci sterownika nie ma żadnych błędów.

Sprawdzenie układu hamulcowego

Zwykle z powodu korozji (spowodowanej długim postojem lub niezmienianym płynem hamulcowym) tłok blokuje się w zacisku i nie cofa się po zdjęciu nogi z pedału hamulca, a przez to klocki hamulcowe cały czas trą o tarczę w czasie jazdy. 

Jeżeli jedno z kół po przejechaniu dłuższego dystansu, jest wyraźnie cieplejsze od drugiego w tej samej osi, albo obie felgi są bardzo gorące (np. przy zablokowaniu hamulca ręcznego), zwykle oznacza to, że dochodzi do stałego tarcia. 

Uszkodzenie układu wtryskowego

Wtryskiwacze mają określoną żywotność i są elementem eksploatacyjnym. W najlepszych warunkach ulegają zużyciu po 200 tys. km przebiegu, ale zazwyczaj służą krócej. Ich techniczne życie skraca nieterminowa wymiana filtra paliwa i stosowanie oleju napędowego niskiej jakości. Jednym z objawów awarii wtryskiwaczy jest podwyższone zużycie paliwa (uszkodzone końcówki wtrysków nie domykają się i stale wypływa z nich olej napędowy).

Wtryskiwacze można poddać regeneracji – kosztuje ona kilkaset złotych za sztukę.

W przypadku wymiany na nowe cena zwykle wynosi od 1000 do kilku tys. zł za sztukę. Producenci stosują prostsze i tańsze wtryskiwacze elektromagnetyczne oraz droższe piezoelektryczne.

Awaria elektronicznego układu sterowania wtryskiem EDC powoduje zbyt długi czas otwarcia wtrysków, przez co wtryskiwacze dostarczają zbyt dużą ilość paliwa do cylindrów. Ceny nowych sterowników zaczynają się od kilkuset złotych.

Awarie układu chłodzenia

Otwarty termostat powoduje, że układ chłodzenia pracuje stale w tzw. dużym obiegu (z chłodnicą). Silnik nawet po przejechaniu kilkunastu kilometrów jest dalej niedogrzany i ciągle pracuje na bogatej mieszance, a spalanie nie przebiega optymalnie, co znacząco zwiększa zużycie paliwa. Termostat po uruchomieniu silnika powinien kierować płyn do małego obiegu (bez chłodnicy), a dopiero później, po osiągnięciu odpowiedniej temperatury przez płyn chłodzący (min. 90 st. C) otworzyć duży obieg. Termostat do popularnych modeli kosztuje ok. 50 zł.

Uszkodzony czujnik temperatury płynu chłodzącego również powoduje zwiększone zużycie paliwa. Sterownik silnika otrzymuje fałszywe dane o zbyt niskiej temperaturze płynu chłodzącego i zwiększa dawki paliwa.

Awarie czujników pracy silnika

Prawidłowe parametry pracy silnika, które odczytują czujniki, znacząco wpływają na spalanie. Diesel ma kilkadziesiąt różnych czujników i elementów pomiarowych. Największy wpływ na zużycie paliwa ma kilka z nich.

Uszkodzony albo zabrudzony przepływomierz powietrza zwiększa znacząco spalanie. Zadaniem tego czujnika jest przesyłanie do komputera informacji o ilości powietrza w kanale dolotowym. Kiedy informacja jest niewłaściwa (czujnik zabrudzony), albo nie ma jej wcale (czujnik uszkodzony, przerwany przewód czujnika), komputer nie może dobrać odpowiedniej dawki paliwa do ilości powietrza. I przez to wtryskiwacze dostarczają zbyt dużo paliwa, co powoduje zwiększone spalanie. Koszt nowego przepływomierza to od 300 do 600 zł.

Znaczące zwiększenie zużycia paliwa, zwłaszcza podczas jazdy po mieście (nawet o 50%) następuje, gdy dochodzi do uszkodzenia sondy lambda. To czujnik zamontowany w kolektorze wylotowym, albo tuż za nim, mający za zadanie porównywanie ilości tlenu w powietrzu do ilości tlenu w spalinach. To jedne z wielu danych (poza danymi z przepływomierza), na podstawie których komputer dobiera dawkę wtryskiwanego paliwa. Kiedy dane są niewłaściwe, albo nie ma ich w ogóle (sonda nie działa, albo przerwano jej przewód), dawki paliwa są bardzo wysokie, co powoduje bardzo duży wzrost spalania. Sonda kosztuje od 100 do 300 zł.

Znajdź warsztaty wykonujące usługę wymiany sondy lambda w swojej okolicy:

Oszczędny diesel? Tylko jeśli o niego dobrze dbasz

Ze względu na duże obciążenia i skomplikowaną budowę, nowoczesne silniki diesla nie tylko przegrały rywalizację rynkową z pojazdami hybrydowymi i jednostkami benzynowymi po downsizingu, ale także wymagają większej uwagi od właściciela. Zaniedbania szybko będą prowadzić do zużycia silnika, a pierwszym objawem często jest właśnie wysokie zużycie paliwa.

Samochód z silnikiem wysokoprężnym wymaga odpowiedniego serwisowania, a im szybciej zareagujemy na awarię, tym mniejsze będą koszty jej usunięcia. Większość poważnych awarii wpływa nie tylko na to, ile pali diesel na 100 km, ale także będzie prowadzić do uszkodzenia innych elementów. Dlatego warto odwiedzić warsztat, który dokona sprawdzenia diagnostyki i stanu poszczególnych podzespołów, które mogą być odpowiedzialne za zwiększone zużycie paliwa. Skorzystaj z wyszukiwarki na Motointegrator.com i znajdź odpowiedni warsztat w swojej okolicy.